Điều kiện hưởng chế độ thai sản
Điều kiện hưởng chế độ thai sản được quy định tại Điều 31 Luật Bảo hiểm xã hội 2014 [BHXH]. Theo đó, người lao động được hưởng chế độ thai sản khi thuộc một trong các trường hợp sau đây:
[1] Lao động nữ mang thai;
[2] Lao động nữ sinh con;
[3] Lao động nữ mang thai hộ và người mẹ nhờ mang thai hộ;
[4] Người lao động nhận nuôi con nuôi dưới 06 tháng tuổi;
[5] Lao động nữ đặt vòng tránh thai, người lao động thực hiện biện pháp triệt sản;
[6] Lao động nam đang đóng bảo hiểm xã hội có vợ sinh con.
Theo quy định pháp luật, người lao động tại trường hợp [2], [3], [4] phải đóng bảo hiểm xã hội từ đủ 06 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi.
Người lao động tại trường hợp [2] đã đóng bảo hiểm xã hội từ đủ 12 tháng trở lên mà khi mang thai phải nghỉ việc để dưỡng thai theo chỉ định của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền thì phải đóng bảo hiểm xã hội từ đủ 03 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi sinh con.
Như vậy, để được hưởng chế độ thai sản, người lao động, viên chức phải đáp ứng điều kiện về đối tượng và thời gian đóng bảo hiểm đúng quy định pháp luật.
- Sinh con thứ ba có được hưởng chế độ thai sản hay không?
Căn cứ theo theo quy định tại Điều 31 Luật BHXH, có thể thấy rằng pháp luật về bảo hiểm không có điều kiện quy định về số lần sinh con hưởng chế độ thai sản. Như vậy, người lao động, viên chức nữ sinh con thứ 3 hoặc sinh con thứ 4, thứ 5… đều sẽ được hưởng chế độ thai sản nếu đáp ứng các điều kiện về đối tượng và thời gian đóng bảo hiểm được quy định tại Điều 31 Luật BHXH.
Chế độ thai sản bao gồm:
- Thời gian nghỉ hưởng chế độ khám thai: Được nghỉ việc để đi khám thai 05 lần, mỗi lần 01 ngày; trường hợp ở xa cơ sở khám bệnh, chữa bệnh hoặc người mang thai có bệnh lý hoặc thai không bình thường thì được nghỉ 02 ngày cho mỗi lần khám thai.
- Thời gian hưởng chế độ khi sẩy thai, nạo, hút thai, thai chết lưu hoặc phá thai bệnh lý: Được nghỉ 10 ngày đến 50 ngày tùy từng trường hợp cụ thể.
- Thời gian hưởng nghỉ chế độ khi sinh con tối đa là 6 tháng.
- Tiền trợ cấp thai sản.
- Trợ cấp một lần khi sinh con hoặc nhận con nuôi.
- Chế độ nghỉ dưỡng sức sau sinh.
- Mức hưởng chế độ thai sản khi sinh con thứ ba
Căn cứ vào Điểm a Khoản 1 Điều 39 Luật BHXH, người lao động, viên chức có mức hưởng chế độ thai sản một tháng bằng 100% mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội của 06 tháng trước khi nghỉ việc hưởng chế độ thai sản. Như vậy, khi sinh con thứ ba thì mức hưởng chế độ thai sản của người lao động, viên chức nữ vẫn sẽ được tính theo công thức mà pháp luật về bảo hiểm quy định:
Mức hưởng chế độ thai sản khi sinh con thứ ba
\=
Tổng tiền lương tháng đóng BHXH của 06 tháng trước khi nghỉ việc hưởng chế độ thai sản
× số tháng nghỉ
6
Trong đó, theo quy định tại Điều 34 Luật BHXH thì lao động nữ sinh con được nghỉ việc hưởng chế độ thai sản trước và sau khi sinh con là 06 tháng. Trường hợp lao động nữ sinh đôi trở lên thì tính từ con thứ hai trở đi, cứ mỗi con, người mẹ được nghỉ thêm 01 tháng. Thời gian nghỉ hưởng chế độ thai sản trước khi sinh tối đa không quá 02 tháng.
Còn theo quy định tại Điều 12 Thông tư 59/2015/TT-BLĐTBXH thì mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội làm cơ sở tính hưởng chế độ thai sản là mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội của 6 tháng liền kề gần nhất trước khi nghỉ việc. Nếu thời gian đóng bảo hiểm xã hội không liên tục thì được cộng dồn.
Như vậy, khi người lao động, viên chức nữ sinh con thứ ba thì vẫn được hưởng chế độ thai sản khi người đó thuộc đối tượng được hưởng chế độ thai sản và có đủ thời gian bảo hiểm xã hội.
Chế độ thai sản là một trong những chính sách an sinh xã hội quan trọng dành cho người lao động. Không chỉ nữ giới mà nam giới cũng có thể được hưởng chế độ này khi có vợ sinh con. Vậy chế độ thai sản cho nam giới khi có vợ sinh con được quy định như thế nào, mức hưởng và thủ tục ra sao? Dưới đây chúng tôi sẽ làm rõ vấn đề này
1. Điều kiện hưởng chế độ thai sản của nam giới
Căn cứ theo quy định tại khoản e Điều 31 Luật BHXH 2014 số 58/2014QH13, người lao động được hưởng chế độ thai sản cho nam giới là NLĐ nam đang tham gia BHXH và có vợ sinh con.
2. Thời gian nghỉ việc hưởng chế độ:
- 05 ngày làm việc với sinh thường 1 con;
- 07 ngày làm việc khi vợ sinh con phải phẫu thuật hoặc sinh con dưới 32 tuần tuổi;
- 10 ngày làm việc với trường hợp sinh đôi, từ sinh ba thì thêm mỗi con được nghỉ thêm 3 ngày làm việc, tối đa không quá 14 ngày làm việc
- Trường hợp vợ sinh đôi trở lên mà phải phẫu thuật thì được nghỉ 14 ngày làm việc.
- Thời gian hưởng chế độ không tính ngày lễ, tết, nghỉ hàng tuần
Lưu ý:
- NLĐ nghỉ hưởng chế độ trong vòng 30 ngày kể từ ngày vợ sinh con, nếu có nghỉ những ngày trước khi vợ sinh con thì tính là nghỉ không lương, nghỉ phép của NLĐ.
+ Trường hợp NLĐ nam nghỉ nhiều lần thì thời gian bắt đầu nghỉ việc của lần cuối cùng vẫn phải trong khoảng thời gian 30 ngày đầu kể từ ngày vợ sinh con và tổng thời gian nghỉ việc hưởng chế độ thai sản không quá thời gian quy định.
+ Thời gian lao động nam nghỉ khi vợ sinh con mà trùng thời gian nghỉ phép hằng năm, nghỉ việc riêng, nghỉ không hưởng lương: Không được tính hưởng chế độ thai sản.
- Ngoài ra, trong một số trường hợp đặc biệt, lao động nam được nghỉ với thời gian dài hơn, bao gồm:
+ Trường hợp chỉ có mẹ tham gia BHXH hoặc cả cha và mẹ đều tham gia BHXH mà mẹ chết sau khi sinh con thì cha được nghỉ việc hưởng chế độ thai sản đối với thời gian còn lại của người mẹ. Nếu mẹ tham gia BHXH nhưng không đủ điều kiện hưởng và mẹ chết sau sinh thì cha được nghỉ việc hưởng chế độ thai sản cho đến khi con đủ 06 tháng tuổi.
+ Trường hợp cha tham gia BHXH mà không nghỉ việc khi vợ chết sau sinh thì ngoài tiền lương còn được hưởng chế độ thai sản đối với thời gian còn lại của mẹ.
+ Trường hợp chỉ có cha tham gia BHXH mà mẹ chết sau khi sinh con hoặc gặp rủi ro sau khi sinh mà không còn đủ sức khỏe để chăm sóc con theo xác nhận của cơ sở khám, chữa bệnh có thẩm quyền thì cha được nghỉ việc hưởng chế độ thai sản cho đến khi con đủ 06 tháng tuổi.
**Lưu ý: Thời gian nghỉ hưởng chế độ thai sản trong các trường hợp đặc biệt nêu trên sẽ tính cả ngày nghỉ lễ, nghỉ Tết, ngày nghỉ hằng tuần.
3. Hồ sơ hưởng chế độ thai sản khi nam giới có vợ sinh con
Hồ sơ hưởng chế độ thai sản cho nam giói khi có vợ sinh con gồm có:
- Giấy khai sinh có họ tên cha; hoặc Giấy chứng sinh + Sổ hộ khẩu;
- Trường hợp con chết: Giấy chứng tử hoặc trích lục khai tử của con hoặc trích sao hồ sơ bệnh án hoặc giấy ra viện của mẹ nếu con chết sau khi sinh mà chưa được cấp giấy chứng sinh [nếu có];
- Giấy xác nhận của cơ sở y tế trong trường hợp sinh con dưới 32 tuần tuổi hoặc sinh con phải phẫu thuật [nếu có];
- Mẫu 01B-HSB
4. Thời hạn nộp hồ sơ chế độ thai sản khi nam giới có vợ sinh con
- Trong thời hạn 45 ngày, kể từ ngày trở lại làm việc người lao động phải nộp hồ sơ cho doanh nghiệp.
- Đơn vị trong thời hạn 10 ngày [kể từ ngày nhận đủ hồ sơ của NLĐ] phải nộp cho cơ quan bảo hiểm.
\=> Tức là trong vòng 55 ngày kể từ ngày NLĐ nam đi làm trở lại thì phải nộp hồ sơ hưởng chế độ lên cơ quan BHXH, quá hạn sẽ không được giải quyết.
5. Mức hưởng chế độ thai sản khi nam giới có vợ sinh con
Mức hưởng = Mbq6t / 24 ngày công x 100% x số ngày được nghỉ.
Trong đó: Mbq6t : Bình quân mức lương đóng BHXH 6 tháng trước khi vợ sinh của NLĐ nam; Trường hợp chưa đủ 6 tháng thì Mbq6t = bình quân lương các tháng đã đóng BHXH.
VD: Lương bình quân đóng BH 6 tháng trước khi vợ sinh là: 6.000.000 và bạn được nghỉ 7 ngày [vì vợ sinh mổ]
\=> Cách tính như sau:
Mbq6t = [6 x6.000.000đ]/6 tháng = 6.000.000đ
Mức hưởng = 6.000.000/ 24 x 7 = 1.750.000 đồng
* Trường hợp lao động nam được nghỉ đủ tháng thì mức hưởng được tính như sau:
- Mức hưởng một tháng bằng 100% mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH của 06 tháng trước khi nghỉ việc hưởng chế độ thai sản;
- Trường hợp NLĐ đóng BHXH chưa đủ 06 tháng thì mức hưởng là mức bình quân tiền lương tháng của các tháng đã đóng BHXH.
6. Lao động nam được hưởng trợ cấp 1 lần khi vợ sinh con
* Điều kiện hưởng:
Lao động nam được hưởng trợ cấp 1 lần khi vợ sinh con nếu thuộc một trong 2 trường hợp sau đây:
- Chỉ có lao động nam tham gia BHXH và phải đóng BHXH từ đủ 06 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi vợ sinh con.
- Cả 2 vợ chồng cùng tham gia BHXH bắt buộc nhưng người mẹ không đủ điều kiện hưởng chế độ thai sản mà người cha đã đóng BHXH từ đủ 06 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi vợ sinh con.
Cách tính thời gian 12 tháng trước khi sinh con với lao động nam:
Thời gian 12 tháng trước khi sinh con đối với người lao động nam, người chồng của người mẹ nhờ mang thai hộ hưởng trợ cấp một lần khi vợ sinh con được xác định như sau:
- Sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi trước ngày 15 của tháng: Tháng sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi không tính vào thời gian 12 tháng trước khi sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi.
- Sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi từ ngày 15 trở đi của tháng và:
+ Tháng đó có đóng BHXH: Tháng sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi được tính vào thời gian 12 tháng trước khi sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi.
+ Tháng đó không BHXH: Tháng sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi không tính vào thời gian 12 tháng trước khi sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi.
* Mức hưởng trợ cấp 1 lần:
Lao động nam được trợ cấp một lần bằng 02 lần mức lương cơ sở tại tháng sinh con cho mỗi con. Hiện nay, mức lương cơ sở vẫn giữ nguyên là 1,49 triệu đồng/tháng. Do đó, mức hưởng trợ cấp 1 lần của lao động nam có vợ sinh con là:
Trợ cấp 01 lần/con = 2 x Mức lương cơ sở = 2,98 triệu đồng
7. Hướng dẫn kê khai mẫu 01B-HSB
- Lao động nam nghỉ việc khi vợ sinh con:
- Lao động nam hưởng trợ cấp 1 lần khi vợ sinh con
Trên đây là chi tiết chế độ thai sản cho nam giới khi có vợ sinh con. Hy vọng với những chia sẻ này sẽ giúp ích cho người lao động, đảm bảo những quyền lợi, chế độ khi tham gia bảo hiểm xã hội.