được biên tập bởi Quach Chuong
Giới thiệu về cuốn sách này
PHẦN MỘT. ĐỀ ĐỌC HIỂUĐỀ 01. Đọc đoạn thơ sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:Bởi nơi ta về có mười tám thôn vườn trầu, mỗi vườn trầucó bao nhiêu mùa hạChị đợi chờ quay mặt vào đêmHai mươi năm mong trời chóngtối mươi năm cơm phần đểHainguội Thôi tết đừng về nữa chị tôibuồn Thôi đừng ai mừng tuổi chịtôiChị tôi không trẻ nữa, xóm làng thương ý tứ vẫn kêu côXóm làng thương không khoe con trước mặtHai mươi năm chị tôi đi đò đầyCứ sợ đắm vì mình còn nhanVẫn được tiếng là người đứng vậy[…]Nhưng chị tôi không thể làm như con rắn que cờiLột cái xác già nua dưới gốc cây cậm quẫyChị thiếu anh nên chị bị thừara Trong giỗ tết họ hàng nộiBao nhiêu tiếng cười vẫn côi cui mộtmình Những đêm trở trời trái gióTay nọ ấp tay kiaSúng thon thót ngoài đồn dân vệMột mình một mâm cơmNgồi bên nào cũng lệchChị chôn tuổi xuân trong má lúm đồng tiền[Trích Đường tới thành phố - Hữu Thỉnh, theo www.dantri.com.vn, 27/4/2014]1Câu 1. Chỉ ra phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong đoạn thơ.Câu 2. Nỗi cô đơn, lẻ bóng của chị tôi được thể hiện qua những chi tiết, hình ảnh nào?Câu 3. Nêu ý nghĩa biểu đạt của từ côi cui trong câu thơ: Bao nhiêu tiếng cười vẫn côicui một mình.Câu 4. Sử dụng 02 phương thức biểu đạt, ghi lại cảm nhận của anh/chị về câu thơ: Chịchôn tuổi xuân trong má lúm đồng tiền. Chỉ rõ các phương thức biểu đạt đã sử dụng.ĐỀ 02. Đọc bài thơ sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:Bầu trời trên giàn mướp[Hữu Thỉnh]Thu ơi thu ta biết nói thế nàosương mỏng thế ai mà bình tĩnh đượchứa hẹn bao nhiêu bầu trời trên giànmướp lúc hoa vàng thu mới chập chờn thungỡ như không phải vất vả chinhiều sau tiếng sấm thế là trời mớimẻquả đã buông thủng thẳng xuống bờao ta cứ tưởng đất sinh sôi thật dễtrời thu xanh và hoa mướp thuvàng thưa mẹnhững năm bom nơi con không thể cóbến phà con đã qua, rừng già con đãở gặp vạt lúa nương con cũng viết thưvề nên không dámdù một giây sao nhãngbầu trời này từng dẫn dắt con đi.[Theo www.nhavantphcm.com.vn, 20/9/2014]Câu 1. Bài thơ được viết theo thể thơ nào?Câu 2. Khung cảnh thiên nhiên của mùa nào được gợi tả qua tác phẩm?2Câu 3. Nêu bố cục của bài thơ.Câu 4. Cảm nhận của anh/chị về vẻ đẹp của hình ảnh thơ: trời thu xanh và hoa mướpthu vàng.ĐỀ 03. Đọc bài thơ sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:Thời gian[Văn Cao]Thời gian qua kẽ tayLàm khô những chiếclá Kỷ niệm trong tôiRơinhững tiếng sỏitrong lòng giếng cạnRiêng những câu thơcòn xanhRiêng những bàihát còn xanhVà đôi mắt emnhư hai giếng nước.Xuân Đinh Mão, 2.1987[Theo Văn Cao, cuộc đời và tác phẩm, NXB Văn học, 1996, tr.80]Câu 1. Bài thơ được viết theo thể thơ nào?Câu 2. Sự trôi chảy của thời gian làm thay đổi, lãng quên những điều gì nhưng lạikhông thể khuất phục những điều gì?Câu 3. Nêu hiệu quả của phép tu từ ẩn dụ được sử dụng trong các diễn đạt: những câuthơ còn xanh, những bài hát còn xanh.Câu 4. Theo anh/chị, con người làm thế nào để chế ngự được sức mạnh của thời gian?ĐỀ 04. Đọc bài thơ sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:Trong lời mẹ hát[Trương Nam Hương]Tuổi thơ chở đầy cổ tíchDòng sông lời mẹ ngọt ngào3Dẫn con đi cùng đất nướcChòng chành nhịp võng ca daoCon gặp trong lời mẹ hátCánh cò trắng dải đồngxanh Con yêu màu vàng hoamướp “Con gà cục tác láchanh”Khóm trúc, lùm tre huyền thoại,Lời ru vấn vít dây trầu,Vầng trăng mẹ thời con gái,Vẫn còn thơm ngát hương cau.Con nghe thập thình tiếng cốiMẹ ngồi giã gạo ru conLạy trời đừng giông đừngbão Cho nồi cơm mẹ đầy hơn.Con nghe dập dờn sónglúa Lời ru hóa hạt gạo rồiThương mẹ một đời khốn khóVẫn giàu những tiếng ru nôi.Áo mẹ bạc phơ bạcphếch Vải nâu bục mốiThương mẹ một đời cayđắng Sao lời mẹ vẫn thảothơm.Thời gian chạy qua tóc mẹMột màu trắng đến nôn naoLưng mẹ cứ còng dầnxuống Cho con ngày mộtthêm cao4Mẹ ơi trong lời mẹ hátCó cả cuộc đời hiện raLời ru chắp con đôiLớn rồi con sẽ bay xa.cánh[Theo www.vanvn.net, 12/8/2011]Câu 1. Phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong bài thơ là gì?Câu 2. Chỉ ra dấu ấn văn học dân gian trong ba khổ thơ đầu.Câu 3. Nêu tác dụng của biện pháp tu từ được sử dụng trong hai câu thơ: Lưng mẹ cứcòng dần xuống - Cho con ngày một thêm cao.Câu 4. Bài thơ gợi cho anh/chị suy nghĩ gì về ý nghĩa lời ru của mẹ?ĐỀ 05. Đọc bài thơ sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:Hoa dâu da[Cao Xuân Sơn]Một vòm hoa thơm ngát nở trên đầunga ngà trắng từng chùm lấm chấmthơm mỗi bậc cầu ao trưavắng hương không nồng màsay…Mùa hạ đang về náo nhiệt quanh đâynhức nhối ve kêu, gắt gao phượngvĩ con chuồn ớt xẹt ngang như tàungỡ nắng bắt màu, nắng sắp cháy bùng lênlửaCây dâu da trầm tĩnh khoảng trờiriêng cứ lặng lẽ phơi màu hoa dân dãcứ dìu dặt thả làn hương khe khẽmột mùi hương quê kiểng đến lạlùng5Giữa chói lói sắc màu, ồn ã thanh âmchút êm lặng bỗng dưng thành độcđáo chợt nhận ra điều quá chừng dễhoa bao mùa đã vậy, chỉ ta quên…hiểuLý Nhân, 6. 1985[Trích Tự tình, NXB Trẻ, 1989]Câu 1. Chỉ ra các từ láy trong bài thơ.Câu 2. Nêu các từ ngữ, hình ảnh gợi tả “hoa dâu da”.Câu 3. Điều gì khiến cây dâu da trở nên khác biệt hẳn so với các sự vật khác quanh nó?Câu 4. Cảm nhận của anh/chị về hai câu thơ cuối cùng: chợt nhận ra điều quá chừng dễhiểu/ hoa bao mùa đã vậy, chỉ ta quên.ĐỀ 06. Đọc bài thơ sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:Ngôi nhà của mẹ[Hữu Thỉnh]Chiếc vé tàu cũng hồi hộp nhưcon khi con về với mẹcon lại ngồi vào chiếc chõng tre xưanơi mẹ vẫn ngồi khâu cha thường chẻlạt bao xa cách lấp bằng trong chốc láttrăm cánh rừng về dưới giọt ranh thưaxin mẹ lại cho con bắt đầu đi gánhnước gánh bao nhiêu trong mát để dànhxin mẹ lại cho con nấu bữa cơm mà không cần giấu khóiđể con được cảm ơn ngọn lửa nhà tangọn lửa biết thay con tìm lời an ủimẹvẫn chiếc dây phơi buộc ở đuôi kèo6vẫn ở đó giờ cao hơn với mẹcon phơi áo nghe hai đầu dây kểthương quá những khi mưa con trai mẹ vắng nhàchiến tranh đi qua mẹ con mìnhhàng gạch lún giữa sân cơn mưa còn đọngnước hôm nay con trở về nhàchiếc vó nhện trên tường cũ vô cùng thân thuộcvới một người từng chịu nỗi cách xahọ chỉ cần đi ngược con đường đã làm nên xacách là có thể về với mẹ được ngaynhưng với một người lính như conmuốn gặp mẹ phải vượt lên phíatrước phải lách qua từng bước hiểmnghèo ở trên đó bất ngờ con gặp mẹnhư con đang gặp mẹ bây giờbước chân con chưa kín mảnh sânnhà phía biên giới lại những ngàysúng nổ ngôi nhà mẹ là chiếc ga bénhỏchúng con đến và đi trong suốt cuộc đời mình.1980[Dẫn theo www.tacphammoi.net, 27/11/2013]Câu 1. Văn bản được viết theo phong cách ngôn ngữ nào?Câu 2. Chỉ ra những hình ảnh gần gũi, thân thuộc nơi “ngôi nhà của mẹ” mà người conđã bồi hồi bắt gặp trong những ngày trở lại.Câu 3. Vì sao với một người lính như con/ muốn gặp mẹ phải vượt lên phía trước?Câu 4. Cảm nhận của anh/chị về hai câu thơ: ngôi nhà mẹ là chiếc ga bé nhỏ/ chúngcon đến và đi trong suốt cuộc đời mình.ĐỀ 07. Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:7Mai Phụng Lưumỗi bận xuống thuyền lại trực chỉ HoàngSa như có ai dẫnnỗi nhớ là hải bànmãi quay về một hướngmỗi lần bị bắt mỗi lần bị đánhlại tay trắng trở về dành dụm ra khơikhông thể sống thiếu HoàngSa không thể sống thiếu biểnanh yêu biển mà đứng trên bờanh yêu nước mà không biếtbơi làm sao anh hiểu?có những người lính đảotrần lưng trước mưa đạn quân thù“chỉ được xáp lá cà bằng lê”nhưng với khoảng cách này là không thểđành chỉ được chết vì đảođành cho lãng quên vùi mấy mươi nămGạc Ma Gạc Mahãy kể cho con cháu anh điều này:có những người línhđảo đã chết theo vòngtay họ giăng ra và siết chặt taynhau như một tràng hoa biển[Trích Thanh Thảo và “Trường ca chân đất”, theo www.vanvn.net, 15/01/2013]Câu 1. Lòng yêu nước, tinh thần bám biển của ngư dân Mai Phụng Lưu được thể hiệnqua những từ ngữ, hình ảnh nào?Câu 2. Những người lính trên đảo Gạc Ma đã chiến đấu và hi sinh như thế nào để bảovệ biển đảo quê hương?Câu 3. Vì sao nhà thơ Thanh Thảo muốn người đọc hãy kể cho con cháu anh điều này?8Câu 4. Hình ảnh tràng hoa biển cuối đoạn trích gợi cho anh/chị suy nghĩ gì về sự hisinh của những người lính đảo?ĐỀ 08. Đọc bài thơ sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:Hơi ấm ổ rơm[Nguyễn Duy]Tôi gõ cửa ngôi nhà tranh nhỏ bé ven đồng chiêmBà mẹ đón tôi trong gió đêm- Nhà mẹ hẹp nhưng còn mê chỗngủ Mẹ chỉ phàn nàn chiếu chănchả đủ Rồi mẹ ôm rơm lót ổ tôi nằmRơm vàng bọc tôi như kén bọc tằmTôi thao thức trong hương mật ong của ruộngTrong hơi ấm hơn nhiều chăn đệmCủa những cọng rơm xơ xác gầy gòHạt gạo nuôi hết thảy chúng ta noRiêng cái ấm nồng nàn như lửaCái mộc mạc lên hương của lúaĐâu dễ chia cho tất cả mọingườiBình Lục - một đêm lỡ đườngCâu 1. Chỉ ra phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong văn bản.Câu 2. Biện pháp tu từ nào được sử dụng trong câu thơ Rơm vàng bọc tôi như kén bọc tằm?Câu 3. Anh/Chị hiểu hương mật ong của ruộng là hương gì?Câu 4. Nêu cảm nhận của anh/chị về đoạn thơ cuối cùng trong bài thơ.ĐỀ 09. Đọc đoạn thơ sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:Lũ chúng tôiBọn người tứxứGặp nhau hồi chưa biết chữ9Quen nhau từ buổi “mộthai” Súng bắn chưa quenQuân sự mươi bàiLòng vẫn cười vui khángchiến. Lột sắt đường tàuRènthêmdaokiếm Áo vải chânkhôngĐilùnggiặc đánhBa năm rồi gửi lại quêhương Mái lều gianhTiếng mõ đêm trườngLuống cày đất đỏÍt nhiều người vợ trẻMòn chân bên cối gạo canh khuya…[Trích Nhớ, Hồng Nguyên, www.nhandan.com.vn, 13/12/2004]Câu 1. Nêu đề tài của đoạn thơ.Câu 2. Đoạn thơ trên được viết theo thể thơ nào?Câu 3. Hình ảnh người lính hiện lên như thế nào trong đoạn thơ?Câu 4. Nêu cảm nhận của anh/chị về hình ảnh những người vợ được gợi lên hai câuthơ: Ít nhiều người vợ trẻ / Mòn chân bên cối gạo canh khuya?ĐỀ 10. Đọc bài thơ sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:Khoảng trời - hố bom[Lâm Thị Mỹ Dạ]Chuyện kể rằng em cô gái mở đườngĐể cứu con đường đêm ấy khỏi bịthương Cho đoàn xe kịp giờ ra trậnEm đã lấy tình yêu Tổ quốc của mình thắp lên ngọnlửa Đánh lạc hướng thù hứng lấy luồng bomĐơn vị tôi hành quân qua con đường mònGặp hố bom nhắc chuyện người congái…10Em nằm dưới đất sâuNhư khoảng trời đã nằm yên trong đấtĐêm đêm tâm hồn em tỏa sángNhững vì sao ngời chói lung linhCó phải thịt da em mềm mại trắngtrong Đã hóa thành những vầng mâytrắng Và ban ngày khoảng trời ngậpnắngĐi qua khoảng trờiem Vầng dương thaothứcHỡi mặt trời hay chính trái tim em trong ngựcSoi cho tôi ngày hôm nay bước tiếp quãng đườngdài Tên con đường là tên em gửi lạiCái chết em xanh khoảng trời con gáiTôi soi lòng mình trong cuộc sống của emGương mặt em bạn bè tôi không biếtNên mỗi người có gương mặt emriêng.[Theo www.vnca.cand.com.vn, 29/12/2014]Câu 1. Bài thơ được viết theo thể thơ nào?Câu 2. Nhân vật trữ tình em trong bài thơ là ai?Câu 3. Nêu giá trị nghệ thuật của chuỗi hình ảnh mang tính biểu trưng: ngọn lửa - vìsao ngời chói lung linh - vầng mây trắng - vầng dương - mặt trời.Câu 4. Nêu cảm nhận về hai dòng thơ cuối: Gương mặt em bạn bè tôi không biết / Nênmỗi người có gương mặt em riêng.ĐỀ 11. Đọc bài thơ sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:Chồi biếcDưới hai hàng câyTay ấm trong tayCùng anh sóngbước Nắng đùa máitóc Chồi biếc trên11cây12Lá vàng bay bayNhư ngàn cánh bướm[Lá vàng rụngxuống Cho đất thêmmàu Có mất đi đâuNhựa lên chồi biếc]Này anh, embiết Rồi sẽ cóngàyDưới hàng cây đâyTa không còn bướcNhư người lính gácĐã hết phiên mìnhNhư lá vàng rụngCho chồi thêmxanhVà đời mai sauTrên đường nàynhỉ Những đôi trikỉ Sóng bước quađây Lá vàng vẫnbay Chồi non lạibiếc.[Theo Xuân Quỳnh thơ và đời, NXB Văn hóa thông tin, 1998, tr.7-8]Câu 1. Nêu phong cách ngôn ngữ của văn bản.Câu 2. Chỉ ra biện pháp tu từ trong câu thơ Nắng đùa mái tóc.Câu 3. Vì sao Xuân Quỳnh lại viết Lá vàng vẫn bay / Chồi non lại biếc để kết thúc bàithơ thay vì viết Chồi non lại biếc / Lá vàng vẫn bay?Câu 4. Từ văn bản, nêu cảm nhận của anh/chị về một nét đẹp trong tâm hồn nhân vậttrữ tình.ĐỀ 12. Đọc bài thơ sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:13Nhớ[Nguyễn Bính]Ví chăng nhớ có như tơ nhỉEm thử quay xem được mấy vòngVí chăng nhớ có như vừng nhỉEm thử lào xem được mấythưng!Anh ơi! Em nhớ em khôngnói Nhớ cứ đầy lên cứ rối lênTừ đấy về đây xa quá đỗiĐường đi bằng ngựa hay bằng thuyềnGieo thoi gieo thoi lại gieo thoiNhớ nhớ mong mong mãi mãirồi Thoi ạ làm sao thoi lại cứĐi về giăng mắc để trêu tôi?Hôm qua chim khách đậu trêncành Kêu mãi làm em cứ tưởnganhNội nhật hôm qua về tới bếnAi ngờ chim khách cũng không linh!Anh bốn mùa hoa em một bềAnh muôn quán trọ, em thâmkhuê May còn hơn được ai sươngphụ Là nhớ người đi có thể về.1936[Theo Nguyễn Bính thơ và đời, NXB Văn học, 2003, tr.36]Câu 1. Chỉ ra phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong văn bản.Câu 2. Bài thơ được viết theo thể thơ nào?Câu 3. Nêu hiệu quả tu từ của phép lặp được sử dụng trong các câu thơ: Gieo thoi gieothoi lại gieo thoi/ Nhớ nhớ mong mong mãi mãi rồi.14Câu 4. Cảm nhận của anh/chị về tâm trạng của nhân vật trữ tình trong khổ thơ cuối cùng.ĐỀ 13. Đọc bài thơ sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:Chờ nhau[Nguyễn Bính]Láng giềng đã đỏ đèn đâuChờ em chừng dập miếng trầu emsang Đôi ta cùng ở một làngCùng đi một ngõ vội vàng chianh Em nghe họ nói mong manhHình như họ biết chúng mình với nhau.Ai làm cả gió đắt cauMấy hôm sương muối cho giầu đổ non?1937[Theo Nguyễn Bính thơ và đời, NXB Văn học, 2003, tr.42]Câu 1. Bài thơ được viết theo thể thơ nào?Câu 2. Sự chủ động, táo bạo của cô gái [nhân vật em] trong tình yêu được thể hiện ra sao?Câu 3. Biết chúng mình với nhau là biết về điều gì?Câu 4. Cảm nhận của anh/chị về hai câu thơ cuối bài.ĐỀ 14. Đọc bài thơ sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:Nắng mới[Lưu Trọng Lư]Mỗi lần nắng mới hắt bênsong, Xao xác, gà trưa gáy nãonùng,Lòng rượi buồn theo thời dĩ vãng,Chập chờn sống lại những ngày không.Tôi nhớ me tôi, thuở thiếu thờiLúc người còn sống, tôi lênmười; Mỗi lần nắng mới reongoài nội,15Áo đỏ người đưa trước dậu phơi,Hình dáng me tôi chửa xóa mờHãy còn mường tượng lúc vào ra:Nét cười đen nhánh sau tay áoTrong ánh trưa hè trước dậu thưa.[Theo Thi nhân Việt Nam, Hoài Thanh - Hoài Chân, NXB Văn học, 1999, tr.288]Câu 1. Chỉ ra phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong bài thơ.Câu 2. Điều gì đã gợi hứng khiến thi nhân nhớ về người mẹ của mình?Câu 3. Hình ảnh nét cười đen nhánh gợi ấn tượng nào của nhân vật trữ tình về người mẹ?Câu 4. Kỉ niệm riêng của Lưu Trọng Lư gợi trong anh/chị xúc cảm gì về một ngườithân yêu nhất của mình?ĐỀ 15. Đọc đoạn thơ sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:Chiều mộng hòa thơ trên nhánhduyên, Cây me ríu rít cặp chimchuyền.Đổ trời xanh ngọc qua muôn lá,Thu đến - nơi nơi động tiếnghuyền.[Trích Thơ duyên, Xuân Diệu, Văn học 11, Tập một, NXB Giáo dục, 2000, tr.129]Câu 1. Màu xanh ngọc trong câu thơ Đổ trời xanh ngọc qua muôn lá của Xuân Diệukhiến ta liên tưởng đến sắc xanh nào trong một câu thơ ở bài thơ Đây thôn Vĩ Dạ của HànMặc Tử?Câu 2. Biện pháp tu từ nào được nhà thơ sử dụng để sáng tạo nên các hình ảnh, âmthanh nhánh duyên, tiếng huyền?Câu 3. Những cặp hình ảnh chiều mộng - nhánh duyên, cây me - cặp chim, trời - muônlá, thu - tiếng huyền cùng các từ ngữ hòa, duyên, ríu rít, cặp, đổ thể hiện đặc điểm gì trongbức tranh thiên nhiên buổi chiều thu?Câu 4. Nêu cảm nhận của anh/chị về cái duyên được gợi trong đoạn thơ.ĐỀ 16. Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:Cụ khẽ nâng vuông vải tây điều phủ trên khay trà gỗ trắc có chân quì. Nhẹ nhàng,khoan thai, cụ Ấm nhắc cả đĩa dầm, chén tống, chén quân ra khỏi lòng khay. Đến lúc dờ tớicái ấm con chuyên trà thì cụ kềnh càng hơn. Cụ ngắm nghía mãi chiếc ấm màu đỏ da chu,bóng không một chút gợn. Dáng ấm làm theo hình quả sung và khi luyện đất cho vào lò lửa,người thợ Tàu lấy dáng cho ấm kia đã là một người thợ có hoa tay. Cụ Ấm thử mãi da lòng16tay mình vào mình cái ấm độc ẩm, hình như cốt tìm tòi một chút gợn trên đất nung để đượcsung sướng hoàn toàn sau khi nhận thấy cái ấm độc ẩm kia là nhẵn nhụi quá.Nước sôi già lắm rồi. Nhưng thói quen vẫn bắt cụ Ấm rót thử một chút nước xuống đấtxem có thực là sôi hay không. Mở đầu cho công việc vụn vặt trong mỗi ngày tàn còn lại,ông già đã sợ nhất cái ấm trà tàu pha hỏng lúc sớm mai. Từ trên bề cao gỗ sập, dòng nướcsôi trút mạnh xuống nền đất trị, tiếng kêu lộp bộp.Trên chiếc hỏa lò để không, cụ đã đặt thêm một ấm đồng cò bay khác. Những ngườiuống trà dùng cách thức trà đạo như cụ Ấm bao giờ cũng có ít ra là hai cái ấm đồng đunnước. Ấm nước sôi nhắc ra khỏi lò than là đã có chiếc ấm thứ hai đặt lên đấy rồi. Và haiấm đồng đó cứ được mãi mãi thay phiên nhau đặt lên lò than đỏ rực. Bữa nước trà cứ kéodài không hết hồi, người ta luôn tay có một thứ nước sôi đủ độ nóng để pha một ấm tràngon.Nhưng có mấy khi cụ Ấm uống trà tàu nhiều đến thế. Riêng về phần cụ, chỉ hai chéncon là đủ rồi. Nhưng hai chén đó đã được cụ săn sóc đến nhiều quá.Chưa bao giờ ông già này dám cẩu thả trong cái thú chơi thanh đạm. Pha cho mìnhcũng như pha trà mời khách, cụ Ấm đã để vào đấy nhiều công phu. Những công phu đó đãtrở nên lễ nghi. Trong ấm trà pha ngon, người ta chịu nhận thấy có một mùi thơ và một vịtriết lí.[Trích Chén trà sương, Nguyễn Tuân,Nguyễn Tuân truyện ngắn, NXB Văn học, 2006, tr.148-149]Câu 1. Cái thú chơi thanh đạm mà nhà văn Nguyễn Tuân đã gợi lại trong đoạn tríchtrên là gì?Câu 2. Để chỉ một đối tượng là cái ấm pha trà, tác giả đã dùng những cách gọi nào?Câu 3. Đoạn trích thể hiện tình cảm, thái độ gì của Nguyễn Tuân đối với cái thú chơithanh đạm của nhân vật cụ Ấm?Câu 4. Nêu cảm nhận của anh/chị về sự tài hoa của nhân vật cụ Ấm trong đoạn trích trên.ĐỀ 17. Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:Cốm không phải là thức quà của người vội; ăn cốm phải ăn từng chút ít, thong thả vàngẫm nghĩ. Lúc bấy giờ ta mới thấy thu lại cả trong hương vị ấy, cái mùi thơm phức của lúamới, của hoa cỏ dại ven bờ: trong màu xanh của cốm, cái tươi mát của lá non, và trong chấtngọt của cốm, cái dịu dàng thanh đạm của loài thảo mộc. Thêm vào cái mùi hơi ngát của lásen già, ướp lấy từng hạt cốm một còn giữ lại để cái ấm của những ngày mùa hạ trên hồ.Chúng ta có thể nói rằng trời sinh lá sen để bao bọc cốm, cũng như trời sinh cốm nằm ủtrong lá sen. Khi các cô gái Vòng đỗ gánh, giở từng lớp lá sen, chúng ta thấy hiện ra từnglá cốm, sạch sẽ và tinh khiết, không có mảy may một chút bụi nào. Hỡi các bà mua hàng!Chớ có thọc tay hay mân mê thức quà thần tiên ấy, hãy nhẹ nhàng mà nâng đỡ, chút chiumà vuốt ve. Phải nên kính trọng cái lộc của Trời, cái khéo léo của người, và sự cố sức tiềmtàng và nhẫn nại của thần Lúa. Sự thưởng thức của các bà sẽ được trang nhã và đẹp đẽhơn, và cái vui cũng sẽ tươi sáng hơn nhiều lắm.17[Trích Một thứ quà của lúa non: Cốm - Thạch Lam,theo Ngữ văn 7, Tập một, NXB Giáo dục, 2003, tr.160]Câu 1. Nêu phong cách ngôn ngữ của đoạn trích.Câu 2. Tìm câu văn chứa ý chính của đoạn.Câu 3. Sự tinh tế và thái độ trân trọng của tác giả đối với việc thưởng thức cốm đượcthể hiện như thế nào?Câu 4. Nêu cảm nhận riêng của anh/chị về “thức quà của lúa non: cốm”.ĐỀ 18. Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:Lá không vàng, lá không rụng, lá lại thêm xanh; ấy là mùa thu đã về; mùa thu mới về,yểu điệu thục nữ. Trời bớt nóng và thêm mát. Có ai thổi cơm mà khói nhẹ mơ hồ đâu đây.Chưa có sương mù chưa có hẳn sương mờ; chỉ là đôi thoáng sương mơ, mỏng nhưchiêm bao. Mặt trời nhạt vừa khuất mây, thì khối chiếc lá biếc hơi nhòa; mặt trời vừa ló lạiánh vàng, thì khối lá lại hiện nguyên sắc biếc; không biết có phải sương thu mới nhóm, hayđó chỉ là sự huyền ảo của chính hồn tôi?Mùa thu đến với cõi đời như một cô gái xưa đi về nhà chồng, nàng thu bước rất khoanthai, tà áo thướt tha, chân không có tiếng. Thân hình nàng uốn éo rất thanh quí, mặt ngọccủa nàng che sau cánh quạt mở, thỉnh thoảng cánh quạt khẽ chệch, để lộ đôi mắt êm nhưtrời xanh buổi chiều.[Trích Trường ca - Xuân Diệu]Câu 1. Chỉ ra chính xác 02 phương thức biểu đạt được sử dụng trong đoạn trích:A. Nghị luận, miêu tảB. Tự sự, biểu cảmC. Miêu tả, biểu cảmD. Thuyết minh, tự sựCâu 2. Khoảng khắc thu sang được Xuân Diệu phác họa bằng những hình ảnh, chi tiết nào?Câu 3. Nêu hiệu quả của biện pháp tu từ so sánh được sử dụng trong câu văn: Mùa thuđến với cõi đời như một cô gái xưa đi về nhà chồng, nàng thu bước rất khoan thai, tà áothướt tha, chân không có tiếng..Câu 4. Ghi lại cảm nhận của anh/chị về khoảnh khắc thu sang.ĐỀ 19. Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:Rồi ông ngồi lử thử. Bởi vì ông buồn lắm. Chỉ lát nữa là người ta rước Dần đi. Đêmhôm nay, chỉ còn mình ông với hai đứa trẻ con. Nhà sẽ vắng ngắt vắng ngơ, chẳng khácgì ngày vợ ông mới chết đi. Rồi chỉ mươi bữa, nửa tháng là ông phải bỏ nốt hai đứa con18trai để ngược... Chao ôi! Buồn biết mấy?... Ông đờ đẫn cả người. Ông nghĩ bụng rằng:giá Dần không phải về nhà người ta, thì có lẽ chẳng đời nào ông phải lên rừng; ông cứ ởnhà với ba con, bố con đùm bọc lấy nhau, bây giờ bỏ lại hai đứa bé mà đi, ông thươngchúng nó quá... À, thì ra ông phải đi nơi khác làm ăn, chẳng phải vì cớ gì khác mà chỉ vìDần phải đi lấy chồng, Dần đi lấy chồng, không ai trông coi vườn đất, nhà cửa, con cáicho ông nữa... Ông buồn quá. Ông đáp lại những câu rất dài dòng của bà thông gia bằngnhững câu ngắn ngủn. Bà thông gia, trái lại nhiều lời lắm. Bà vui vẻ. Bà nói luôn. Bởi tàiăn nói của người ta, một đời mới có dịp dùng đến độ vài lần. Bà thì chỉ một lần thôi, bởi vìbà có mỗi một mống con trai. Lấy một con vợ cho con, có dễ đâu? Nhất là mình lại khôngcó nhiều tiền. Công việc phải qua mấy mươi nấc, mấy mươi cầu. Chưa cưới được vợ về chocon, thì còn là đi lại mỏi chân, van ông lạy bà sái hàm răng... Công việc của bà, mười phầnxong đến chín phần rồi. Còn một tí chút nữa mà thôi. Tội gì không ngọt ngào với người tacho yên ổn cả? Người ta gả con gái, đã chẳng được gì thì cũng phải được lời nói mát lòng,mát ruột cho hả dạ...Đến tối, đám cưới mới ra đi. Vẻn vẹn có sáu người, cả nhà gái nhà trai. Ông bố vợ đãtưởng không đi. Nhưng bà mẹ chồng cố mời. Vả lại nếu ông không đi, thì hai đứa bé cũngkhông thể đi mà Dần thì đang khóc lóc. Nếu chỉ có mình nó ra đi thì có lẽ nó cũng khôngchịu nốt. Ông đành kéo mấy cành rào lấp ngõ rồi đi vậy.Dần không chịu mặc cái áo dài của bà mẹ chồng đưa, thành thử lại chính bà khoác cáiáo ấy trên vai. Dần mặc những áo vải ngày thường nghĩa là một cái quần sồng cộc xẫng vàđụp những miếng vá thật to, một cái áo cánh nâu bạc phếch và cũng vá nhiều chỗ lắm, mộtbên tay rách quá, đã xé cụt gần đến nách. Nó sụt sịt khóc, đi bên cạnh mẹ chồng. Chú rể dắtđứa em lớn của Dần. Còn thằng bé thì ông bố cõng. Cả bọn đi lủi thủi trong sương lạnh vàbóng tối như một gia đình xẩm lẳng lặng dắt díu nhau đi tìm chỗ ngủ...[Trích Một đám cưới, Nam Cao, Văn học 11, Tập một, NXB Giáo dục, 2000, tr.246-247]Câu 1. Chỉ ra phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong đoạn trích.Câu 2. Phần văn bản in đậm gồm lời của những ai?Câu 3. Trong đám cưới của mình, cũng như bao cô dâu khác, Dần cũng khóc. Nhưng lído khiến Dần khóc là gì?Câu 4. Nêu cảm nhận của anh/chị về hình ảnh Cả bọn đi lủi thủi trong sương lạnh vàbóng tối như một gia đình xẩm lẳng lặng dắt díu nhau đi tìm chỗ ngủ...ĐỀ 20. Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:Hộ vốn nghèo. Hắn là một nhà văn, trước kia, với cách viết thận trọng của hắn, hắn chỉkiếm được vừa đủ để một mình hắn sống một cách eo hẹp, có thể nói là cực khổ. Nhưng bấygiờ hắn chỉ có một mình. Đói rét không có nghĩa lí gì đối với gã trẻ tuổi say mê lí tưởng.Lòng hắn đẹp. Đầu hắn mang một hoài bão lớn. Hắn khinh những lo lắng tủn mủn về vậtchất. Hắn đọc, ngẫm nghĩ, tìm tòi, nhận xét và suy tưởng không biết chán. Đối với hắn lúcấy, nghệ thuật là tất cả; ngoài nghệ thuật không còn gì đáng quan tâm nữa. Hắn băn khoănnghĩ đến một tác phẩm nó sẽ làm mờ hết các tác phẩm khác cùng ra một thời... Thế rồi, khi19đã ghép đời Từ vào cuộc đời của hắn, hắn có cả một gia đình phải chăm lo. Hắn hiểu thếnào là giá trị của đồng tiền; hắn hiểu những nỗi đau khổ của một kẻ đàn ông khi thấy vợcon mình đói rách. Những bận rộn tẹp nhẹp, vô nghĩa lí, nhưng không thể không nghĩ tới,ngốn một phần lớn thì giờ của hắn. Hắn phải cho in nhiều cuốn văn viết vội vàng. Hắn phảiviết những bài báo để người ta đọc rồi quên ngay sau lúc đọc. Rồi mỗi lần đọc lại một cuốnsách hay một đoạn văn kí tên mình, hắn lại đỏ mặt lên, cau mày, nghiến răng vò nát sách vàmắng mình như một thằng khốn nạn... Khốn nạn! Khốn nạn! Khốn nạn thay cho hắn! Bởi vìchính hắn là một thằng khốn nạn! Hắn chính là một kẻ bất lương![Trích Đời thừa - Nam Cao, Văn học 11, Tập một, NXB Giáo dục, 2000, tr.204-205]Câu 1. Nêu phong cách ngôn ngữ của đoạn trích.Câu 2. Đoạn trích viết về đề tài nào?Câu 3. Những câu Khốn nạn! Khốn nạn! Khốn nạn thay cho hắn! Bởi vì chính hắn làmột thằng khốn nạn! Hắn chính là một kẻ bất lương! là lời của ai? Vì sao Nam Cao lại viếtnhư vậy?Câu 4. Nêu suy nghĩ của anh/chị về cuộc đời, số phận của bộ phận trí thức tiểu tư sảnViệt Nam những năm trước Cách mạng tháng Tám.ĐỀ 21. Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:Nhưng những buổi tối có trăng thì dù chẳng có ai, Điền cũng khuân đủ bốn cái ghế rasân. Rồi Điền gọi vợ con ra. Vợ bế con nhỏ ngồi một chiếc. Con lớn một chiếc. Còn mộtchiếc Điền dùng làm gác chân. Họ ngồi ghế, đợi trăng lên. Nếu con nhỏ không khóc, conlớn không bắt gãi thì hạnh phúc thật hoàn toàn. Gió thổi tan những lo lắng, chua cay nhất ởlòng. Ánh trăng êm xoa nước mát lên da. Da mềm dịu. Những nét cau có chìm đi tất cả.Trán vợ Điền hóa ra phẳng phiu, mặt thị tươi hẳn. Thị trẻ ra đến mười tuổi. Những phútthảnh thơi ấy, sao mà thị hiền dịu thế! đáng yêu đến thế! Điền không nhận ra một chút gì ởthị nó có dính dáng đến người đàn bà cau có vẫn ngoác mồm ra mắng con, mắng con ở,mắng mèo, mắng chó khiến nhà cứ om lên suốt ngày. Thị cúi xuống đứa con nhỏ, đồng thờingước đôi mắt ây yếm nhìn con lớn. Đứa con lớn cười với thị. Thị cười với nó. Thị cười vớichồng. Điền nhìn vợ, nhìn con, lòng sung sướng. Điền mỉm cười với trăng.Điền rất yêu trăng. Cái ấy cũng là thường, bởi óc Điền đẫm văn thơ. [...]Tối nay lại có trăng. Nhưng Điền chỉ đem có hai cái ghế ra sân. Vợ Điền hôm nay luậtquật suốt cả ngày. Con ở xin đi ăn giỗ một hôm. Thị lại phải dệt mải lấy tấm vải để mai đibán về đưa lãi nợ. Dệt xong thị vội vàng đi đòi món tiền. Về đến nhà, con bé khóc hết hơi.Con lớn thì lem luốc, mũi dài nghếch ngoác bôi đầy mặt. Nhà cửa còn bề bộn. Con ở vẫnchưa về. Mình thị biết xoay xở làm sao kịp? Thị thấy lòng sôi lên sùng sục, thị giậm chânbành bạch kêu trời. Thị đánh con lớn, chửi con nhỏ, quăng cái chổi, đá cái thúng, và càunhàu trống không. Rồi thị bế con đi nằm sớm. Đứa con lớn thút thít khóc chán cũng lăn rangủ. Mình Điền ngồi ngoài sân. Điền cố thản nhiên. Nhưng da mặt cứ rồm rộm: nó có vẻdày lên và tê tê. Điền thấy gần như tủi cực. [...]20Cái khổ làm héo một phần lớn những tính tình tươi đẹp của người ta. Tiếng đau khổvang dội lên mạnh mẽ, chao ôi! Chao ôi! Nghệ thuật không cần phải là ánh trăng lừa dối,không nên là ánh trăng lừa dối, nghệ thuật có thể chỉ là tiếng đau khổ kia, thoát ra từnhững kiếp lầm than, vang dội lên mạnh mẽ trong lòng Điền. Điền chẳng cần đi đâu cả.Điền chẳng cần trốn tránh. Điền cứ đứng trong lao khổ, mở hồn ra đón lấy, tất cả nhữngvang động của đời...... Sáng hôm sau, Điền ngồi viết, giữa tiếng con khóc, tiếng vợ gắt gỏng, tiếng léo xéođòi nợ ngoài đầu xóm. Và cả tiếng chửi bới của một người láng giềng ban đêm mất gà.[Trích Trăng sáng - Nam Cao]Câu 1. Chỉ ra quan điểm nghệ thuật của Nam Cao được thể hiện trong đoạn trích.Câu 2. Nhân vật Điền trong đoạn trích là ai?Câu 3. Đoạn trích thể hiện tình cảm, thái độ gì của nhà văn Nam Cao đối với nhân vật Điền?Câu 4. Từ đoạn trích, nêu cảm nhận của anh/chị về cuộc đời, số phận của nhân vật Điền.ĐỀ 22. Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:… Mùa lúa chét rộn rã quê nhà. Hừng đông tôi theo ông ra đồng mót những bông lúachét co ro trong mùa đông cô lạnh trong niềm nuối tiếc khôn nguôi khi từ giã đám trẻ quanhsân lúa. Những bông lúa chét trơ vơ vương vãi khắp cánh đồng, dấu chân ông bấu vào đất,nước lạnh căm căm. Bình minh lên cũng thập thững phía bên kia đồi, tia nắng yếu ớt khônglàm cho cơn gió mùa ấm dần lên. Ông cúi nhặt nâng niu từng hạt lúa còn sót lại. Cánhđồng mênh mang gốc rạ, ông vạch tìm từng bông lúa còn nấp mình trong cỏ.Khói đốt đồng bảng lảng vờn quanh xóm nhỏ, gió đồng thổi rưng rức rít vào da thịt.Đám cỏ khô ngún cháy bừng bừng, khói dày đặc vẽ lên nền trời đồng những mảng khói mơhồ thê thiết. Tôi thích nhìn những ngọn khói vô tình bay lên rồi tan biến. Để những điềumông muội theo từng đợt khói hòa vào trời đông tê cóng. Tôi theo ông qua từng cánh đồng.Lúa chét không nhiều mà hạt lúa cũng không căng mẩy. Nhưng nó là món quà cho nhữngnăm thiếu gạo, cho những tháng ngày túng quẫn. Những cánh đồng cứ nối dài theo mỗibước ông đi. Ông nâng niu những bông lúa mà người ta đã bỏ quên, để chia sẻ một phần cơcực cho gia đình. Dáng ông nhỏ nhoi giữa đồng, cơn gió mùa thổi qua chạm vào những nốtđồi mồi đã kéo dày trên người ông. Tôi lặng bước bên ông, để cố nhặt thật nhiều bông lúa.Để khỏi nhìn thấy ông cả đời cúi mình trước lúa. Ông vẫn bảo: "Cây lúa cúi càng thấp thìcàng nhiều hạt. Đời người đừng quá vội ngẩng cao đầu". Tôi vẫn nhớ lời ông dạy vàonhững ngày đông rét mướt, để an yên bước qua những ngày tất tưởi…[Trích Gió đồng đương thổi, Nguyên Khối,theo //baovannghe.com.vn, ngày 09/12/2016]Câu 1. Chỉ ra ít nhất 02 phương thức biểu đạt được sử dụng trong đoạn trích.Câu 2. Tìm các từ láy trong đoạn.Câu 3. Lúa chét là lúa như thế nào? Vì sao hai ông cháu lại đi mót lúa chét?21Câu 4. Anh/Chị hiểu câu nói sau đây của người ông như thế nào?"Cây lúa cúi càng thấp thì càng nhiều hạt. Đời người đừng quá vội ngẩng cao đầu".Câu 5. Đoạn trích thể hiện tình cảm, thái độ gì của người viết?Câu 6. Nêu cảm nhận của anh/chị về một chi tiết trong đoạn trích khiến anh/chị xúcđộng nhất.ĐỀ 23. Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:Dạo này, dường như ngày càng có nhiều người, nhất là lớp trẻ, khi nói và viết tiếng Việtthường chen tiếng nước ngoài, chủ yếu là tiếng Anh. Hồi nước ta còn thuộc Pháp, thói quenchen tiếng Pháp cũng khá phổ biến và được gọi là “tiếng lai”.Phải nhận rằng, trong sự phát triển mau lẹ của khoa học và công nghệ, nhất là của tinhọc và công nghệ thông tin, nhiều thuật ngữ mới ra đời, mà do chưa kịp có từ tương ứngtrong tiếng Việt, nên buộc phải dùng thuật ngữ bằng tiếng nước ngoài khi nói cũng như khiviết. Song điều đáng nói là, đang có nhiều người cứ thích nói bằng tiếng Anh những từ hoàntoàn có thể diễn đạt được bằng tiếng Việt, và hãnh diện coi đó là thời thượng, là “sànhđiệu”.… Có ý kiến cho rằng hiện tượng nên khuyến khích, vì đấy là một cách học và thựchành tiếng Anh, một công cụ không thể thiếu để hội nhập quốc tế. Một ý kiến thoạt nghetưởng chừng rất có lí. Thế nhưng người học ngoại ngữ phải chăng có quyền coi thườngtiếng mẹ đẻ, phải chăng không cần giữ gìn sự trong sáng của tiếng nói Việt Nam? Nói tiếnglai có thể tăng sức nhớ một số từ nước ngoài, nhưng chưa hẳn đã có lợi cho việc học ngoạingữ. Vì muốn hiểu sâu ngoại ngữ thì phải biết được từ đồng nghĩa hoặc từ tương ứng trongtiếng Việt; dùng từ tiếng nước ngoài mà không chuyển được thành tiếng Việt thì chưa phảiđã nắm chắc tiếng nước ngoài. Đâu phải ngẫu nhiên mà những người giỏi tiếng nước ngoàirất ít khi dùng tiếng lai; còn những người sính dùng tiếng lai thì hoặc là cho rằng tiếng Việtkhông đủ sức diễn tả, hoặc là không thật sự hiểu sâu tiếng nước ngoài nên không dùngđược sang tiếng Việt.[Theo Bài tập Ngữ văn 11, Tập hai, NXB Giáo dục, 2008, tr.21-22]Câu 1. Đoạn trích trên đề cập đến vấn đề gì?Câu 2. Theo tác giả, muốn hiểu sâu ngoại ngữ thì người học cần điều kiện gì?Câu 3. Tác giả bày tỏ thái độ như thế nào đối với những người khi nói và viết tiếng Việtthường chen tiếng nước ngoài vào?Câu 4. Từ đoạn trích, anh/chị suy nghĩ gì về trách nhiệm giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt?ĐỀ 24. Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:Thiên nhiên đóng vai trò hết sức quan trọng đối với sự học tập ở trẻ bởi nguyên nhânmấu chốt xuất phát từ nguồn gốc loài người. Trong hơn 99% lịch sử tiến hóa của chúng ta,con người chủ yếu phải tìm cách thích nghi với các thế lực tự nhiên. Chúng ta dần dần cóxu hướng liên kết với thiên nhiên, xu hướng này được gọi biophilia. Để phát triển đượcthì22biophilia đòi hỏi kinh nghiệm và sự dưỡng dục cả về thể chất lẫn tinh thần.Tuy nhiên, ngoài một nhận thức mơ hồ rằng “ngoài trời” là tốt cho trẻ em, chúng ta chỉmới bắt đầu khám phá vai trò của thiên nhiên trong học tập và phát triển. Các bằng chứngkhoa học còn hạn chế nhưng những phát hiện về y tế, giáo dục, công việc, giải trí và cộngđồng chỉ ra rằng tiếp xúc với thiên nhiên vẫn là điều quan trọng không thể thay thế đối vớisự phát triển của trẻ. Ví dụ, một nghiên cứu về trẻ em trong độ tuổi từ 5 đến 12 với sự thamgia của 90 trường học ở Úc phát hiện ra rằng sinh hoạt ngoài trời giúp trẻ em tự tin, tăngkhả năng làm việc với người khác, cải thiện sự quan tâm, mối quan hệ và sự tương tác vớingười lớn [C. Maller and M. Townsend Int. J. Learn. 12, 359-372; 2006].Việc được chìm đắm trong sự giàu có về cảm xúc và thông tin cũng như vẻ sống độngcủa cánh rừng, bờ biển, đồng cỏ… sẽ thúc đẩy những phản ứng học tập cơ bản nhưxácđịnh, phân biệt, phân tích và đánh giá. Trẻ em phân biệt cây lớn với cây nhỏ, cây trong nhàvới cây ngoài vườn, dây leo với dương xỉ, kiến với ruồi, vịt với chim sẻ, sinh vật thật vớinhững con thú tưởng tượng. Trẻ phát triển các kỹ năng định lượng bằng cách đếm côntrùng và hoa; thu thập kiến thức về vật chất khi chơi trong cỏ và bùn; tìm hiểu vật lý khinhìn nước suối chảy qua chướng ngại và khe hở. Khi nhận biết đồi, thung lũng, hồ, sông,núi, trẻ em học về các dạng địa chất. Khi tương tác với các sinh vật khác, từ cây cốiđếnđộng vật, trẻ em tiếp xúc với nguồn cảm hứng vô tận, nảy sinh sự gắn bó về cảm xúc vàđộng lực để học tập. Quá trình thích ứng với thế giới tự nhiên thay đổi không ngừng, vàthường không thể dự báo, sẽ giúp trẻ em học cách thích nghi và giải quyết vấn đề.[Trích Thiên nhiên, người thầy ưu việt - Barbara Kiser,www.tiasang.com.vn, 06/8/2015]Câu 1. Vấn đề được đề cập đến trong đoạn trích là gì?Câu 2. Quá trình thích ứng với thế giới tự nhiên thay đổi không ngừng, và thườngkhông thể dự báo mang lại lợi ích gì đối với trẻ em?Câu 3. Việc tiếp xúc với thiên nhiên sẽ giúp trẻ em phát triển như thế nào?Câu 4. Anh/Chị suy nghĩ gì khi ngày càng có nhiều trẻ em thu mình, tách biệt với thếgiới bên ngoài?ĐỀ 25. Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:CHẤT GÂY NGHIỆNKhông phải chỉ có thuốc phiện hay heroin mới là những chất gây nghiện. Bia rượu vàthuốc lá và ngay cả cà phê, thuốc an thần, thuốc ngủ cũng được xem là chất gây nghiện.Chất gây nghiện là những chất khi đã dùng quen dùng, em sẽ rất khó từ bỏ và không hoạtđộng bình thường nếu không có chúng.Một số chất gây nghiện cực kỳ có hại cho em như thuốc phiện, heroin, rượu và thuốc lá.Em nên tránh xa.23Nếu em muốn chứng tỏ mình “nam tính”, hoặc bạn bè khích “thử một lần cho biết”,hãy dừng lại và tự hỏi bố mẹ và những người thân nghĩ gì về điều đó? Nó có ảnh hưởng đếngia đình em và chính bản thân em không?Nghĩ về hậu quả việc mình làm là dấu hiệu đầu tiên của sự trưởng thành.Rất dễ bị nghiện nhưng lại rất khó để từ bỏ. “Tôi có thể bỏ bất cứ lúc nào tôi muốn” làcâu mà em có thể nghe tất cả những người nghiện rượu, thuốc lá hay nói. Nhưng điều đóhoàn toàn khác xa sự thật. Nếu quả đúng vậy thì họ đã bỏ được từ lâu rồi. Vì vậy tốt nhất làđừng dính vào nó!Thuốc láEm nghĩ hút thuốc trông rất oai. Tất cả bạn bè của em đều hút vì thế mà em cũng khôngmuốn mình “lạc lõng”. Hay nói cách khác, làm sao em có thể không hút khi tất cả mọingười đều hút? Họ sẽ nói gì? Ngoài ra, em cho là mình trông đứng đắn và trưởng thànhhơn với một điếu thuốc lá trên tay. Tuy nhiên, đó chỉ là ảo tưởng. Sự trưởng thành thể hiệnqua suy nghĩ chứ không phải bằng cách đốt thuốc. Và tại sao em lại phải giống nhữngngười khác chứ? Hãy tạo sự khác biệt, hãy là chính mình. Hãy học cách nói KHÔNG.Chất nicotine là thuốc độc - khói thuốc lá rất có hại cho sức khỏe của em, cũng như sứckhỏe của những người xung quanh em. Khói thuốc làm xấu da, vàng răng, hôi miệng. Khóithuốc không chỉ là cái mùi khen khét vương lên tóc, quần áo gây khó chịu mà nó còn độchại hơn em tưởng nhiều. Có ít nhất 250 chất độc trong khói thuốc. Phần nhiều trong số cácchất đó gây ra bệnh ung thư.Con cái của những người hút thuốc sẽ đặc biệt đối mặt với nguy hiểm. Nếu nghĩ đến“gia đình nhỏ” trong tương lai, em đừng nên hút thuốc. Nếu phải sống với những người hútthuốc, em hãy phát động những chiến dịch chống hút thuốc và sau đó kêu gọi bạn bè cùngtham gia.Bia rượuTại sao các bạn trẻ lại thích rượu bia? Do khó từ chối nên phải nâng ly trong các bữatiệc? Quan trọng nhất vẫn là từ phía gia đình. Những em sinh ra trong gia đình có thóinhậu nhẹt sẽ có nhiều nguy cơ thử đến bia rượu hơn là những em khác. Nếu bạn của emthích uống rượu, em cũng muốn giống như họ.Bia rượu gây choáng váng, làm chậm khả năng phản xạ. Những người say thường bướclảo đảo, hét la trên đường về, ói mửa, nói chuyện một mình; nói một cách khác, họ cư xửhoàn toàn khác lạ. Nếu tiếp tục uống, họ sẽ bất tỉnh. Nếu uống quá thường xuyên, họ sẽkhông thể làm bất cứ việc gì nếu thiếu rượu. Họ đã lệ thuộc vào bia rượu.Bia rượu sẽ phá hủy sức khỏe và ảnh hưởng đến nhận thức cũng như cách cư xử củaem. Một số người trở nên thô lỗ; một số chết trên đường. Em có muốn như họ không?Bạn bè có thể gọi em là kẻ “chết nhát” nếu em uống coca trong khi họ uống bia hoặcrượu. Đừng để họ làm em dao động. Hãy cho họ biết rằng nhậu nhẹt không phải là dấuhiệu của nam tính, mà nam tính chính là bản lĩnh cưỡng lại những chuyện đó.[Theo Cẩm nang con trai, NXB Trẻ, 2014, tr.121-123]24Câu 1. Theo bài viết, thế nào là chất gây nghiện?Câu 2. Tác hại của thuốc lá và bia rượu là gì?Câu 3. Vì sao nghĩ về hậu quả việc mình làm là dấu hiệu đầu tiên của sự trưởng thành.?Câu 4. Anh/Chị sẽ làm gì nếu trong gia đình mình có người sử dụng chất gây nghiện?ĐỀ 26. Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:Tranh Đông HồĐông Hồ, làng nhỏ nằm bên bờ sông Đuống đã trở thành một địa danh văn hóa quenthuộc với mọi người. Người họa sĩ Đông Hồ vẽ tranh bằng bút lông chấm mực tàu trên giấybản. Sau đó tranh nét được khắc trên ván gỗ thị vàng ươm. Chỉ khắc trên gỗ thị vì gỗ thịmềm, mịn, dai. Ngọn dao khắc sắc lẻm tung tẩy trên phiến gỗ thị làm nên những bản khắcquý giá.Bản khắc được in trên giấy điệp. Tờ giấy điệp cũng là một kì công của kĩ thuật chế tạogiấy đời xưa. Giấy làm từ vỏ cây dó. Vỏ dó được giã nhuyễn, ninh kĩ, hớt lấy những sợi tơmềm như mạng nhện. Sợi tơ đan dệt nên tờ giấy xốp, dai, mềm mại như lụa. Rồi người talấy vỏ sò, hến, trai, điệp,… đem nung như nung vôi. Chất liệu vụn như cám và có màu óngánh sa-phia ấy gọi là điệp. Điệp trộn với hồ quết lên giấy dó thành tờ điệp.Tranh Đông Hồ được in trên tờ điệp. Họa sĩ Đông Hồ xưa kia tô màu tranh bằng chấtliệu thiên nhiên. Lá tre đốt ủ kĩ làm màu đen. Lá chàm cho màu xanh. Rỉ đồng cho màu lam.Nhựa thông cho màu hổ phách. Quả dành dành cho màu vàng. Son đồi cho màu đỏ. Vỏtrứng giã nhỏ trộn hồ cho màu trắng. Những chất liệu tự nhiên ấy đã làm nên sắc màu kìdiệu quý giá của tranh dân gian Đông Hồ.Hàng trăm tác phẩm nổi tiếng đã sinh ra từ làng tranh này. Bộ Tố nữ là bốn “hoa hậu”Việt Nam thời xưa, là những Vê-nuýt [Venus] phương Đông. Hứng dừa vừa có màu sắc trữtình vừa hài hước. Tranh Chuột kiệu anh đi trước, võng nàng đi sau diễn tả vẻ tưng bừngcủa ngày vinh quy. Thầy đồ cóc là hình ảnh của “nền giáo dục” thời xa xưa. Đánh ghen làtiếng cười phê phán. Quen thuộc nhất, nổi tiếng nhất dòng tranh Đông Hồ là tranh Gà,tranh Lợn. Lợn nái ăn dáy thật đẹp được cách điệu lạ mắt nhất là cái khoáy tròn âm dương.Đó thực sự là nét tài hoa, là thần bút của họa sĩ dân gian. Bức Đàn lợn mẹ con cũng vậy,con lợn nào trên mình cũng có khoáy âm dương!Xưa tháng chạp là tháng bán tranh Tết. Khắp các chợ cùng quê đều có những ngườiphụ nữ Đông Hồ nón ba tầm, áo dài thắt vạt, đòn gánh cong quẩy hai bồ tranh đi bán.Người đi sắm hàng Tết thường không bao giờ bỏ qua hàng tranh. Dăm xu lẻ đã mua đượcmột bức Tiến tài, Tiến lộc, Phú quý, Vinh hoa về dán cửa đón xuân gửi gắm ước mơ mỗi độTết đến, xuân về.[Theo Bài tập Ngữ văn 10 Nâng cao, Tập hai, NXB Giáo dục, 2006, tr.26-27]Câu 1. Vì sao bản khắc tranh Đông Hồ chỉ khắc trên gỗ thị?Câu 2. Họa sĩ Đông Hồ xưa tạo màu cho tranh Đông Hồ từ những chất liệu nào?25