Xếp lốp nghĩa là gì

Một lốp xe đều được in một dãy số kì lạ. Nào hãy cùng soi thử một chiếc lốp ô tô nào đó, và bạn sẽ tìm thấy có đến 3 đoạn mã được in trên đó.

Nhưng đã in chữ lên lốp, có nghĩa những dòng chữ ấy phải có ý nghĩa gì đó. Và nếu đã muốn tìm hiểu thì thông tin mà chúng mang lại cũng hết sức thú vị. Cùng Brigstone điểm qua một vài ví dụ và phân tích về thông số lốp nhé

1.THÔNG SỐ Lốp - KÍCH THƯỚC VÀ CHỈ SỐ TẢI TRỌNG, TỐC ĐỘ TỐI ĐA CỦA LỐP XE

p

Chữ "P" đầu tiên còn mang ý nghĩa là chiếc lốp dành cho phương tiện nào - Tire Type. "P" ở đây là viết tắt của P - Metric, nó còn quy định loại lốp dành cho xe chuyên chở khách như ô tô, minivan, xe bán tải và các loại xe SUV. Ngoài ra bạn sẽ có thể gặp một số ký hiệu khác như "ST" (Special Trailer) – đây là lốp dùng cho ô tô, thuyền, các loại xe moóc đa dụng hay "T" (Temporary Spare) - lốp dự phòng.

Tuy nhiên, không phải lúc nào các thông số lốp cũng nằm ở đầu dãy, ví dụ như ký hiệu "LT" (Light truck). Nếu còn nó quy định loại lốp dùng cho các xe tải nhỏ như xe SUV, bán tải tải trọng 700kg - 1 tấn thì sẽ nằm ở đầu dãy mã nhưng nếu là ở cuối, chẳng hạn như trong 9.5-16.5 LT121/117R thì lại là lốp được thiết kế cho xe tải chuyên chở nặng.

215: Đó là Tire width (215) – thể hiện chiều rộng được đo từ thành lốp bên này đến thành lốp bên kia, đơn vị mm.

65: Aspect ratio (65) mô tả là tỷ lệ giữa chiều cao của lốp (đo từ vành bánh xe đến mặt gai lốp) với chiều rộng của lốp như ở trên. Số 65 còn có nghĩa là chiều cao thành lốp bằng 65% chiều rộng lốp. Con số này càng thấp đồng nghĩa với việc thành lốp càng ngắn.

R: Construction type (R) – chữ này ký hiệu cấu trúc bên trong của lốp. Chữ "R" là viết tắt của lốp radial, loại lốp phổ biến nhất. Ngoài ra, bạn còn có thể sẽ gặp các ký hiệu khác như "D" là loại bias ply hay "B" – lốp belted.

Ý NGHĨA CỦA NHỮNG THÔNG SỐ LỐP XE

15: Thông số lốp Wheel diameter (15) là đường kính của mâm tính theo đơn vị inch (1 inch = 2.54 cm). Phổ biến của kích thước này luôn là những con số tròn tính từ 8 đến 28, được gọi là kích thước "inch rim", thường gặp ở lốp xe chở khách, bán tải tải trọng nhỏ, minivan và van.

Nhưng bên cạnh đó, cũng có những thông số lốp là những con số lẻ như 14.5, 15.5, 16.5, 17.5 và 19.5 (ví dụ trong 33x12.5R16.5 118R). Kích thước này chỉ có ở lốp các loại xe moóc hay loại xe bán tải tải trọng lớn.

Y98: Load index (98) – thông số lốp này cho ta biết tải trọng tối đa mà lốp có thể chịu được khi đã được bơm đầy. Như chiếc lốp trên có nghĩa nó chịu được 750kg.

H : Speed rating (H) – đây là ký hiệu tốc độ tối đa mà xe có thể đạt được khi chiếc lốp đó đã được lắp đặt vào phương tiện, được ký hiệu dưới dạng một chữ cái in hoa. Cũng như chỉ số tải trọng, ở mỗi mức tốc độ sẽ tương ứng với một chữ cái từ A – Z theo đó thì độ lớn tăng dần (bảng dưới). Và lưu ý, tốc độ trên chỉ được áp dụng khi lốp hoàn toàn không bị hỏng, non hơi hay xe cũng đang phải vận chuyển quá nặng.

2. Mã DOT

Dòng mã thứ hai được in trên lốp cũng mang những thông tin cực kỳ quan trọng được bắt đầu bằng "DOT" và số hiệu lốp - TIN (Tire Identification Number). Ví dụ: DOT 4B08 4DHR 2910.

DOT là viết tắt Bộ Giao thông vận tải, xác nhận rằng đây là loại lốp đã qua sự kiểm duyệt của Bộ theo các tiêu chuẩn an toàn cho xe có động cơ. Sau DOT sẽ là số hiệu lốp với các nhóm mã.

Nhóm mã đầu tiên (4B) với từ hai đến ba ký tự nó cũng có thể là số hoặc chữ, là mã của nhà máy sản xuất lốp. Nhóm mã thứ hai (08) với không quá hai ký tự kèm theo, quy định kích thước lốp. Nhóm mã thứ ba (4DHR) không quá bốn ký tự là mã tùy chọn do chính nhà sản xuất đặt theo kích thước hay đặc tính của lốp. Với người tiêu dùng, ba nhóm mã này không hữu dụng như nhóm cuối cùng.

Nhóm mã cuối cùng (2910) nó sẽ cho ta biết thời gian sản xuất của lốp. Kiểu viết bốn số này được dùng cho lốp sản xuất từ sau năm 2000, sau đó hai số đầu tiên chỉ tuần, hai số còn lại chỉ năm.

3. Mã UTQG - chỉ chất lượng lốp

UTQG (The Uniform Tire Quality Grading) là Hệ thống phân hạng chất lượng lốp đồng nhất được thành lập bởi Cơ quan An toàn giao thông quốc gia của Hoa Kỳ NHTSA, dựa theo 3 tiêu chuẩn:

- Treadwear (Treadwear 240) – chính là thông số lốp chỉ độ kháng mòn, là chỉ số so sánh viết dưới dạng ba số, dùng để dự đoán tuổi thọ của lốp xe. Vật thể được so sánh là một loại lốp chuẩn đang được kiểm duyệt, với độ kháng mòn là 100. Con số 240 còn có nghĩa chiếc lốp trên có độ kháng mòn bằng 240% so với lốp đối chứng.

Tuy nhiên, bạn cũng cần làm rõ rằng mỗi hãng sẽ có một tiêu chuẩn riêng, nên hôm nay bài viết sẽ chỉ được dùng để so sánh lốp trong cùng một hãng mà thôi.

- Traction (Traction A): độ bám mặt đường của lốp, bao gồm 4 mức độ AA, A, B và C (AA là mức cao nhất). Một chiếc lốp xe nếu bị đánh giá ở mức dưới C thì tức là chưa đạt đủ tiêu chuẩn để được đưa vào sử dụng cho các phương tiện giao thông.

- Temperature (Temperature A) - mức chịu nhiệt của lốp xe, đây là khả năng lốp có thể chịu lượng nhiệt sản sinh khi xe ở tốc độ cao cũng như khả năng tỏa nhiệt hiệu quả. Mức chịu nhiệt này được xếp theo thang từ A đến C, trực tiếp ảnh hưởng đến khả năng vận hành lốp xe có thể chạy được ở tốc độ cao như thế nào.

Ở Mỹ, bất kỳ chiếc lốp khi được bán ra đều phải có mức chịu nhiệt được đánh giá từ mức C trở lên, tức là ít nhất phải chịu được tối đa là 85mph.

Bạn thấy đấy, chỉ riêng lốp xe thôi mà cũng đã có rất nhiều thông tin thú vị mà ta chưa biết. Vậy nên kiến thức là vô biên, và chỉ có khi chung ta chịu khó tìm tòi trau dồi chúng ta mới có thể làm mới được bản thân thôi.

Một vành là một mảnh hình tròn, nói chung là kim loại, nằm ở trung tâm của một bánh xe và lốp trên đứng và được gắn vào trục của xe. Thuật ngữ này được sử dụng đặc biệt là ở Tây Ban Nha.

Ở nhiều quốc gia Mỹ Latinh như Mexico hoặc Colombia, từ 'vành' dùng để chỉ 'lốp xe', 'vỏ ngoài' hoặc 'vỏ cao su', trong khi để chỉ phần trung tâm và kim loại của bánh xe và thuật ngữ này được sử dụng 'rin'. Từ này xuất phát từ jante tiếng Pháp và ban đầu được đánh vần là 'yanta'.

Từ này cũng có nghĩa là 'nhà máy', đặc biệt là từ một khu vực gieo hạt hoặc khuôn viên. Trong trường hợp này, 'lốp' có nguồn gốc từ tiếng Latinh nhà máy .

Các loại vành

Có nhiều loại lốp khác nhau tùy thuộc vào loại phương tiện (xe máy, xe đạp, ô tô, xe tải ...). Theo ý nghĩa của 'lốp xe' ở Mỹ Latinh tương đương với 'lốp xe', tùy thuộc vào cách sắp xếp các lớp, có thể phân biệt giữa lốp xuyên tâm, đường chéo và lốp tự hỗ trợ. Ngoài ra còn có lốp tubetype hoặc TT (sử dụng ống), lốp không săm hoặc TL ( không săm ) . Tùy thuộc vào điều kiện thời tiết, ở cấp độ người dùng có lốp cho cả mùa và cho mùa đông.

Ví dụ lốp

Một số ví dụ về lốp xe có thể là lốp Nexen , thuộc công ty lốp Nexen và Tornel của Hàn Quốc , được phát triển bởi công ty cùng tên của Mexico và hiện là một phần của JK Tyre.

Các bộ phận của lốp xe

Trong một vành (được hiểu ở nhiều nước Mỹ Latinh là lốp xe), các bộ phận là: rãnh, mặt bên, vải, lớp lót bên trong và hạt.

Một số bộ phận có thể được phân biệt trong một vành (hiểu từ 'rim' là 'rim'): cấu hình, đĩa và chân đế, thường được làm bằng kim loại (thép hoặc nhôm). Ngoài ra, một số hub được trang bị hubcap hoặc trim (thường là nhựa). Ngoài phần chính, trên các vành có thể tháo rời, bạn có thể tìm thấy vòng đóng, vòng chữ O, vòng sash và mặt bích bên trong và bên ngoài.

Lốp 15 và lốp 16

Trong mã số cho một bánh xe (ví dụ: P 215 / 65R15 89H), số 15 biểu thị đường kính của vành tính bằng inch. Bằng cách này, có thể biết kích thước mà một bánh xe nên có. Lốp đường kính 15 và 16 là một trong những loại xe phổ biến nhất.

Sống ở Paris 30 năm, quen với việc xếp hàng hàng ngày - một yếu tố để đánh giá người văn minh - lịch sự ở nước phát triển, vậy mà cứ gần Tết Nguyên đán, tôi lại càng nhớ cảnh xếp hàng ở Hà Nội, nơi tôi được sinh ra lớn lên, trở thành giảng viên Đại học Sư phạm 1 trước khi tiếp tục du học và giảng dạy ở Pháp. Những cái Tết quê nhà còn đủ đầy cha mẹ, quây quần bên anh em là phần ký ức quý báu của đời tôi.

Lần đầu tiên tôi qua thế giới tư bản, cứ nghĩ ô tô hiếm như ở Việt Nam thời bao cấp, nên không có khái niệm xếp hàng. Vừa ra khỏi ga, tôi lấy ngay taxi trước mặt. Ông lái taxi bảo tôi: phải lấy cái đầu tiên, chúng tôi xếp hàng đón khách. Hóa ra bên Tây, mọi thứ đều xếp hàng.

Tác giả và 3 người bạn thân trước khi đi du học năm 1974.

Tất cả đều xếp hàng, dù chỉ hai người, kể cả hỏi thông tin. Nhưng là người thực việc thực. Một số nơi xếp hàng bằng số tự động. Họ gọi đến số, phải chìa số đó, không có ai là bỏ qua, gọi người khác tiếp, và người nào đã qua, đi loanh quanh quay lại trễ, thì phải lấy số từ đầu.

Xếp hàng trật tự là một nếp sống văn hóa đáng trân trọng. Riêng xếp hàng thời bao cấp ở Việt Nam là một bài học kỷ niệm không quên khác. Trong lớp tôi dạy tiếng Pháp cho người di cư mới, có một cô bé từ Hải Phòng sang Paris bằng đường bất hợp pháp. 

Tôi hỏi cô ta làm nghề gì ở Việt Nam, cô ta đáp: em làm nghề “xếp nốt”. Tôi không hiểu là nghề gì, cô học trò đáp: em chuyên ra đứng xếp hàng bằng cách dùng gạch xếp “nốt”, lấy chỗ rồi bán lại cho người cần mua hàng. Tôi đoán chắc xếp lượt, xếp lốt, cô ta nói tiếng Việt ngọng, không hiểu chữ lốt thành nói xếp nốt. 

Hóa ra xếp hàng cũng là một nghề thời bao cấp. Tôi đã thấy hàng dài viên gạch nhỏ trước cửa hàng thực phẩm, cửa hàng gạo trước giờ mở cửa. Dù đến sớm vẫn thấy dãy gạch đó, ai trả vài hào được lên trước, có khi chờ nửa buổi mới đến lượt. Ngày thường đã thế mua hàng Tết còn khổ hơn.

Hồi tôi học xong lớp 6, kỳ nghỉ hè sơ tán về nhà ở phố Bà Triệu, Hà Nội, lần đầu tiên mẹ sai đi xếp hàng mua mỡ nước. Mẹ đưa tôi cái hộp, tem - tiền mẹ để trong hộp nhôm đậy nắp kín. Mẹ bảo: “Cứ đưa cô bán hàng là xong”.

Tôi đi rất sớm, nhìn  đống gạch loằng ngoằng, nghĩ chẳng lẽ mình lại đứng sau đống gạch vụn xếp hàng. Tôi để cái hộp nhôm xuống theo thứ tự và chờ cửa hàng mở. Hai phút, đã thấy sau tôi rổ rá, nón rách xếp hàng. Cửa hàng vừa mở. Cô bán hàng đang sắp xếp đồ lên để chuẩn bị bán hàng. 

Tôi ngước lên cô, quan sát. Cô vừa bắt đầu làm việc, đống gạch lộn xộn có người nhận chỗ, tôi nhìn xuống toan ôm cái hộp nhôm đứng vào hàng, thì than ôi cái hộp đã biến mất nháy mắt. Nước mắt tuôn trào. Hai cô đứng cạnh hỏi tại sao, tôi mếu máo: “Cháu bị mất cái hộp tiền tem phiếu mẹ đưa”. Mọi người nhìn tôi, lắc đầu:“Tội nghiệp, ngây thơ thế, ai lại sai con đi chợ ngớ ngẩn thế bao giờ”. Nước mắt tôi chảy ròng ròng. 

Bố mẹ chẳng bao giờ mắng tôi, chỉ có mẹ mắng một lần đánh mất chìa khóa nhà khi mẹ cho 3 hào ra mua phở ăn sáng. Tôi là con "út són" cách xa tuổi các anh chị. Cả nhà đi làm hết, đây là lần đầu mẹ sai tôi đi chợ xếp hàng. May chìa khóa cửa không mất, vì mẹ gửi hàng xóm.

Trưa, cha mẹ về, tôi kể hết. Bố tôi phá lên cười, để mẹ tôi khỏi tiếc mắng cô con gái rượu, vội nói: “Khôn như mẹ, còn mất cái đùi gà giữa chợ”.Vì một lần mẹ đi chợ, mua một cái đùi gà bé tí, tính về hầm thuốc cho bố bị ốm, mẹ ghé vào chọn mớ rau, lúi húi để bên cạnh thì mất. Hộp nhôm thời đó rất đắt tiền và chưa kể phiếu thịt mỡ và tiền. Mẹ bực mình định mắng, thấy bố cười và nhắc cái đùi gà mất, bà đành lẩm bẩm: “Con này chỉ được cái học”. 

Từ đấy mẹ không sai tôi đi chợ nữa, một phần do tôi đậu vào trường năng khiếu học nội trú. Sau này, tôi đỗ đại học, nhận được giấy báo du học. Bố mẹ hãnh diện lắm. Bố đùa nhắc lại chuyện xưa: “Nhờ mất hộp đựng mỡ và tem phiếu, nó mới được bà quan tâm chỉ cho học đấy”. Mẹ cười trừ: “Con mọt sách. Cứ cho tiền là ra hàng sách, không biết sau làm nghề gì”.

Sau hòa bình 1975, chế độ bao cấp vẫn tiếp tục. Tốt nghiệp Đại học Bucharest (Romania) về nước năm 1979, tôi thoát xếp hàng. Mẹ thuê người mua hộ. Hà Nội lại xuất hiện thêm dịch vụ xếp hàng mua hộ. Họ đưa hàng về tận gia đình. Nhà nước từng cấp tiêu chuẩn gạo nếp cho bố, rồi bị cắt nốt. Nhà toàn cán bộ, gạo ăn không hết. Mẹ lấy gạo mậu dịch đổi gạo mới, gạo nếp của nhà quê đem lên, vì bố đau dạ dày.

Thời đó mọi thứ đều phân phối và chỉ cán bộ Nhà nước mới được hưởng chế độ ưu đãi này. Công đoàn nhận hàng cung cấp về phân phối lại cho cán bộ đỡ mất thời gian và cải thiện thêm. Một lần, tôi đang ngồi chỗ cửa hàng của mẹ, Bình - cậu bạn du học cùng làm Bộ Xây dựng gần nhà đi bộ qua, nói với mẹ tôi: “Bác ơi, cơ quan phân phối cá theo tem phiếu, cháu không mang theo, bác cắt số X, cháu vào lấy cho khỏi phải xếp hàng”, mẹ đưa tiền tem X cho bạn tôi, 15 phút sau nhà có bữa cơm cá rán, mẹ mời Bình ở lại ăn trưa cho vui.

Một lần khác, tôi được phân cái lốp xe đạp vành 650, xe tôi vành 680. Vừa treo lủng lẳng lốp xe ra khỏi cổng trường Sư phạm, tôi gặp anh Thành vừa du học về làm ở Viện Khoa học Việt Nga.  Chúng tôi dừng xe đạp nói chuyện. 

Anh than: “Anh vừa mất xe đạp để ở Viện, trộm lọt vào viện cắt khóa…, phải mượn xe thằng bạn về”. Tôi liền ủng hộ anh cái lốp. Anh mừng quá. Tôi nghĩ lốp mình không dùng được phải nhờ mẹ đem bán, bạn mình lại phải đi mua giá chợ trời cao ngất ngưởng. 

Thuốc lá được phân đều cho cả người không biết hút như tôi. Tôi đem tặng lại mấy bạn giảng viên quen thân cùng trường, nghiện thuốc, ở khoa Toán - Lý. Hàng phân phối không dùng được đem ra chợ đen bán giá cao lấy chênh lệch, như hình thức tăng lương.

Nước không có, chảy nhỏ giọt. Tối ngày cả khu xếp hàng chờ nước. Thùng chậu lổn nhổn các cỡ nối đuôi nhau. Cửa hàng sách cũng xếp hàng, cuốn nào dịch mới ra đều hết. Anh Nguyễn Huy Thắng bạn du học, mỗi lần thấy sách mới ra, cũng loay hoay mua tặng tôi một cuốn vì biết tôi cần sách. Sách thời đó ra khỏi cửa hàng có thể bán giá giấy vụn gấp đôi, để gói xôi, gói bánh… Từ điển biến thành giấy cuốn thuốc lá mang lại lợi nhuận hơn. 

Không phải sách nào đều được phép in, ai dịch cũng được in. Sách báo trở nên quý hiếm. Bố tôi mỗi sáng nhận được hai tờ báo, cả xóm mượn đọc. Bây giờ sách tràn ngập thị trường, tôi vẫn không quên người bạn tặng mình những cuốn sách đắt tiền thời khốn khổ. Giờ chúng tôi đều làm nghề cầm bút, thỉnh thoảng vẫn tặng nhau những cuốn sách mới ra lò như nhắc một thời xa xưa mãi mãi không quên.

Thời bao cấp, cái máy chữ hiếm quý. Đánh máy chữ là một nghề. Không phải bây giờ ai cũng biết dùng máy tính đánh chữ. Bạn tôi làm ở Viện Khoa học xã hội vào thành phố Hồ Chí Minh mua được máy đánh chữ mừng lắm, đem ra khoe rối rít. Khi làm luận văn cao học, tôi nhờ anh bạn đánh giúp cho 80 trang. Anh dùng máy cổ to đen chắc từ thời của bố anh - nhà văn Nguyễn Huy Tưởng (1912 -1960) để lại. Sau anh kể cái máy đó trở thành cần câu cơm của mẹ anh, người đàn bà tần tảo thời bao cấp góa chồng nuôi đàn con. 

Đánh máy gần xong, bỗng nghe tiếng rắc. Một tay chữ bị gãy. Không kiếm đâu được ngay tay chữ thay thế, tôi đến cầu cứu nhà văn Nghiêm Đa Văn đánh nốt 5 trang cuối. Máy của anh Văn hiện đại hơn, nhỏ xíu, và phông chữ khác hoàn toàn. Tôi mặc kệ miễn không phải viết tay. Anh Văn nhiệt tình giúp tôi hoàn thiện. Tình bạn lúc đó thật bao la, chân tình. 

Vài tháng sau du học qua Bỉ, tôi thấy những chiếc máy chữ to đùng nặng nề đó bị lạc hậu, bỏ lăn lóc trong các căn hầm nhà cũ ở một số nơi. Sau 5 năm, tôi qua Paris du học lần nữa. Cái máy tưởng hiện đại của anh Văn, của cô bạn tôi đều trở thành lỗi thời, bỏ xó, nhường chỗ cho máy vi tính.

Giờ đây nhớ thời bao cấp, xếp hàng, thời thiếu thốn đủ thứ chúng tôi bật cười khi nhắc lại kỷ niệm vui buồn xưa. Thời không có từ điển, không có điện thoại, máy tính. Chúng tôi học miệt mài và chỉ biết học. Tiếc rằng thời ấy không có máy ảnh để chụp lại những hình ảnh xếp “lốt”. 

Tấm ảnh duy nhất tôi sở hữu là nhờ lần đi chụp làm hộ chiếu với bạn cùng lớp. Bốn đứa chơi thân nhau, may mắn cùng được du học, lúc chụp ảnh nộp hộ chiếu liều bỏ tiền chụp chung một kiểu kỷ niệm. Mỗi lần về nước, du học sinh phải nộp lại hộ chiếu và đăng ký hộ khẩu để được phép cấp tem phiếu sổ gạo; nếu chưa được phân công công tác, lại đến Bộ gia hạn giấy tờ.

Năm 1982, tôi du học ở Bỉ, đi tàu hỏa từ Berlin qua Bruxelles. Bộ Giáo dục phải cấp phép tôi mới được mang tờ ngoại tệ 100 $ do Đại sứ quán Bỉ đưa để mua vé tàu và lấy taxi. Năm 1987, lúc tôi du học ở Paris, hải quan định giữ cái dây chuyền vàng tây một chỉ có tên tôi, do mẹ tặng. Tôi phải chạy ra cửa bỏ lại cho người bạn cầm về. 

Tôi mang theo duy nhất đồng xu 10 francs (tương đương 1,5 euros) do Lan Anh - cô bạn thân vừa từ Pháp về đưa để dùng gọi điện thoại cho trung tâm học bổng khi sang đến nơi. Chiếc áo dài được cấp trước khi đi cũng phải có giấy giới thiệu của Bộ Giáo dục để được vào cửa hàng giao tế mua. Trong cửa hàng giao tế, tất cả đều đòi giấy phép và cũng phải xếp hàng. Các cửa hàng dành cho cán bộ trung cao cấp cũng đều xếp hàng, nhưng dễ mua hơn.

Một thời nghèo khổ chính là sức mạnh vô hình cho chúng tôi học để vươn lên trong cuộc sống. Một thời cha mẹ vất vả hy sinh cho con cái nên người. Một thời bạn bè yêu thương nhau chân tình giúp nhau không vụ lợi. Một thời nhớ mãi những tình cảm đáng quý, thiêng liêng.

TS. Văn học Trần Thu Dung (Paris)