Làm thế nào để học sinh tiếp cận với những bài thơ, đoạn thơ? Làm sao để các em biết cách phân tích, cảm nhận một cách chân thực nhất? Sau đây, gia sư văn Hà Nội xin được chia sẻ và hướng dẫn học sinh cách cảm nhận và phân tích một bài thơ, đoạn thơ sâu sắc nhất.
Hiện nay, rất nhiều phụ huynh đang đau đầu vì tình trạng học môn văn của con em mình. Đa phần các em không có cảm hứng, không có niềm yêu thích với môn học. Vì vậy, bài viết thường thiếu cảm xúc, đặc biệt là khi phân tích một bài thơ, đoạn thơ. Các em gần như bế tắc với dạng bài này, không biết bắt đầu từ đâu, xử lí câu thơ như thế nào?
Bạn đang đọc: Hướng dẫn cảm nhận và phân tích thơ trong Văn Học
Những lưu ý đầu tiên khi làm bài văn cảm nhận và phân tích thơ
Học sinh cần nắm vững những yếu tố sau : tin tức về tác giả, thực trạng sinh ra của tác phẩm, thể thơ, vần, nhịp, giọng điệu của bài thơ, ngôn từ được sử dụng [ ngôn từ tầm trung hay ngôn từ bác học, … ], bố cục tổng quan của bài thơ
Chuẩn bị hành trang kiến thức
Sau khi nắm vững những kiến thức và kỹ năng cơ bản trên đế có cách nhìn bao quát nhất về tác phẩm, các em cần sẵn sàng chuẩn bị cho mình những thông tin sau trước khi thực thi viết bài :– Thuộc thơ và nắm được nội dung chính của tác phẩm– Dụng ý nghệ thuật và thẩm mỹ của tác phẩm trong việc bộc lộ giá trị nội dung– Hình dung một số ít tác phẩm cùng chủ đề để so sánh, làm bật lên nội dung chính cũng như điểm độc lạ của tác phẩm
a ] Thế nào là phân tich và cảm nhận một bài thơ, đoạn thơ ?– Phân tích : Học sinh dựa vào nội dung của tác phẩm để tìm ra những nội dung, những ý chính để làm bật lên giá trị tư tưởng của tác phẩm– Cảm nhận : Học sinh dựa vào nội dung và nghệ thuật và thẩm mỹ của tác phẩm để lựa chọn những câu thơ đắt giá để cảm nhận, lí giải. Khi nghiên cứu và phân tích một bài thơ, đoạn thơ thiên về cảm hứng, cái tôi của người viết được biểu lộ rõ ràng hơn so với đề văn nghiên cứu và phân tích .
b ] Quy trình nghiên cứu và phân tích một bài thơ, đoạn thơ ?– Xác định nhu yếu của đề :– Xác định vấn đề chính của đề bài– Lựa chọn các thao tác tương thích– Lựa chọn kiến thức và kỹ năng cần vận dụng– Lập dàn ý– Mở bài : Giới thiệu khái quát về tác giả tác phẩm :– Thân bài : Khái quát giá trị thẩm mỹ và nghệ thuật của tác phẩm, chọn các nội dung của bài thơ, đoạn thơ để tạo thành các vấn đề, luận cứ. Với đề bài cảm nhận ta nên thiên về lựa chọn các từ ngữ “ đắt ” mà tác giả đã sử dụng để làm bật lên giá trị nội dung và giá trị thẩm mỹ và nghệ thuật của tác phẩm+ Triển khai thành các đoạn văn, bài văn :+ Nên tiến hành thành tối thiểu 4-5 đoạn văn theo hình thức diễn dịch hoặc quy nạp+ Sắp xếp các đoạn văn theo thứ tự logic phải chăng+ Đảm bảo không thiếu về bố cục tổng quan 3 phần của bài viết
Ví dụ: “Phân tích bài thơ đồng chí”
Để làm tốt nhu yếu này, các em học viên phải nắm được những thông tin cơ bản về tác giả, thực trạng sinh ra, giá trị nội dung và thẩm mỹ và nghệ thuật của tác phẩm. Đồng thời, kiến thiết xây dựng được dàn ý bảo vệ các nhu yếu sau :
– Mở bài: Giới thiệu về tác giả Chính Hữu, khái quát hoàn cảnh ra đời của tác phẩm
– Thân bài : Dựa vào thực trạng sinh ra để làm bật lên giá trị nghệ thuật và thẩm mỹ của tác phẩm : + Thời kì kháng chiến chống pháp ? Các chiến sỹ có những khó khăn vất vả như thế nào ? Tình đồng đội ra làm sao ?. Sau đó, xác lập các vấn đề chính :+ Hình ảnh người chiến sỹ được biểu lộ như thế nào ? Thông qua những hình ảnh gì ? [ Súng bên súng / đầu sát bên đầu / ]+ Hoàn cảnh xuất thân ra làm sao ?+ Mục đích, lí tưởng chiến đấu như thế nào ?+ Họ cùng nhau vượt qua những khó khăn vất vả ra làm sao ? [ Đêm rét chung chăn thành đôi tri kỉ ]– Phân tích và cảm nhận những từ ngữ “ đắt ” trong tác phẩm :+ Tác dụng của 2 từ “ chiến sỹ ! ” .+ Hình ảnh đầu súng trăng treo có công dụng như thế nào ?Chú ý : Các em hoàn toàn có thể so sánh, liên hệ với bài thơ : “ bài thơ về tiểu đội xe không kính ” để làm bật lên giá trị tư tưởng của tác phẩm .– Kết bài : Khái quát được nội dung của tác phẩm và liên hệ cá thể .
Qua bài viết trên, gia sư văn Hà Nội mong rằng sẽ phần nào xua đi nỗi sợ hãi với dạng đề phân tích, cảm nhận bài thơ, đoạn thơ trong chương trình học của các em. Chúc các em tìm được phương pháp học tốt nhất để vượt qua các kì thi một cách xuất sắc!
4.3
/
Xem thêm: Bột chiên trứng: Cách làm bánh bột chiên trứng chuẩn Sài Gòn
5 [
27
bầu chọn]
Nhiều bạn học sinh cuối cấp đang trong giai đoạn ôn thi đánh giá năng lực hay ôn thi tốt nghiệp THPT môn Ngữ Văn đang học các tác phẩm văn học 12 bằng phương pháp học thuộc nên thường đem lại kết quả không cao và rất dễ gặp trường hợp quên ý, thiếu ý. Chính vì vậy, mình xin chia sẻ và hướng dẫn cách phân tích một tác phẩm văn học hoàn chỉnh và đủ ý để các bạn có thể học và ôn thi ngữ văn tốt nghiệp THPT một cách nhanh chóng, chất lượng nhất.
Dưới đây là các “bí kíp võ công” mình đã đúc kết sau một quá trình học cũng như được những bạn chuyên ban D chia sẻ và giúp đỡ.
1. Phải xác định chính xác tác phẩm văn học là gì ?
Tác phẩm này thuộc thể loại văn học nào :thơ , truyện , kịch , ký v.v… hay một bài thơ, tập thơ ,tiểu thuyết ,truyện ngắn , ký , kịch. Nên lưu ý mỗi tác phẩm đều có những nết đặc trưng riêng của mình và đừng lẫn lộn những nét đặc trưng của các tác phẩm với nhau.
2. Hiểu rõ việc phân tích tác phẩm văn học làm gì ?
Phân tích tác phẩm văn học bạn hãy hiểu là tìm hiểu, nhận xét đánh giá tác phẩm ấy về hai phương diện nghệ thuật và nội dung trong mối quan hệ giữa tác phẩm và tác giả cùng với đó là hoàn cảnh ra đời của tác phẩm như thế nào?
Trong trường hợp bạn đang phân tích tác phẩm văn tự sự thì phương án an toàn nhất dành cho bạn là phân tích nghệ thuật riêng, phân tích nội dụng riêng. Nếu tác phẩm là trữ tình thì hãy cố gắng phân tích nghệ thuật để sáng tỏ nội dung. Tại sao với các thể loại tác phẩm khác nhau lại có những phương pháp phân tích khác nhau như vậy? Vì đối với tác phẩm tự sự thì tình cảm, tư tưởng của tác giả được thể hiện rõ ràng nhất ở hàng động ,tính cách ,lời nói của nhân vật. Còn các tác phẩm trữ tinh thì tư tưởng tình cảm của tác giả được thể hiện một các rõ ràng thông qua ngôn ngữ, các phương pháp nghệ thuận được áp dụng trong tác phẩm.
3. Các bước phân tích
Mô hình chung khi phân tích các tác phẩm văn học gồm 3 bước chính: Khái quát – Phân tích – Tổng hợp.
a- Khái quát: Đưa ra nhận xét khái quát về tác phẩm văn học đang phân tích. Phải nêu đại ý của tác phẩm trước khi phân tích . [Nếu trong trường hợp phân tích đoạn thơ, khổ thơ thì bạn vẫn có thể thực hiện phương pháp này nhưng chỉ áp dụng trên đoạn thơ và khổ thơ đó]
b- Sau khi phân tích tổng quát, bạn bắt đầu đi vào từng phần ,từng mặt, từng ý trong tác phẩm trên cả 2 phương diện nội dung và nghệ thuật.
c- Tổng hợp lại trên cơ sở đã phân tích .
d- Chú ý :
– Nếu là tác phẩm tự sự thì bạn cần lưu ý đặc biệt về nhân vật và cốt truyện. Nếu là
tác phẩm trữ tình thì chú ý đến từ ngữ ,hình ảnh ,nhịp điệu biện pháp tu từ.
– Trong một đoạn thơ ,bài thơ bạn hãy lưu ý không phải lúc nào tác giả cũng sử dụng tất cả các biện pháp nghệ thuật mà chỉ chú ý tập trung vào những ý cần bày tỏ.
4. Tìm hiểu đề
Có nghĩ là bạn cần phải xác định chính xác yêu cầu đề bài đưa ra là gì
– Về thể loại : bài viết theo kiểu nào, đơn thuần hay tổng hợp . – Nguồn gốc của tác phẩm: tác phẩm ra đời trong hoàn cảnh nào? Có đặc điểm gì đặc biệt về nguồn gốc tác phẩm này hay không? – Nội dung khái quát của đề là gì? Tác phẩm tập trung chính vào khía cạnh nào? [miêu tả con người, cảnh vật, thiên nhiên hay sử dụng hình ảnh của thiên nhiên để miêu tả hình ảnh của nhân vật]
– Đọc kỹ đề bài đọc nhiều lần để hiểu kỹ đề bài từ đó đưa ra dàn ý hợp lý và sát nhất với đề bài. Điều này sẽ giúp bạn tránh khỏi việc thiếu ý hay sai đề bài,….