Hỏi Đáp Ở đâu

Viêm tuyến nước bọt khám ở đâu

Câu hỏi:

Tôi năm nay 27 tuổi, mấy tháng nay tôi thấy hàm mặt bên trái hơi sưng lệch và đau, đau tăng khi ăn. Tôi đã đi khám bác sĩ nghi sỏi tuyến nước bọt nhưng chụp Xquang không thấy sỏi. Vậy bệnh của tôi là sỏi hay u? Cần làm gì để xác định đúng bệnh? [Phạm Văn Thủy – Nghệ An]

Trả lời về sỏi hay u tuyến nước bọt:

Các bệnh lý có thể gặp của tuyến nước bọt là viêm tuyến nước bọt, sỏi tuyến nước bọt và u tuyến nước bọt. Viêm tuyến nước bọt [nhiễm khuẩn cấp] phần lớn ở tuyến mang tai và tuyến dưới hàm.

Biểu hiện điển hình bằng sưng cấp tính của tuyến, đau tăng và sưng tăng khi ăn. Điều trị bằng kháng sinh, giảm đau, hạ sốt bệnh sẽ thuyên giảm. Sỏi tuyến nước bọt: trên lâm sàng bệnh nhân có thể có đau và sưng cư trú.

U tuyến nước bọt là một nguyên nhân gây chứng khô miệng

Thường có tiền sử viêm tuyến nước bọt cấp tái phát. Sỏi thường gặp ở ống Wharton [dẫn lưu tuyến hàm dưới] nhiều hơn ở ống Stensen [dẫn lưu tuyến mang tai].

Sỏi ở ống Wharton thường lớn và cản quang còn sỏi ở ống Stensen thường không cản quang và nhỏ hơn. Vì vậy chụp Xquang thường quy có thể không phát hiện được.

Tuy bệnh của tuyến nước bọt hiếm gặp và không nguy hiểm nhưng nếu các khối u từ tuyến nước bọt nhỏ hầu hết là ác tính cần được điều trị sớm.

Nếu ở bệnh viện gần nhà không có điều kiện chụp MRI và CT scan bạn có thể đi khám ở bệnh viện tuyến cao hơn để chẩn đoán xác định, từ đó mới có cách điều trị cụ thể.

Theo dõi fanpage của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc để biết thêm thông tin bổ ích khác: //www.facebook.com/BenhvienHongNgoc/

Viêm tuyến nước bọt xảy ra khi tuyến này bị tấn công bởi virus, vi khuẩn hoặc nấm gây viêm nhiễm, đôi khi nguyên nhân là do hiện tượng tự miễn khi dị ứng. Tuyến nước bọt nằm ở mang tai, khi viêm dễ bị sưng đau, khó chịu. Nhiều bệnh nhân thắc mắc, viêm tuyến nước bọt có lây không và điều trị, phòng ngừa như thế nào?

1. Tìm hiểu về bệnh viêm tuyến nước bọt

Tuyến nước bọt có vai trò quan trọng trong tiêu hóa thức ăn và giữ ẩm cho miệng. Khi tuyến này bị viêm, bệnh thực sự gây ra không ít rắc rối cho sức khỏe.

Tuyến nước bọt nằm rải rác ở khu vực hàm và miệng

1.1. Tìm hiểu về cấu tạo của tuyến nước bọt

Tuyến nước bọt nằm ở khu vực đầu cổ, gồm rất nhiều tuyến nằm rải rác từ mang tai, dưới hàm đến lưỡi của con người. Gồm các tuyến chính sau:

Tuyến nước bọt ở mang tai

Tuyến này nằm ở hai bên má, phía trước tai và phía trên của hàm, đây cũng là tuyến nước bọt có kích thước lớn nhất. Viêm cũng thường xảy ra nhất với tuyến nước bọt này, còn được gọi là viêm tuyến nước bọt mang thai.

Tuyến nước bọt dưới lưỡi

Tuyến này nằm ngay dưới lưỡi, trong miệng.

Tuyến nước bọt dưới hàm

Tuyến này nằm ở hai bên và phía dưới xương hàm.

Ngoài 3 tuyến chính trên, còn hàng trăm tuyến nước bọt nhỏ thực hiện các nhiệm vụ khác nhau trong điều tiết nước bọt cho miệng và hoạt động tiêu hóa.

Tuyến nước bọt mang tai dễ bị viêm nhiễm nhất

1.2. Viêm tuyến nước bọt là gì?

Viêm tuyến nước bọt là tình trạng nhiễm khuẩn của tuyến nước bọt, nguyên nhân gây ra rất đa dạng. Dạng viêm thường gặp nhất là quai bị - bệnh mà hầu hết chúng ta sẽ gặp phải ít nhất 1 lần trong đời.

1.3. Những nguyên nhân điển hình dẫn đến viêm tuyến nước bọt

Viêm tuyến nước bọt chủ yếu là do vi khuẩn. Các vi khuẩn khác có thể gây viêm như: Staphylococcus aureus, Coliform, vi khuẩn kị khí, Streptococci,…

Viêm tuyến nước bọt có thể xảy ra ở bất cứ ai, nhưng những đối tượng sau có nguy cơ cao hơn bao gồm:

Người bị sỏi tuyến nước bọt.
Bệnh nhân đã từng xạ trị vùng đầu - cổ.
Vệ sinh răng miệng không tốt.
Người bị suy dinh dưỡng.
Người bị mất nước.

1.4. Triệu chứng viêm tuyến nước bọt

Viêm tuyến nước bọt thường gây triệu chứng từ khá sớm, song lại dễ nhầm lẫn với các bệnh lý khác. Cụ thể:

Sưng khu vực mang tai đột ngột, cảm giác đau khi chuyển động hàm hoặc khi ăn, tình trạng đau sưng này khá giống với quai bị.
Trong miệng có mùi hôi bất thường do sưng viêm, dịch mủ ở tuyến nước bọt lẫn trong nước bọt được đưa đến miệng.

Viêm tuyến nước bọt thường gây đau nghiêm trọng

Cảm giác đau, khó chịu khi mở miệng.
Xuất hiện mủ trong miệng, thường lúc này tình trạng viêm tuyến nước bọt đã khá nghiêm trọng.
Cổ hoặc mặt sưng lên, có thể ở các vị trí hàm khác nhau tùy khu vực bị viêm nhiễm.

Khi gặp các triệu chứng này, người bệnh nên đi thăm khám để được chẩn đoán nguyên nhân chính xác do viêm tuyến nước bọt hay bệnh lý khác. Đặc biệt nếu xuất hiện triệu chứng nặng như sốt cao, khó thở, khó nuốt,… thì càng cần đi khám sớm hơn.

1.5. Mức độ nguy hiểm của viêm tuyến nước bọt

Đa phần bệnh nhân bị viêm tuyến nước bọt khá lành tính, ít gặp phải các biến chứng nghiêm trọng. Song không nên chủ quan trong điều trị bởi tình trạng viêm kéo dài có thể khiến mủ tích tụ lại, tạo thành áp xe trong tuyến nước bọt.

Khối u lành tính trong tuyến nước bọt có thể khiến tuyến phình to ra hoặc tiến triển thành ác tính, đây là nguyên nhân gây đau đớn, khó khăn trong chuyển động đầu - mặt.

2. Vậy cụ thể: viêm tuyến nước bọt có lây không?

Mặc dù nguyên nhân gây bệnh có thể là vi khuẩn, virus hoặc nấm khi chúng tấn công và gây viêm tuyến nước bọt song bệnh lý này không lây nhiễm. Hiện tại chưa ghi nhận trường hợp viêm tuyến nước bọt lây lan. Nghiên cứu khoa học cũng chỉ ra, viêm tuyến nước bọt không thể gây lây nhiễm do cấu tạo đặc biệt của tuyến này.

Viêm tuyến nước bọt không lây nhiễm

Viêm nhiễm với sự hình thành của các khối u tuyến nước bọt chủ yếu là u lành tính, không gây lây lan tới các bộ phận khác của cơ thể. Tế bào ác tính có thể là tế bào tiền ung thư sẽ không có mặt trong tuyến nước bọt.

Do đó, nếu bạn thắc mắc viêm tuyến nước bọt có lây không thì câu trả lời là viêm tuyến nước bọt không gây lây nhiễm, song bệnh gây ra rất nhiều triệu chứng khó chịu, ảnh hưởng tới sức khỏe và sinh hoạt của người bệnh nên không nên chủ quan trong điều trị và phòng ngừa bệnh.

3. Điều trị viêm tuyến nước bọt có khó khăn không?

Đây là tình trạng nhiễm trùng nên việc điều trị cần dựa trên chẩn đoán mức độ nguy hiểm, nguyên nhân, triệu chứng mà người bệnh gặp phải. Trong điều trị nhiễm trùng nói chung và viêm nhiễm tuyến nước bọt nói riêng, sử dụng kháng sinh là cần thiết. Nếu mủ tích tụ nhiều trong tuyến nước bọt, nhất là khi hình thành ổ áp xe, bác sĩ cần chỉ định chọc hút, dẫn lưu dịch mủ.

Chỉ khi nhiễm trùng gây viêm tuyến nước bọt là mãn tính hoặc tái phát nhiều lần dù điều trị tích cực phẫu thuật mới được tiến hành.

Điều trị nhiễm trùng với bệnh nhân viêm tuyến nước bọt

Bên cạnh điều trị y tế, bệnh nhân cũng cần chăm sóc tốt và tự điều trị tại nhà bằng một số phương pháp đơn giản sau:

Chườm ấm khu vực bị sưng viêm tuyến nước bọt, tình trạng sưng và đau sẽ được cải thiện đáng kể giúp bạn không phải sử dụng nhiều thuốc giảm đau.
Tăng cường uống nước từ 2 - 2.5 lít nước mỗi ngày nhằm kích thích tiết nước bọt tự làm sạch.
Súc miệng bằng nước muối ấm để sát khuẩn, tránh viêm nhiễm trở nên nghiêm trọng hơn.
Ngậm kẹo hoặc chanh tươi để kích thích tăng tiết nước bọt, giảm sưng đau.

Vệ sinh răng miệng sạch sẽ.

Trong đó, uống nhiều nước và vệ sinh răng miệng đều đặn là cách đơn giản nhưng hiệu quả nhất để phòng ngừa bệnh viêm tuyến nước bọt.

Như vậy, nếu bạn thắc mắc viêm tuyến nước bọt có lây không thì câu trả lời là không. Nếu bạn còn thắc mắc bất kỳ vấn đề nào liên quan đến tuyến nước bọt nói riêng cũng như sức khỏe nói chung, liên hệ với MEDLATEC qua hotline 1900 56 56 56 để được giải đáp.

Bạn tình cờ nghe nói về viêm tuyến nước bọt và thắc mắc về bệnh lý này? Viêm tuyến nước bọt thực chất là một tình trạng khá phổ biến. Bất kỳ ai trong chúng ta cũng có thể mắc phải. Tình trạng này do rất nhiều nguyên nhân gây ra, trong đó thường gặp nhất là quai bị. Vậy viêm tuyến nước bọt là gì và có các biểu hiện nào? Viêm tuyến nước bọt có nguy hiểm và ảnh hưởng gì tới sức khỏe chúng ta hay không? Nếu đã mắc phải thì có cách nào chữa trị? Mọi thắc mắc của bạn sẽ được giải đáp trong bài viết dưới đây của bác sĩ Sử Ngọc Kiều Chinh.

1. Tuyến nước bọt là gì?

Tuyến nước bọt là các tuyến nằm xung quanh khoang miệng. Có vai trò sản xuất ra nước bọt, góp phần quan trọng trong quá trình tiêu hóa thức ăn.

Cơ thể người có 3 cặp tuyến nước bọt chính nằm 2 bên của mặt. Bất kỳ tuyến nào cũng có thể bị viêm nhiễm. Ba cặp tuyến này là:

Tuyến mang tai: Là các tuyến lớn nhất, nằm hai bên má, ngay phía trước tai. Kéo dài từ ngang vành tai xuống đến hàm.
Tuyến dưới hàm: Lớn thứ nhì sau tuyến mang tai. Các tuyến này nằm phía sau và phía dưới quai hàm. Nằm phía dưới lưỡi và cằm.
Tuyến dưới lưỡi: Cặp tuyến này nằm hai bên lưỡi, sâu dưới sàn miệng. Tuyến dưới lưỡi có kích thước nhỏ hơn 2 tuyến trên.

Ngoài ra còn có các tuyến nước bọt phụ nhỏ nằm rải rác trong miệng. Nước bọt theo các ống tuyến đổ vào miệng.

Các tuyến nước bọt chính

2. Viêm tuyến nước bọt là gì?

Viêm tuyến nước bọt là hiện tượng tuyến nước bọt bị viêm nhiễm do vi khuẩn, virut hay do dị ứng, tự miễn. Gây ảnh hưởng đến tuyến hoặc ống tuyến. Viêm ống tuyến có thể gây tắc nghẽn, làm giảm lượng nước bọt tiết vào miệng.

Nước bọt hỗ trợ quá trình tiêu hóa thức ăn, giúp làm nhỏ các mảnh thức ăn. Ngoài ra nó còn rửa trôi vi khuẩn và các hạt thức ăn, giữ cho miệng bạn sạch sẽ. Nó cũng giúp kiểm soát số lượng vi khuẩn tốt và xấu trong miệng. Nếu sự tạo thành và di chuyển nước bọt trong miệng bị rối loạn, vi khuẩn và các hạt thức ăn sẽ tích tụ. Điều này dẫn đến viêm nhiễm tuyến nước bọt.

Bất kỳ ở độ tuổi nào, ngay cả trẻ sơ sinh, cũng có thể bị viêm tuyến nước bọt. Bệnh thường xảy ra ở người lớn tuổi có bệnh mãn tính đi kèm.

Tuyến nước bọt mang tai và tuyến dưới hàm thường bị viêm nhiễm hơn. Đa số các trường hợp viêm tuyến nước bọt thường xảy ra cấp tính và đột ngột. Viêm nhiễm do tắc nghẽn hay hẹp các ống tuyến có thể phát triển từ từ theo thời gian.

Loại viêm tuyến nước bọt hay gặp nhất là quai bị, do virus gây ra. Đọc thêm về quai bị tại đây: Bệnh quai bị: Phòng ngừa trước khi quá muộn

Viêm tuyến nước bọt có nguy hiểm không

3. Nguyên nhân gây viêm tuyến nước bọt là gì?

Viêm tuyến nước bọt điển hình thường là do nhiễm khuẩn. Staphylococcus aureus là loại vi khuẩn thường gặp nhất gây viêm nhiễm tuyến nước bọt. Những nguyên nhân gây viêm tuyến nước bọt khác bao gồm:

Streptococcus viridans.
Haemophilus influenzae.
Streptococcus pyogenes.
Escherichia coli.

Nhiễm khuẩn có thể xảy ra do tình trạng giảm tiết nước bọt. Điều này thường gây ra do hẹp hay tắc nghẽn các ống tuyến. Các loại virut hay các bệnh lý khác cũng có thể làm giảm sản xuất nước bọt. Bao gồm:

Quai bị: là một bệnh truyền nhiễm do virus. Bệnh thường xảy ra trẻ em chưa được chủng ngừa.
HIV.
Virut cúm A hay virut parainfluenza loại I và II.
Nhiễm virus Herpes.
Sỏi tuyến nước bọt.
Tắc nghẽn ống tuyến nước bọt do nhầy.
Khối u.
Hội chứng Sjogren: một bệnh lý tự miễn [rối loạn hệ miễn dịch của cơ thể] gây ra khô miệng.
Sarcoidosis [hay còn gọi là bệnh u hạt]: là tình trạng các tế bào viêm tăng trưởng quá mức ở khắp cơ thể.
Suy dinh dưỡng.
Mất nước.
Xạ trị ung thư vùng đầu cổ.
Vệ sinh răng miệng kém.

Sỏi tuyến nước bọt có thể gây tắc nghẽn ống tuyến dẫn đến viêm nhiễm

4. Các yếu tố nguy cơ dẫn đến viêm nhiễm tuyến nước bọt là gì?

Nếu bạn có những yếu tố dưới đây, bạn có thể dễ mắc viêm tuyến nước bọt hơn những người khác:

Lớn hơn 65 tuổi.
Vệ sinh răng miệng kém.
Chưa tiêm ngừa quai bị.

Những bệnh lý hay tình trạng mạn tính dưới đây cũng có thể làm tăng nguy cơ viêm tuyến nước bọt:

5. Biểu hiện của viêm tuyến nước bọt là gì?

Những triệu chứng dưới đây có thể chỉ điểm bệnh viêm tuyến nước bọt. Bạn nên đến khám bác sĩ để được chẩn đoán chính xác. Vì các biểu hiện của viêm tuyến nước bọt cũng có thể nhầm lẫn với các bệnh lý khác. Những triệu chứng này bao gồm:

Vị giác bất thường hay vị hôi kéo dài.
Không mở miệng được tối đa.
Khó chịu và đau khi mở miệng hay ăn.
Có mủ trong miệng.
Khô miệng.
Đau miệng.
Đau vùng mặt.
Sưng đỏ vùng trước tai, dưới hàm hay dưới lưỡi.
Sưng nề vùng mặt hay cổ.
Triệu chứng của nhiễm trùng, ví dụ như sốt hay ớn lạnh.

Đến khám bác sĩ ngay lập tức nếu bạn nghĩ mình bị viêm tuyến nước bọt và kèm các triệu chứng sau: sốt cao, khó thở hay khó nuốt, hoặc khi các triệu chứng trở nên xấu đi nhanh chóng. Những triệu chứng này có thể cần điều trị ngay.

6. Viêm tuyến nước bọt có thể gây ra những biến chứng gì?

Viêm tuyến nước bọt thường ít gây biến chứng. Nhưng nếu viêm nhiễm tuyến nước bọt không được điều trị, mủ có thể tích tụ và tạo thành áp xe ở trong tuyến nước bọt.

Tình trạng viêm tuyến nước bọt gây ra do một khối u lành tính có thể làm cho tuyến to ra.

Khối u ác tính [hay ung thư] có thể phát triển nhanh chóng và khiến cho giảm cử động phía bên mặt có u. Nó có thể ảnh hưởng tại chỗ hay lan ra các vùng khác.

Những trường hợp bị viêm tuyến mang tai tái phát, sưng nề nghiêm trọng có thể phá hủy tuyến.

Biến chứng cũng có thể xảy ra khi vi khuẩn từ tuyến nước bọt bị viêm nhiễm lan ra các vùng khác. Bao gồm các nhiễm khuẩn da như viêm mô tế bào. Một vài trường hợp có thể dẫn đến Ludwig’s angina. Đây là tình trạng viêm mô tế bào cấp tính xảy ra tại vùng sàn miệng, đẩy lưỡi lên khiến bệnh nhân khó thở, khó nuốt.

7. Viêm tuyến nước bọt được chẩn đoán như thế nào?

Viêm tuyến nước bọt có thể phát hiện được qua thăm khám. Tuyến nước bọt đau hay có mủ có thể chỉ điểm tình trạng viêm nhiễm.

Nếu bác sĩ nghi ngờ bạn bị viêm tuyến nước bọt, bạn sẽ được làm thêm các xét nghiệm để khẳng định chẩn đoán. Đồng thời xác định nguyên nhân gây ra viêm tuyến nước bọt. Những kỹ thuật hình ảnh học dưới đây có thể được dùng để xác định rõ hơn. Chúng có thể phát hiện được ổ áp xe, sỏi tuyến nước bọt hay khối u. Bao gồm:

Siêu âm.
MRI [cộng hưởng từ].
CT scan [chụp cắt lớp điện toán].

Trong một vài trường hợp, bác sĩ cũng có thể thực hiện sinh thiết mô tuyến để xác định bản chất của khối u. Hay cấy dịch tuyến để tìm vi khuẩn, virut.

Viêm tuyến nước bọt có thể phát hiện được qua thăm khám

8. Điều trị bệnh viêm tuyến nước bọt

Phương thức điều trị phụ thuộc vào mức độ nặng và nguyên nhân gây ra viêm tuyến nước bọt. Ngoài ra còn phụ thuộc vào những triệu chứng bạn đang có, ví dụ như sưng nề hay đau.

Kháng sinh có thể được dùng để diệt vi khuẩn. Qua đó làm giảm mủ và hạ sốt. Trong trường hợp viêm nhiễm đã tạo thành ổ áp xe [ổ mủ], bạn có thể được chọc hút mủ bằng kim nhỏ.

Điều trị tại nhà bao gồm:

Uống 8 đến 10 cốc nước chanh mỗi ngày để kích thích tiết nước bọt và làm sạch tuyến.
Mát xa nhẹ vùng tuyến bị viêm.
Đắp gạc hoặc khăn ấm lên vùng tuyến viêm.
Súc miệng bằng nước muối ấm.
Ngậm miếng chanh hoặc kẹo chanh không đường để kích thích tiết nước bọt và giảm sưng nề.

Đa phần viêm nhiễm tuyến nước bọt không cần điều trị phẫu thuật. Tuy nhiên, phẫu thuật có thể cần thiết trong trường hợp viêm tuyến nước bọt mạn tính hay tái phát. Mặc dù không phổ biến, phẫu thuật có thể bao gồm cắt bỏ một phần hay toàn bộ tuyến nước bọt bị viêm.

9. Phòng ngừa bệnh viêm tuyến nước bọt như thế nào?

Đa số trường hợp viêm tuyến nước bọt không có cách phòng ngừa hiệu quả. Cách tốt nhất để giảm nguy cơ mắc bệnh là uống nhiều nước và giữ vệ sinh răng miệng. Bao gồm đánh răng 2 ngày một lần và sử dụng chỉ nha khoa.

Uống nhiều nước là cách đơn giản giúp giảm nguy cơ mắc bệnh

Bên cạnh đó, bạn có thể phòng ngừa quai bị bằng cách chủng ngừa đầy đủ.

Bệnh viêm tuyến nước bọt là một tình trạng khá phổ biến. Bất kỳ ai cũng có thể mắc phải. Các triệu chứng của viêm tuyến nước bọt rất đa dạng, dễ nhầm lẫn với các bệnh lý khác.

Viêm tuyến nước bọt thường không nguy hiểm và ít biến chứng. Nhưng đôi khi có những dấu hiệu bệnh nặng bạn cần nhận diện sớm và đến khám bác sĩ để được điều trị kịp thời. Việc điều trị bệnh cũng tùy vào từng nguyên nhân cụ thể. Bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được điều trị phù hợp nhất.