I – TỪ PHỔ, ĐƯỜNG SỨC TỪ CỦA ỐNG DÂY CÓ DÒNG ĐIỆN CHẠY QUA
1. Thí nghiệm
Rắc đều một lớp mạt sắt trên tấm nhựa có luồn sẵn các vòng dây của một ống dây dẫn có dòng điện chạy qua. Gõ nhẹ tấm nhựa.
+ Từ phổ bên ngoài thanh nam châm và từ phổ bên ngoài ống dây có dòng điện chạy qua rất giống nhau. Khác nhau: Trong lòng ống dây cũng có các đường sức mạt sắt được sắp xếp gần như song song với nhau.
+ Đường sức từ ở trong và ngoài ống dây có dòng điện chạy qua tạo thành những đường cong khép kín.
+ Giống như thanh nam châm,tại hai đầu ống dây, các đường sức từ cũng đi vào một đầu và cùng đi ra ở đầu kia.
2. Kết luận
Phần từ phổ ở bên ngoài của ống dây có dòng điện chạy qua và bên ngoài của thanh nam châm giống nhau. Trong lòng ống dây cũng có các đường sức từ, được sắp xếp gần như song song với nhau.
Đường sức từ của ống dây là những đường cong khép kín.
Giống như thanh nam châm, tại hai đầu ống dây, các đường sức từ có chiều cùng đi vào một đầu và cùng đi ra ở đâu kia.
Hai đầu của ống dây có dòng điện chạy qua cũng là hai từ cực. Đâu có các đường sức từ đi ra gọi là cực Bắc, đâu có các đường sức từ đi vào gọi là cực Nam.
II - QUY TẮC NẮM TAY PHẢI
1. Chiều đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua phụ thuộc vào yếu tố nào?
Chiều đường sức từ của ống dây phụ thuộc vào chiều của dòng điện chạy qua các vòng dây.
2. Quy tắc nắm tay phải
Nắm bàn tay phải, rồi đặt sao cho bốn ngón tay hướng theo chiều dòng điện chạy qua các vòng dây thì ngón tay cái choãi ra chỉ chiều của đường sức từ trong lòng ống dây.
III - VẬN DỤNG
C1.
Cho ống dây AB có dòng điện chạy qua. Một nam châm thứ nhất ở đầu B của ống dây, khi đứng yên nằm định hướng như hình 24.4. Xác định tên các cực của ống dây.
Hướng dẫn giải:
Ta thấy đầu B hút cực Nam của thanh nam châm do đó đầu B là cực Bắc nên đầu A là cực Nam.
C2.
Trên hình 24.5 có một kim nam châm bị vẽ sai chiều. Hãy chỉ ra đó là kim nam châm nào và vẽ lại cho đúng. Dùng quy tắc nắm tay phải xác định chiều dòng điện chạy qua các vòng dây.
Hướng dẫn giải:
Kim nam châm bị vẽ sai chiều là kim số 5. Dòng điện chạy qua các vòng dây có chiều đi ra ở đầu dây B.
C3.
Hình 24.6 cho biết chiều dòng điện chạy qua các vòng dây. Hãy dùng quy tắc nắm bàn tay phải để xác định tên các từ cực của ống dây.
Hướng dẫn giải:
Đầu A của ống dây là cực Bắc , đầu B là cực Nam.
* Phần từ phổ ở bên ngoài ống dây có dòng điện chạy qua rất giống phần từ phổ ở bên ngoài thanh nam châm.
* Quy tắc nắm tay phải : Nắm bàn tay phải, rồi đặt sao cho bốn ngón tay hướng theo chiều dòng điện chạy qua các vòng dây thì ngón tay cái choãi ra chỉ chiều của đường sức từ trong lòng ống dây.
Page 2
SureLRN
Giới thiệu bài học
Bài giảng Từ trường của ống dây có dòng điện chạy qua. Quy tắc nắm tay phải sẽ giúp các em nắm được nội dung kiến thức:
- Khái niệm từ phổ, đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua
- Quy tắc nắm tay phải xác định chiều của đường sức từ trong lòng ống dây
Nội dung bài học
I. Tóm tắt lý thuyết trong bài giảng
1. Hình ảnh từ phổ, đường sức từ
* Thí nghiệm
- Tấm nhựa có luồn sẵn các vòng dây của ống dây
- Rắc mạt sắt lớp mỏng lên tấm nhựa
- Cho dòng điện chạy qua ống dây và gõ nhẹ tấm nhựa
* Quan sát:
Hình ảnh từ phổ bên ngoài ống dây giống nam châm vĩnh cửu
Hình ảnh từ phổ bên trong ống dây gần như song song nhau
* Đường sức từ
- Vẽ các đường sức từ theo đường mạt sắt tạo thành các đường cong kín
- Chiều của đường sức từ: đi ra từ đầu này và đi vào từ đầu kia của ống dây
Nếu sắp xếp các kim nam châm nhỏ dọc theo đường sức từ vừa vẽ thì các kim nam châm cũng sắp xếp theo trật tự nhất định giống với nam châm vĩnh cửu
2. Quy tắc nắm tay phải
* Chiều của đường sức từ:
Khi đổi chiều dòng điện thì tương tác từ của ống dây với kim nam châm thay đổi do đó chiều của đường sức từ phụ thuộc vào chiều dòng điện
* Quy tắc nắm tay phải:
Dùng để xác định chiều của đường sức từ xung quanh ống dây có dòng điện chạy qua
Nắm bàn tay phải rồi đặt sao cho bốn ngón tay hướng theo chiều dòng điện chạy qua các vòng dây thì ngón tay cái choãi ra chỉ chiều của đường sức từ trong lòng ống dây
3. Vận dụng
Dùng quy tắc nắm tay phải xác định:
+ Chiều của đường sức từ trong lòng ống dây từ đó xác định được tên từ cực của ống dây
+ Chiều của dòng điện chạy trong ống dây khi biết chiều của đường sức từ hoặc tên từ cực của ốn dây
II. Ví dụ trong bài giảng
VD. Dựa vào từ phổ của ống dây có dòng điện chạy qua, chúng ta có thể xác định được
Giải
Dựa vào từ phổ của ống dây có dòng điện chạy qua, chúng ta có thể xác định được dạng đường sức từ
- Tải app VietJack. Xem lời giải nhanh hơn!
Câu hỏi: Từ trường của ống dây có dòng điện chạy qua có đặc điểm gì?
Trả lời:
Phần từ phổ ở bên ngoài của ống dây có dòng điện chạy qua rất giống phàn tử phổ ở bên ngoài thanh nam châm. Trong lòng ống dây cũng có các đường sức từ, được sắp xếp gần như song song với nhau.
Từ phổ của ống dây có dòng điện |
Từ phổ của thanh nam châm |
Đường sức từ của ống dây là những đường cong khép kín.
Giống như thanh nam châm, tại hai đầu ống dây, các đường sức từ có chiều cùng đi vào một đầu và cùng đi ra ở đầu kia. Đầu có các đường sức từ đi ra gọi là cực Bắc, đầu có các đường sức từ đi vào gọi là cực Nam.
Xem thêm các câu hỏi ôn tập môn Vật Lí lớp 9 hay và chi tiết khác:
Giới thiệu kênh Youtube VietJack
- Hỏi bài tập trên ứng dụng, thầy cô VietJack trả lời miễn phí!
- Hơn 20.000 câu trắc nghiệm Toán,Văn, Anh lớp 6 có đáp án
Đã có app VietJack trên điện thoại, giải bài tập SGK, SBT Soạn văn, Văn mẫu, Thi online, Bài giảng....miễn phí. Tải ngay ứng dụng trên Android và iOS.
Nhóm học tập facebook miễn phí cho teen 2k10: fb.com/groups/hoctap2k10/
Theo dõi chúng tôi miễn phí trên mạng xã hội facebook và youtube:Loạt bài 500 Công thức, Định Lí, Định nghĩa Toán, Vật Lí, Hóa học, Sinh học được biên soạn bám sát nội dung chương trình học các cấp.
Nếu thấy hay, hãy động viên và chia sẻ nhé! Các bình luận không phù hợp với nội quy bình luận trang web sẽ bị cấm bình luận vĩnh viễn.