Dân ta phải biết sử ta
Cho tường gốc tích nước nhà Việt Nam.
1. Nêu ý nghĩa hai câu thơ trên của Chủ tịch Hồ Chí Minh?
2. Theo em, việc biên soạn các tác phẩm lịch sử[như hinh 2] có tác dụng gì?
3. Vì sao phải họclịch sử? ??:]
Chuyên mụcNgày này năm xưasố ra ngày 1-2-2022 cũng đượcBáo Quân đội nhân dân Điện tửthực hiện dưới hình thức các tác phẩmphát thanh podcasttại đâyvà video clip trênChuyên trang Media Báo Quân đội nhân dân Điện tử, trân trọng mời bạn đọc xem thêm.
Một số sự kiện trong nước và quốc tế ngày 1-2
Sự kiện trong nước
Ngày 1-2-1962: Đài phát thanh Giải phóng, tiếng nói của Mặt trận Giải phóng miền Nam Việt Nam bắt đầu đi vào hoạt động. Tiếng nói phát đi từ Đài phát thanh Giải phóng đã trở thành nguồn cổ vũ tinh thần to lớn cho quân và dân miền Nam, góp phần quan trọng vào chiến thắng đế quốc Mỹ xâm lược, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
| Phát thanh viên trong những ngày đầu phát sóng. Ảnh tư liệu: Vietnam+ |
Ngày1-2-1965: Đại đội 13 pháo binh Vĩnh Linh bắn chìm tàu biệt kích đầu tiên của Mỹ Ngụy, mở đầu cho chiến thắng của quân và dân miền Bắc trong cuộc chiến tranh phá hoại miền Bắc bằng hải quân của đế quốc Mỹ và bè lũ tay sai.
Ngày1-2-1968:Tên tướng cảnh sát Ngụy Nguyễn Ngọc Loan[biệt danh “Sáu Lèo”] đã hành quyết một chiến sĩ Mặt trận Giải phóng miền Nam Việt Nam ngay giữa đường phố Sài Gòn. Vụ hành quyết man rợ được các phóng viên chiến trường ghi lại đã trở thành biểu tượng thúc đẩy phong trào phản chiến trên khắp thế giới, thay đổi cục diện chiến trường miền Nam Việt Nam.
Sự kiện quốc tế
Ngày1-2-2003: Tàu con thoi Columbia của Mỹ đã nổ tung sau khi hoàn thành sứ mệnh thăm dò không gian và quay về trái đất. Vụ nổ khiến toàn bộ 7 phi hành gia trên tàu con thoi thiệt mạng. Sau sự cố, NASA đã dừng toàn bộ các chương trình bay con thoi suốt 2 năm sau đó để điều tra nguyên nhân.
| Tàu con thoi Columbia rời bệ phóng trong sứ mệnh STS-1 năm 1981. Ảnh: NASA. |
Ngày1-2-1933: Hitler, khi đó là Thủ tướng, đã gây áp lực khiến Tổng thống Paul von Hindenburg giải tán quốc hội [Reichstag], mở đầu cho hàng loạt hành động loại bỏ các đối thủ chính trị và củng cố quyền lực của Hitler. Sau khi giải tán quốc hội và hủy bỏ nhiều quyền dân sự, Hitler đã nhanh chóng trở thành nhà độc tài của nước Đức với mọi hành động và lời nói đứng trên luật pháp.
Theo dấu chân Người
Ngày 1-2-1920: Chủ tịch Hồ Chí Minh [khi đó là Nguyễn Ái Quốc] tham gia một buổi sinh hoạt của Đảng Xã hội Pháp. Vì ghi tên trễ nên không đến lượt phát biểu. Để dự cuộc sinh hoạt này mỗi người tham dự phải bỏ ra 20 quan. Chủ tịch nói đã không để mất số tiền đó một cách vô ích nên đã tranh thủ phân phát tờ rơi bản “Yêu sách của Nhân dân An Nam” đã được gửi tới Hòa hội Versailles trước đó.
Ngày 1-2-1923: Chủ tịch Hồ Chí Minh [khi đó là Nguyễn Ái Quốc] viết bài “Bộ sưu tập động vật”, “Y như nước mẹ” và bài “Lòng ngay thẳng của chính phủ thuộc địa” đăng trên tờ Le Paria số 11. Nội dung các bài báo vạch mặt bản chất bóc lột, ăn cướp, đạo đức giả của chủ nghĩa thực dân và chính quyền thuộc địa.
| Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc thơ chúc Tết [1967]. Ảnh: Hochiminh.vn. |
Ngày 1-2-1946: Nhân dịp xuân Bính Tuất, Bác đi chúc Tết một số gia đình. Vào giây phút đón giao thừa, Bác đóng vai một cụ già mặc áo dài quấn khăn che kín bộ râu, hòa cùng dòng người vào đền Ngọc Sơn đón xuân Độc lập đầu tiên...
Ngày 1-2-1954: Bác viết “Thư gửi cán bộ và chiến sĩ...” dặn dò và gửi gắm niềm tin vào các cán bộ chiến sĩ trong kháng chiến. Thư có đoạn: “Bác mong các chú nêu cao quyết tâm, chiến đấu bền bỉ, thu nhiều thắng lợi hơn nữa, làm cho mùa xuân năm nay thành mùa xuân đại thắng lợi”.
[Theo “Sách Chủ tịch Hồ Chí Minh ngày này năm xưa”, NXB Chính trị quốc gia-Sự thật, 2010 và “Hồ Chí Minh Toàn tập” – Tập 3, 2011]
Lời Bác dạy ngày này năm xưa
Ngày 1-2-1942, tờ “Việt Nam Độc lập” số 117 ra ngày 1-2-1942 đăng bài “Nên học sử ta” của Chủ tịch Hồ Chí Minh [khi đó là Nguyễn Ái Quốc]. Bài báo mở đầu bằng 2 câu thơ trong Diễn ca “Lịch sử nước ta”:Dân ta phải biết sử ta,Cho tường gốc tích nước nhà Việt Nam.
| Chủ tịch Hồ Chí Minh xem bia ghi danh các Tiến sĩ đầu tiên ở Việt Nam [29-1-1960]. Ảnh: Hochiminh.vn. |
Trong bài viết, Bác nêu những gương oanh liệt trong bảo vệ Tổ quốc, chống giặc ngoại xâm của dân tộc và nhấn mạnh: Con Rồng cháu Tiên, từ người già, trẻ nhỏ cho đến phụ nữ, đều không bị khuất phục trước thế lực cường quyền, để tiếng thơm muôn đời trong gây dựng đất nước, gìn giữ nòi giống, xây dựng xã hội mạnh giàu.
Những tấm gương sáng như Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn 3 lần buộc vó ngựa Nguyên Mông phải dừng bước ở Đại Việt hay Thái úy Lý Thường Kiệt tuy đã ngoài 70 tuổi vẫn đánh đông dẹp bắc, đuổi giặc cứu dân. Phụ nữ thì có Hai Bà Trưng, Bà Triệu nổi dậy khôi phục giang sơn. Những vị anh hùng ấy vì nước, vì dân mà làm nên sự nghiệp, để nước ta được độc lập, tự do.
Cuối bài, Bác kết luận:
Sử ta dạy cho ta bài học này: Lúc nào dân ta đoàn kết muôn người như một thì nước ta độc lập, tự do. Trái lại lúc nào dân ta không đoàn kết thì bị nước ngoài xâm lấn.
[Hồ Chí Minh Toàn tập – Tập 3, tr. 255]
Lịch sử là ngành khoa học nghiên cứu những gì đã xảy ra trong quá khứ, giúp chúng ta hiểu con người và xã hội thông qua nghiên cứu cách con người và xã hội hành xử trong quá khứ ra sao để có thể hành xử tốt hơn ở hiện tại và hướng tới tương lai tốt đẹp. Trên bình diện vĩ mô, lịch sử thế giới nói chung và quốc gia nói riêng giúp các nước tránh đi vào những vết xe đổ trong quá khứ trong khi đúc rút bài học để hướng tới con đường phát triển lâu dài cho đất nước.
Có thể nói lịch sử là một trung tâm nghiên cứu với dữ liệu nghiên cứu là những gì xảy ra trong quá khứ nhằm quan sát và phân tích cách thức vận động, thay đổi của xã hội, từ đó mỗi cá nhân sống cho phù hợp, mỗi tổ chức vận hành cho tốt và mỗi đất nước phát triển đi lên.Lịch sử giúp con người hiểu biết luân lý, giữ gìn bản sắc dân tộc để từ đó trở thành những công dân tốt, góp phần xây dựng đất nước đẹp giàu, phát huy văn hóa, tạo nên những nét đặc sắc riêng, bồi đắp lòng tự tôn dân tộc, làm nền tảng cho phát triển bền vững, phát triển lâu dài.
Bài viết của Bác cách đây đúng 80 năm vẫn còn nguyên giá trị. Soi rọi vào đó cùng những bài học trong thế kỷ 20 và thực tế giảng dạy lịch sử trong những năm gần đây, chúng ta càng thấy cần phải đặt lịch sử vào vai trò nền tảng cho phát triển đất nước, càng phải thấy sự cấp thiết phải khuyến khích người dân hiểu rõ và nắm chắc lịch sử nước mình. Có như vậy các thế hệ tương lai mới không mất đi bản sắc 4.000 năm dựng nước và giữ nước. Xây dựng đất nước mạnh giàu trên nền tảng bền vững văn hóa và lịch sử dân tộc cũng là “cùng nhau giữ lấy nước”.
Dấu ấn Bác Hồ trên Báo Quân đội nhân dân
Ngày 1-2-1953: Báo Quân đội nhân dân số 75 trích đăng lời Bác dạy tại Hội nghị cán bộ chuẩn bị cho chiến dịch Tây Bắc. Bài báo có đoạn: “Quyết tâm không phải ở Hội trường, ở lời nói mà phải quyết tâm trong công tác, trong hành động. Phải có quyết tâm gây một tác phong chiến đấu anh dũng, quyết tâm phản đối tất cả những thái độ tiêu cực, lung lay, ích kỷ và báo cáo láo”.
| Báo Quân đội nhân dân số 75 trích đăng lời Bác dạy tại Hội nghị cán bộ chuẩn bị cho chiến dịch Tây Bắc. |
Ngày 1-2-1962: Báo Quân đội nhân dân số 1003 đăng thông tin Chủ tịch Hồ Chí Minhtặng thưởng Huân chương Chiến công hạng Nhất cho Báo Quân đội nhân dân, Huân chương Chiến công hạng Nhì cho Bảo tàng Quân đội và Huân chương Chiến công hạng Nhì cho Đoàn kịch nói Tổng cục chính trị. Các đơn vị nói trên được tặng thưởng huân chương do đã lập được nhiều thành tích trong giai đoạn 1953-1961.
| Báo Quân đội nhân dân số 1003 đăng thông tin Chủ tịch Hồ Chí Minh tặng thưởng Huân chương Chiến công hạng Nhất cho Báo Quân đội nhân dân. |
Ngày 1-2-1969: Báo Quân đội nhân dân số 2765 đăng tin Chủ tịch Hồ Chí Minh tặng thưởng huy hiệu cho cán bộ và chiến sĩ có thành tích tốt trong công cuộc kháng chiến chống Mỹ, bảo vệ Tổ quốc. Trong số những đồng chí tiêu biểu cho phong trào chiến đấu có những đồng chí chiến đấu tới 120 trận và góp phần bắn rơi 7 máy bay Mỹ và những nữ chiến sĩ và y tá mới 19 tuổi đã chiến đấu quên mình, chăm sóc thương binh như người nhà, không quản mệt nhọc, xông pha vì sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc.
HỮU DƯƠNG [tổng hợp]