Kim jong-nam vì sao bị giết

Phiên tòa ngày 1-4 bắt đầu đối với bị cáo người Việt Nam Đoàn Thị Hương, với cáo buộc tham gia vào vụ sát hại ông Kim Chol, người mà báo chí phương Tây nghi là Kim Jong-nam, anh trai cùng cha khác mẹ với Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong-un, bằng chất độc thần kinh VX tại sân bay quốc tế Kuala Lumpur vào ngày 13-2-2017.

Người được cho là đồng phạm của Hương trong vụ ám sát, Siti Aisyah, quốc tịch Indonesia, đã được tuyên trắng án và trả tự do trước đó vài tuần. Cả hai người phụ nữ đều nói rằng một nhóm người Triều Tiên đã tiếp cận và lừa họ để giết ông Kim Chol bằng chất độc thần kinh.

Theo trang tin Asahi Shimbun [của Nhật Bản], cho đến nay vẫn có những sự thật và những giả thuyết chưa được tiết lộ hoặc giải thích một cách cặn kẽ.

Cuộc tấn công chết người trong vòng 4 giây

Ngay trước 9 giờ sáng ngày 13-2-2017, các camera an ninh tại sân bay quốc tế Kuala Lumpur [Malaysia] đã ghi lại cảnh Kim Jong-nam đang đi cách cổng khởi hành khoảng 40 mét. Ông ấy đang đi chậm chạp với chiếc túi du lịch màu đen treo trên vai.

Hai người phụ nữ đến gần ông Kim. Một trong số họ, mặc áo có tay, nói điều gì đó với ông ta và đi về phía trước bên trái của ông. Khi ông Kim quay lại đối mặt với cô, cô vươn tay về phía ông ấy.

Người phụ nữ khác mặc áo dài tay, tiến đến ông Kim từ phía sau và quàng tay quanh mặt anh. Mặc dù có vẻ như cô đang tinh nghịch che mắt ông, nhưng thật ra cô đang bôi một chất lỏng lên da ông [sau này cơ quan điều tra xác định đó chính là chất độc thần kinh VX].

Cuộc tấn công chỉ mất bốn giây. Những người khác trong khu vực không nhận thấy những gì đang xảy ra. Ông Kim đứng yên một lúc và hỏi ý kiến nhân viên sân bay gần đó. Sau khi được đưa đến cảnh sát, ông ta kể với họ về hai người phụ nữ và khai báo rằng ông đã bị bôi thứ gì đó vào mặt.

Sau đó, ông Kim đi về phía một trung tâm y tế ở tầng thấp tại sân bay, nhưng ông bắt đầu loạng choạng và yêu cầu các nhân viên cảnh sát đi cùng di chuyển chậm lại để có thể theo kịp.

Ông Kim Jong-nam, người mà báo chí phương Tây nghi là ông Kim Chol bị sát hại tại Malaysia vào năm 2017. Ảnh: INTERNET

Các bác sĩ nỗ lực cứu sống ông Kim

Mười một phút sau vụ tấn công, ông Kim đến trung tâm y tế. Theo các bác sĩ, ông Kim nói bị bôi một chất gì đó vào khuôn mặt của ông đang bị đau. Khi đó, ông vẫn có thể đứng một mình và mang cái túi màu đen bằng cánh tay phải.

Tuy nhiên, ông Kim đã sớm ngã gục bên cạnh quầy y tế, nôn ra máu và sùi bọt mép. Ông ta bất tỉnh và mắt trợn tròn, nước mắt và nước bọt trào ra liên tục. Tim ông yếu dần và độ bão hòa oxy trong máu giảm xuống dưới mức gần 40% so với mức bình thường là khoảng 90%.

Các bác sĩ đã tiêm adrenalin để trợ tim và giữ mặt nạ oxy trên mặt ông ấy. Ông Kim nghiến chặt răng, cơ thể ông bắt đầu co giật. Khi các bác sĩ lấy máu từ miệng ông Kim và đưa ống oxy vào, họ đã có thể ngửi thấy mùi axit dạ dày của ông ấy.

Sau một giờ chăm sóc khẩn cấp, các bác sĩ đánh giá rằng họ không thể làm gì thêm cho ông ấy tại sân bay và quyết định chuyển ông bằng xe cứu thương đến một bệnh viện lớn. Trên đường đến bệnh viện, tim ông chỉ đập một lần và sau đó ông tử vong.

Xe cứu thương đến bệnh viện sau khoảng 30 phút. Các bác sĩ đã xoa bóp tim và thực hiện các biện pháp khác, nhưng nhịp thở và nhịp đập của ông Kim không thể trở lại. Ông được tuyên bố là đã chết vào lúc 11 giờ sáng.

Báo cáo của bác sĩ về tử thi có ghi: Người đàn ông có thân hình to lớn và trông giống người châu Á với mái tóc ngắn. Mũi và tai của anh ấy rất bình thường.

Hai ngày sau, một cuộc khám nghiệm tử thi bắt đầu, những đốm tím trên lưng anh đã lan rộng. Theo báo cáo khám nghiệm tử thi, ông Kim cao 173 cm và nặng 96 kg. Báo cáo loại trừ đột quỵ hoặc đau tim là nguyên nhân tử vong.

Dựa trên sự đổ mồ hôi, co giật và co rút đồng tử của ông Kim, cảnh sát nghi ngờ ông bị đầu độc. Chất độc thần kinh VX, mạnh hơn hàng trăm lần so với kali xyanua, đã được phát hiện trong các thử nghiệm trên màng nhầy trên mắt, da mặt và máu của ông Kim.

Sau mười một ngày, cảnh sát tuyên bố nguyên nhân chính thức gây ra cái chết của ông Kim là do ngộ độc chất độc thần kinh VX. 

Cảnh sát nhầm lẫn trong việc xác định danh tính của ông Kim

Một bác sĩ kiểm tra cơ thể đã viết thông tin từ hộ chiếu của người quá cố trong một báo cáo gửi cho cảnh sát. Báo cáo xác định người đàn ông tên là Kim Chol, 46 tuổi, sinh ngày 10-6-1970 tại Bình Nhưỡng [Triều Tiên].

Số hộ chiếu là 836410070. Hộ chiếu đã được gia hạn vào ngày 9 tháng 11 năm 2016, ba tháng trước khi anh qua đời.

Cảnh sát Malaysia ban đầu không hiểu sự nghiêm trọng của vụ án. Họ nghĩ rằng ông Kim Chol là một người Hàn Quốc vì viên sĩ quan đã hiểu nhầm tên quốc gia Triều Tiên và Hàn Quốc. Cảnh sát đã báo cáo vấn đề với Đại sứ quán Hàn Quốc tại Malaysia.

Đại sứ quán Hàn Quốc ngay lập tức biết cảnh sát Malaysia đã nhầm lẫn và chỉ ra rằng đó là người Triều Tiên. Cảnh sát Malaysia đã nâng cấp mức độ của cuộc điều tra. Các đội từ trụ sở cảnh sát và một đơn vị điều tra đặc biệt với các sĩ quan mặc thường phục đã được huy động vào cuộc.

Đại sứ quán Triều Tiên đã yêu cầu nhận thi thể, nhưng cảnh sát Malaysia từ chối và nói rằng vấn đề đang được điều tra.

Một giám đốc cảnh sát Malaysia đã nhìn lại vụ án và tự hỏi cuộc điều tra sẽ diễn ra như thế nào nếu cảnh sát không thông báo nhầm cho Đại sứ quán Hàn Quốc. Cuộc điều tra về cái chết của ông Kim Chol chuyển sang sử dụng thiết bị cao cấp hơn.

Một phân tích về cảnh quay camera an ninh và các thông tin khác cho thấy bốn người Triều Tiên được cho là các sát thủ đã lừa đảo và dẫn dụ Đoàn Thị Hương cùng cô gái người Indonesia tham gia tấn công ông Kim Chol; trong khi đó họ đứng ngoài và quan sát cuộc tấn công vào ông Kim Chol.

Nhóm người Triều Tiên này sau đó đã nhanh chóng trốn khỏi Malaysia. 

Giả thuyết "Kim Jong-nam không phải Kim Chol"

Các chương trình truyền hình Nhật Bản đã lan truyền một giả thuyết rằng ông Kim Jong-nam vẫn còn sống và người bị giết là một người thay thế.

Giả thuyết này dựa trên hai bức ảnh. Bức ảnh đầu tiên, thuộc sở hữu của một đài truyền hình Nhật Bản, cho thấy ông Kim Jong-nam trong bộ đồ bơi với hình xăm hai con cá chép có thể nhìn thấy trên bụng. 

Bức ảnh thứ hai là hình ảnh của ông Kim Chol được chụp sau vụ tấn công, từ một tờ báo của Malaysia, để lộ phần dưới bụng của ông nhưng không có hình xăm nào. Từ đó người ta tin rằng ông Kim Jong-nam và ông Kim Chol là hai người khác nhau [chỉ có vẻ bề ngoài giống nhau]. 

Tuy nhiên, các nguồn liên quan từ bệnh viện đã bác bỏ giả thuyết này. Hình xăm ở vị trí cao hơn rốn.

Ông Kim Chol có liên hệ với Mỹ?

Bảy ngày sau cái chết của ông Kim Chol, một vật chứng rất lạ đã được phát hiện trong số hơn 30 vật chứng trong túi du lịch của ông Kim, bao gồm một loạt tiền giấy, hình ảnh riêng tư và thuốc hiếm. Cảnh sát đã cố gắng tìm ra lý do ông Kim Chol ở Malaysia và nơi ông ta đến thăm dựa trên các vật phẩm.

Hầu hết các loại tiền giấy có mệnh giá là 100 USD với tổng trị giá khoảng 124.000 USD. Không có hồ sơ về việc ông Kim Chol đã rút tiền mặt ở Malaysia. Ông Kim Chol đến Malaysia vào ngày 6-2-2017 và chuyển đến một khách sạn ở Langkawi, một hòn đảo nghỉ mát phía bắc, vào ngày 8-2-2017.

Theo một điều tra viên cao cấp, ông Kim Chol đã bí mật gặp một người Mỹ tại khách sạn. Chính quyền Malaysia đã theo dõi người đàn ông trên trong các chuyến đi trước khi tới nước này. Họ xác nhận người đàn ông đó là người Mỹ và nghi ngờ rằng ông ta là thành viên của một cơ quan tình báo Mỹ. Có thể ông Kim Chol đã đưa cho ông ta một số loại thông tin để đổi lấy tiền mặt, theo trang tin Asahi Shimbun.

Dữ liệu về máy tính xách tay của ông Kim Chol cho thấy một thẻ nhớ USB đã được cắm ngay trước hoặc sau cuộc gặp với người Mỹ. Không có thẻ nhớ USB trong đồ đạc của ông Kim Chol và cảnh sát nghi ngờ ông Kim Chol đã đưa nó cho người Mỹ. Ông Kim Chol đã dành năm trong số tám ngày của mình ở Malaysia tại Langkawi - một quần đảo du lịch nổi tiếng ở Malaysia.

Cảnh sát hiện tin tưởng rằng ông Kim đã đến Malaysia để gặp người Mỹ để rồi bị ám sát. Theo báo cáo điều tra, một số loại thuốc men và ảnh gia đình ông cũng được tìm thấy trong hành lý. 

VIỆT NAM - BẮC TRIỀU TIÊN

Nước Ý tang tóc và phẫn nộ sau vụ sập cầu ở Genova là chủ đề chính được tất cả các báo Pháp đề cập đến hôm nay 16/08/2018. Nhưng có hai bài viết liên quan đến Việt Nam trên báo Le Monde, Thụy My xin giới thiệu trước tiên.

Trong bài « Kịch bản ly kỳ của vụ sát hại ông Kim Jong Nam », Le Monde nhấn mạnh đến việc hai bị cáo ra tòa hôm nay đều được những người Bắc Triều Tiên tuyển mộ, làm cho họ tin rằng đang tham gia một trò chơi trên internet.

Hai cô gái nghèo lóa mắt trước viễn cảnh trở thành diễn viên

Trong nhiều tháng qua, cả hai cô gái đều nhắc lại cùng một ý, là không biết đó là người anh cùng cha khác mẹ với nhà lãnh đạo Bình Nhưỡng Kim Jong Un, và hóa chất mà họ bôi lên mặt ông ta là chất kịch độc VX. Cả hai đều tin tưởng đây là một video trêu đùa, như đã từng quay từ nhiều tháng trước, và đều ngỡ ngàng biết đến cái chết của nạn nhân sau tất cả mọi người, khi đã bị bắt, ba hôm sau khi xảy ra vụ tấn công ngày 13/02/2017.

Cả hai cô - Đoàn Thị Hương, người Việt Nam và Siti Aisyah, người Indonesia - khai rằng không hề quen nhau. Họ có cuộc sống rất đỗi bình thường : từ nông thôn lên thành thị sinh sống khi vừa đến tuổi trưởng thành.

Đoàn Thị Hương rời làng năm 18 tuổi lên Hà Nội học ngành dược, nhưng nhanh chóng bỏ học đi làm tiếp viên trong một quán bar. Đó là Seventeen Cowboys, nơi các cô phục vụ đội chiếc nón miền Viễn Tây và mặc quần short thật ngắn, một số chấp nhận quan hệ để đổi lấy tiền hoặc smartphone. Còn Siti rời Indonesia sang Kuala Lumpur làm việc trong một spa, nơi mà ngoài mát-xa các cô gái còn kiếm thêm tại một bar nổi tiếng về mại dâm là Beach Club.

Hương được một tài xế taxi ở Việt Nam móc nối với những người xưng là thực hiện các video trêu đùa trên YouTube, Siti thì được bà chủ quán bar giới thiệu. Theo đó, họ chỉ cần thấm nước dưỡng ẩm Johnson dành cho em bé lên tay, rồi bôi lên mặt một người không quen. Làm việc với các « nhà sản xuất Hàn Quốc » này, các cô được trả cả trăm đô la một lần, lại có cơ hội trở thành diễn viên. Ông Hisyam Teh Poh Teik, luật sư người Malaysia của Đoàn Thị Hương nhấn mạnh : « Tất cả đều nhằm làm cho các cô tin tưởng sẽ được nổi tiếng, được du ngoạn nhiều nước ».

Những cảnh quay tại Cam Bốt và Malaysia để tạo lòng tin

Đoàn Thị Hương thực hiện cảnh quay đầu tiên một cách nhút nhát, tại trung tâm thương mại Lotte ở Hà Nội, được một người xưng là « Mister Y » ghi hình. Siti Aisyah thì tại Kuala Lumpur, được một người tự giới thiệu là người Nhật tên James phụ trách. James đưa cô sang Indonesia, lấy « nghệ danh » là Alice, rồi sang Cam Bốt. Tại sân bay Phnom Penh, ông ta giới thiệu cô với một người « Hàn Quốc » tên « Mr Chang ». Siti quay xen « camera ẩn giấu » tại Phnom Penh ba lần, được trả 600 đô la, và sau đó bốn lần tại Kuala Lumpur.

« Mr Y » và một người xưng là người Nhật, tên « Hanamori » đưa Đoàn Thị Hương sang Kuala Lumpur vào đầu tháng Giêng năm 2017 [Thực ra cả bốn « nhà sản xuất » này đều là người Bắc Triều Tiên].

Trò chơi mới : hôn lên má một người phương Tây trong một siêu thị. Người đàn ông này bực bội nói rằng cô đã nhìn nhầm người. Hương quay về Hà Nội, được trả 20 đô la cho vụ này và thêm 250 đô la lương tháng.

Một tháng sau, ngày 04/02/2017, cô gái Việt Nam lại được đưa sang Kuala Lumpur, còn Siti đăng lên Facebook câu : « Ngày quay cuối cùng, tôi hy vọng sẽ tạo được lòng tin và được gia hạn hợp đồng ».

Tối 12/4, Siti mừng sinh nhật ở Hard Rock Café tại thủ đô Malaysia. Sáng hôm sau, cô gái Indonesia đến sân bay với Chang, anh ta đưa cô đến một chiếc cột gần nơi đăng ký của Air Asia, chỉ cho một người đàn ông và nói có thêm một cô gái khác sẽ tham gia trò chơi.

Ngỡ lại diễn, Đoàn Thị Hương đòi được trả tiền tại đồn cảnh sát

Chất nước lần này có mùi khác với nước dưỡng ẩm Johnson. Đoàn Thị Hương thực hiện đầu tiên, cô kể với các thẩm phán : « Mr Y nói đây là dầu, tôi phải xoa vào tay, khép kín đôi bàn tay rồi tiến hành quay ». Còn luật sư của Siti nhấn mạnh chi tiết không có video nào ghi lại cảnh cô bôi chất độc lên mặt Kim Jong Nam, nên muốn kết án phải chứng minh.

Sau đó cả hai cô đi rửa tay, mạnh ai nấy gọi taxi đi về. Siti Aisyah lại làm việc bình thường ở Kuala Lumpur. Đoàn Thị Hương được « Mr Y » nói rằng ông ta rất bận, không nên làm phiền, và hôm sau nữa trở ra sân bay. Cô làm y theo lời dặn, và bị cảnh sát bắt.

Hương khai ở phòng 410 khách sạn Sky Star, tại đó cảnh sát tìm thấy chiếc áo thun có chữ « LOL » và chiếc jupe xanh cô mặc được camera giám sát ghi lại, nhưng không hề bị Hương thủ tiêu. Trên đó có chất độc VX. Đoàn Thị Hương khai là diễn viên, nghĩ rằng đây lại là một trò chơi khăm mới. Cô than phiền rằng thời gian phải ngồi lại đồn cảnh sát quá lâu, đòi được trả tiền và để cho cô ra về.

Bốn nghi can Bắc Triều Tiên đã cao chạy xa bay…

Theo luật sư Hisyam Teh của Đoàn Thị Hương, mãi đến ngày thứ ba, khi cảnh sát đưa cho xem trang nhất các báo với những hàng tít lớn về vụ ám sát Kim Jong Nam, cô mới ý thức được sự nghiêm trọng của vụ này. Luật sư kể : « Cô ấy hoàn toàn suy sụp. Cô không hề có ý định cũng như nhận thức về hành động của mình » - các yếu tố cần thiết để buộc tội ám sát có dự mưu.

Còn Siti Aisyah bị bắt tại cơ sở mát-xa, ba ngày sau cái chết của Kim Jong Nam. Luật sư của cô là Gooi Soon Seng nói : « Cô Siti lại đi mua sắm, làm việc bình thường. Do làm ban đêm và ngủ ban ngày, cô không theo dõi thời sự, và hoàn toàn bị sốc ». Ông đặt câu hỏi : nếu biết rằng mình đã giết người ngay tại sân bay vào lúc ban ngày ban mặt, trước bao nhiêu camera giám sát, tại sao cô không bỏ trốn ?

Cả bốn người Bắc Triều Tiên kể trên đều trốn ngay khỏi Kuala Lumpur, bay đến Bình Nhưỡng sau khi quá cảnh Jakarta, Dubai và Vladivostok. Malaysia cũng để cho một nhân viên sứ quán Bắc Triều Tiên đã tham gia vụ này được ra đi – một chiếc xe do đại sứ quán mua đã đưa bốn nghi can trên ra sân bay sáng 13/02/2017. Bởi Bình Nhưỡng không cho những kiều dân Malaysia ra khỏi Bắc Triều Tiên, nên Malaysia đành nhượng bộ.

Tuy vậy công tố viên Wan Shaharuddin Wan Ladin lại tuyên bố « Chỉ thấy kiểu ám sát này trong các phim James Bond, và hai cô gái không phải là vật tế thần », cho rằng đây chỉ là kịch bản do các luật sư « khéo vẽ ». Theo tin tức hôm nay, hai bị cáo không được tuyên vô tội, mà phiên tòa vẫn tiếp tục. Ở Malaysia, tội danh giết người có mức án cao nhất là tử hình.

Mậu Thân Huế : 11 ngày trong cảnh tận thế

Cũng liên quan đến Việt Nam, bài viết « Mười một ngày trong cảnh tận thế ở Việt Nam » nằm trong loạt sáu bài về nhiếp ảnh gia nổi tiếng người Anh Don McCullin, mô tả lại lúc ông cùng sát cánh với một đơn vị thủy quân lục chiến Mỹ tại Huế trong trận đánh Tết Mậu Thân, tháng Hai năm 1968.

Đơn vị do Myron Harrington, 24 tuổi chỉ huy, bị tổn thất nặng nề : khi ra đi có 120 người, khi trận đánh kết thúc một tháng sau, chỉ có 39 người lính còn sống sót. Phóng viên ảnh Don McCullin trải qua 11 ngày với họ, dưới chân Hoàng thành của cố đô Huế. Trời lạnh lẽo, xám xịt, những cơn mưa tầm tã ; những người lính thủy quân lục chiến Mỹ phải nằm rạp cả ngày đêm vì địch quân liên tục nã đạn.

Làm thế nào chụp được ảnh dưới màn lửa đạn ? McCullin phải ước tính thật nhanh độ sáng, nằm ngửa với chiếc máy ảnh Nikon F đặt trên ngực, mò mẫm bật máy, vì nếu ngóc đầu dậy có nguy cơ bị bắn ngay. Chỉ trong vài ngày, người phóng viên đã chứng kiến vài chục người lính Mỹ bị chết hoặc bị thương ngay trước mắt. Ông nói : « Hollywood tả cảnh chiến tranh một cách thơ mộng, thực ra rất tồi tệ ».

Trận Mậu Thân ở Huế là trận đánh kéo dài nhất, với những màn cận chiến bằng súng hay lựu đạn. Điều nghịch lý là trong khung cảnh « hoàn toàn hỗn loạn » ở Huế, ông thực hiện được những bức ảnh ấn tượng nhất, một trong số đó trở thành biểu tượng cho cuộc chiến tranh Việt Nam.

Các nhà báo hoàn toàn tự do làm việc tại Miền Nam

Sau hai tuần, McCullin theo trực thăng về văn phòng báo chí ở căn cứ Đà Nẵng, quẳng hết quần áo trận, và bắt đầu khóc. Huế được tái chiếm hôm 26/2, hai phần ba cố đô trở thành gạch vụn, hàng ngàn thường dân bị sát hại.

Cuộc « tổng tiến công Tết Mậu Thân » là một thất bại quân sự nặng nề cho quân Bắc Việt. Hà Nội mong người dân sẽ « tổng nổi dậy », và quân đội Việt Nam Cộng Hòa sẽ đào ngũ hàng loạt ; nhưng thực tế hoàn toàn ngược lại.

Nửa thế kỷ sau khi nhớ lại, McCullin cho biết : « Ở Bắc Việt, một phóng viên ảnh ngoại quốc không thể tự do làm việc. Nhưng ở Nam Việt, chúng tôi hoàn toàn tự do, muốn đi đâu thì đi, chẳng có kiểm duyệt ». Các nhà báo có thể leo lên trực thăng như cấp sĩ quan, họ được cấp thẻ ưu tiên mức độ 3. Cấp 1 dành cho thương binh, cấp 2 cho chính khách, còn những người lính chỉ là cấp 5.

Chưa có cuộc chiến tranh nào được ghi lại hình ảnh ở mức độ dày đặc như chiến tranh Việt Nam, và đã tác động mạnh mẽ đến dư luận. Cho đến bây giờ, nhiếp ảnh gia nổi tiếng này vẫn luôn tự đặt cho mình câu hỏi : có phục vụ được gì không khi chụp những bức ảnh chiến tranh?

Thảm kịch sập cầu tại Ý : Tang tóc và phẫn nộ

Về tai nạn sập cầu ở Ý, Le Figaro nêu ra năm giả thiết về nguyên nhân. Trước hết là giông gió mãnh liệt, nghi vấn bị sét đánh, rồi đến cấu trúc cầu có vấn đề, kém duy tu và số lượng xe cộ qua cầu quá lớn. Libération đặt câu hỏi, vì sao tai nạn này lại gây ấn tượng mạnh mẽ hơn các thảm họa khác như động đất, hỏa hoạn… ?

Tờ báo lý giải, có lẽ những chiếc cầu là biểu tượng của sự nối liền các địa điểm, các dân tộc. Kế nữa, cầu là một phần của cuộc sống thường nhật, hàng ngày chúng ta vẫn đi qua và cảm thấy tin tưởng ở hàng tỉ ký lô bê-tông. Cuối cùng, trong lúc các Nhà nước châu Âu đều tìm cách tiết kiệm, người ta rùng mình lo sợ khi biết rằng 70% trong số 15.000 cây cầu ở Ý đều đã quá 40 tuổi, tỉ lệ này ở Pháp là 7%.

Thế nên theo Libération, những tuyên bố chống châu Âu của bộ trưởng Nội vụ Ý Matteo Salvini chỉ khiến người ta buồn cười, vì Ý sẽ chẳng bao giờ cải thiện được cơ sở hạ tầng mà không có sự tài trợ của EU. Còn La Croix nhấn mạnh sự yếu kém của chính quyền và thiếu đầu tư cho cơ sở hạ tầng ở Ý. Một nghịch lý : hai đảng vẫn thường xuyên chống đối những cải cách là Liên đoàn Phương Bắc và Phong trào 5 Sao nay lại đang nắm quyền, và bây giờ là lúc họ phải nhận lấy trách nhiệm.