I/ THƠ TỨ NGÔN [thơ 4 chữ]
Thơtứ
ngôn là loại thơ có thể gọi là đơn giản nhất bởi vì luật bằng trắc chỉ được áp
dụng cho chữ thứ 2 và chữ thứ 4 trong câu mà thôi.
Nếu chữ thứ 2 là bằng thì chữ thứ 4 là trắc
và ngược lại nếu chữ thứ 2 là trắc thì chữthư4 là
bằng.
Cách gieo vần của thể thơ này cũng được chia làm hai loại
thường được gọi là cách gieo vần tiếp, và cách gieo vần tréo.Tuy nhiên vẫn còn
một cách gieo vần nữa, cách này ít ai dùng đến, là cách gieo vần ba tiếng.
* Ghi chú :
- B : phải là bằng
- T : phải là trắc
- x : bằng hoặc trắc đều được
Cách gieo vần tiếp
x B x T [v1]
x B x T [v1]
x T x B [v2]
x T x B [v2]
Ví dụ:
Những trưa tháng sáu
Nước như ai nấu
Chết cả cá cờ
Cua ngoi lên bờ
Mẹ em xuống cấy
[Trần Đăng Khoa]
Cách gieo vần tréo
x B x
T [v1]
x T x B [v2]
x B x T [v1]
x T x B [v2]
Ví dụ:
Bò ơi, bò nghỉ
Sau buổi cày mai
Có gì ngẫm nghĩ
Nhai mãi, nhai hoài...
[Huy Cận]
Cách
gieo vần ba tiếng
Ví dụ:
Chuỗi Cười
Lá đổ rào rào,
Trăng vàng xôn xao
Chuỗi cười ha hả,
Trên cánh đồi cao
Khói bỏ tầng không
Lửa dậy trong lòng
Ô hay tráng sĩ
Dừng mãi bên sông
[Hàn Mặc Tử]
II/ THƠ NGŨ NGÔN [thơ 5 chữ]
Cũng giống như thơ 4 chữ, nếu chữ thứ 2 trong câu là bằng thì chữ thứ 4 là trắc
và ngược lại.Cách gieo vần của thể thơ này cũng được chia làm hai loại thường được
gọi là cách gieo vần ôm, và cách gieo vần tréo.
Cách gieo vần ôm
x B x T x [v1]
x T x B x [v2]
x B x T x [v2]
x T x B x [v1]
Ví dụ:
Em có
nghe rừng ca,
Lá thu kêu xào xạc,
Con nai vàng ngơ ngác
Đạp trên lá cây già
Cách gieo vần tréo
x B x T x [v1]
x T x B x [v2]
x B x T x [v1]
x T x B x [v2]
Ví dụ:
Mỗi năm hoa
đào nở
Lại thấy ông
đồ già
Bày mực tàu
giấy đỏ
Bên phố đông
người qua.
Cách gieo vần ba tiếng
Ví dụ:
Hôm nay
đi chùa Hương
Hoa cỏ mờ hơi sương
Cùng thầy me em dậy
Em vấn đầu soi gương
Nguyễn Nhược Pháp
TP.HCM 05/06/2016
Trần Văn TúcST