Ưu nhược điểm của các phương pháp tính giá xuất kho

Trong phần 1 của bài viết, chúng ta đã cùng nhau tìm hiểu mục đích của việc tính giá xuất kho, cũng như 2 phương pháp tính giá xuất kho là phương pháp bình quân gia quyền và FIFO. Trong phần 2 này, hãy cùng tiếp tục tìm hiểu về 2 phương pháp còn lại để tính giá xuất kho và các ví dụ áp dụng các phương pháp này nhé!

Xem thêm: Cách tải và điền mẫu phiếu xuất kho trên Excel theo Thông tư 200

4 phương pháp tính giá xuất kho (tiếp)

Phương pháp nhập sau - xuất trước (LIFO)

Ngược lại với phương pháp FIFO - Nhập trước xuất trước, ở phương pháp LIFO, hàng hóa nào nhập sau sẽ được xuất trước. Sau khi xuất hết các hàng hóa nhập sau mới tới các hàng hóa nhập trước. Vì vậy, hàng hóa ở cuối kỳ sản xuất sẽ là hàng hóa nhập từ lần đầu hoặc từ kỳ sản xuất trước.

Đối với phương pháp nhập sau xuất trước:

  • Giá xuất kho của hàng hóa là giá trị lô hàng nhập sau cùng
  • Giá trị tồn kho là giá trị của lô hàng nhập trước đó

Phương pháp này chỉ thích hợp với thời điểm xảy ra lạm phát. Thông thường các doanh nghiệp về xây dựng, lắp ráp sẽ tính giá xuất kho theo phương pháp nhập sau xuất trước này. 

Ưu điểm của phương pháp tính giá xuất kho nhập sau - xuất trước

Chi phí của lần mua gần nhất tương đối gần với giá trị vốn của hàng thay thế. Bởi vậy, phương pháp này đảm bảo được nguyên tắc phù hợp trong kế toán

Nhược điểm của phương pháp tính giá xuất kho nhập sau - xuất trước

Có sự chênh lệch, sai khác nhiều giữa chi phí của lần mua gần nhất với giá thị trường của hàng hóa thay thế

Xem thêm: Cách xuất kho, lập bảng xuất kho nguyên liệu và nhập kho thành phẩm

Phương pháp giá thực tế đích danh

Cách tính giá xuất kho theo phương pháp giá thực tế đích danh

Trong tất cả 4 phương pháp tính giá, đây là phương pháp tốt và chính xác nhất. Theo phương pháp này, hàng xuất kho thuộc lô hàng nào thì sẽ tính theo giá nhập kho của lô hàng đó. Bởi vậy, phương pháp tính giá xuất kho này tuân theo đúng nguyên tắc phù hợp của kế toán: chi phí thực tế phù hợp với doanh thu thực tế. 

Ưu điểm của phương pháp giá thực tế đích danh

Như đã đề cập ở trên, đây là phương pháp tốt và chính xác nhất để tính giá xuất kho hàng hóa. Giá hàng hóa xuất kho đem đi bán phù hợp với doanh thu mà nó mang về. Giá trị hàng tồn kho được phản ánh đúng theo giá trị thức tế của nó. 

Nhược điểm

Dù là phương pháp tốt nhất nhưng lại không nhiều doanh nghiệp áp dụng phương pháp này để tính giá xuất kho. Bởi, việc áp dụng phương pháp này đòi hỏi điều kiện rất khắt khe, chỉ có thể áp dụng được đối với các doanh nghiệp có chủng loại hàng hóa ít và ổn định, hàng tồn kho có giá trị cao và có thể nhận diện; không thể áp dụng được ở các doanh nghiệp có chủng loại hàng hóa lớn, đa dạng. 

Lưu ý khi áp dụng các phương pháp tính giá xuất kho hàng hóa

Căn cứ vào hoạt động và tình trạng kinh doanh của doanh nghiệp mà kế toán viên lựa chọn phương pháp tính giá xuất kho hàng hóa phù hợp, thuận lợi cho quá trình sử dụng và tuân theo đúng nguyên tắc nhất quán trong hạch toán. Nếu đổi phương pháp tính giá xuất kho hàng hóa, doanh nghiệp cần có văn bản giải thích rõ ràng và gửi cho cơ quan thuế. Mỗi phương pháp phải sử dụng tối thiểu 6 tháng. 

Ưu nhược điểm của các phương pháp tính giá xuất kho

Xem thêm: Về nguyên tắc kế toán hàng tồn kho theo thông tư 200

Ví dụ cách áp dụng các phương pháp tính giá xuất kho hàng hóa

Để có thể hiểu hơn các áp dụng các phương pháp xuất kho hàng hóa, chúng ta sẽ cùng xét một vài ví dụ nhé!

Ví dụ 1

Ghi nhận tình hình nhập - xuất kho của một công ty phân phối ghế Hòa Phát như sau:

  • Tồn kho đầu kỳ: 5 cái ghế xoay văn phòng, đơn giá: 600.000đ
  • Ngày 01/05 nhập 20 cái ghế xoay văn phòng, đơn giá 630.000đ/cái
  • Ngày 08/05 nhập 10 cái ghế xoay văn phòng, đơn giá 650.000đ/cái
  • Ngày 08/05 xuất 15 cái ghế xoay văn phòng
  • Ngày 25/05 xuất: 15 cái ghế xoay văn phòng

Bài giải như sau:

Áp dụng phương pháp tính giá xuất kho nhập trước - xuất trước, ta sẽ tính như sau:

  • Căn cứ vào số lượng xuất kho, ta có thể tính giá thực tế hàng xuất kho theo nguyên tắc: Lấy toàn bộ số lượng và đơn giá nhập kho lần 1, sau khi hoàn thành mới lấy tiếp tới số lượng và đơn giá nhập kho lần 2, làm giá thực tế của từng lần xuất kho:
  • Giá trị xuất kho trong kỳ như sau:
    • Ngày 08/05 xuất kho: 5*600000 + 10*630000=9300000 đ
    • Ngày 25/05 xuất kho: 10*630000+5*650000 = 9550000 đ

Ưu nhược điểm của các phương pháp tính giá xuất kho

Ví dụ 2

Ghi nhận tình hình nhập - xuất kho của một công ty phân phối ghế Hòa Phát như sau:

  • Tồn kho đầu kỳ:
    • Ghế xoay văn phòng: 5 cái x 600,000 đ/cái
    • Ghế lưới văn phòng: 7 cái x 11,000,000 đ/cái
  • Ngày 01/11 nhập kho ghế xoay văn phòng: 20 cái x 610,000 đ/cái
  • Ngày 08/11 nhập kho ghế lưới văn phòng: 20 cái x 11,550,000 đ/cái
  • Ngày 08/11 xuất kho ghế xoay văn phòng: 6 cái
  • Ngày 20/11 xuất kho ghế lưới văn phòng 5 cái
  • Ngày 26/11 xuất kho ghế xoay văn phòng 5 cái

Bài giải:

Áp dụng phương pháp tính giá xuất kho theo phương pháp giá thực tế đích danh, ta có:

  • Ngày 08/11: Xuất kho ghế xoay văn phòng: 6*610000= 3,660,000 đ
  • Ngày 20/11: Xuất kho ghế lưới văn phòng: 5*11550000= 57,750,000 đ
  • Ngày 26/11: Xuất kho ghế xoay văn phòng: 5*600000= 3,000,000 đ
Kế toán tổng hợp từ A - Z - Ai cũng có thể trở thành kế toán tổng hợp trong 14 giờ

Tổng kết

Tính giá xuất kho hàng hóa là một nghiệp vụ quan trọng mà bất kỳ kế toán viên nào cũng cần biết. Mong rằng qua bài viết này, bạn đã có thể hiểu rõ và nắm vững cách sử dụng các phương pháp tính giá xuất kho hàng hóa để dễ dàng áp dụng vào trong công việc của mình

Chúc bạn học tốt!

Cùng tham gia cộng đồng hỏi đáp về chủ đề Kế toán

1. Phương pháp nhập sau - xuất trước (LIFO) Phương pháp này giả định là hàng được mua sau hoặc sản xuất sau thì được xuất trước, và hàng tồn kho còn lại cuối kỳ là những hàng được mua hoặc sản xuất trước đó. Theo phương pháp này thì giá trị hàng xuất kho được tính theo giá của lô hàng nhập sau hoặc gần sau cùng, giá trị của hàng tồn kho được tính theo giá của hàng nhập kho đầu kỳ hoặc gần đầu kỳ.

Như vậy với phương pháp này chi phí của lần mua gần nhất sẽ tương đối sát với trị giá vốn của hàng thay thế. Việc thực hiện phương pháp này sẽ đảm bảo được yêu cầu của nguyên tắc phù hợp trong kế toán. Tuy nhiên, trị giá vốn của hàng tồn kho cuối kỳ có thể không sát với giá thị trường của hàng thay thế.

2. Phương pháp nhập trước - xuất trước (FiFO) Phương pháp này áp dụng dựa trên giả định là hàng được mua trước hoặc sản xuất trước thì được xuất trước, và hàng còn lại cuối kỳ là hàng được mua hoặc sản xuất ở thời điểm cuối kỳ. Theo phương pháp này thì giá trị hàng xuất kho được tính theo giá của lô hàng nhập kho ở thời điểm đầu kỳ hoặc gần đầu kỳ, giá trị của hàng tồn kho được tính theo giá của hàng nhập kho ở thời điểm cuối kỳ hoặc gần cuối kỳ còn tồn kho.

Phương pháp này giúp cho chúng ta có thể tính được ngay trị giá vốn hàng xuất kho từng lần xuất hàng, do vậy đảm bảo cung cấp số liệu kịp thời cho kế toán ghi chép các khâu tiếp theo cũng như cho quản lý. Trị giá vốn của hàng tồn kho sẽ tương đối sát với giá thị trường của mặt hàng đó. Vì vậy chỉ tiêu hàng tồn kho trên báo cáo kế toán có ý nghĩa thực tế hơn.


Tuy nhiên, nhược điểm của phương pháp này là làm cho doanh thu hiện tại không phù hợp với những khoản chi phí hiện tại. Theo phương pháp này, doanh thu hiện tại được tạo ra bởi giá trị sản phẩm, vật tư, hàng hoá đã có được từ cách đó rất lâu. Đồng thời nếu số lượng chủng loại mặt hàng nhiều, phát sinh nhập xuất liên tục dẫn đến những chi phí cho việc hạch toán cũng như khối lượng công việc sẽ tăng lên rất nhiều.

 

Ưu nhược điểm của các phương pháp tính giá xuất kho

Phương pháp tính giá hàng tồn kho

3. Phương pháp giá thực tế đích danh Theo phương pháp này sản phẩm, vật tư, hàng hoá xuất kho thuộc lô hàng nhập nào thì lấy đơn giá nhập kho của lô hàng đó để tính. Đây là phương án tốt nhất, nó tuân thủ nguyên tắc phù hợp của kế toán; chi phí thực tế phù hợp với doanh thu thực tế. Giá trị của hàng xuất kho đem bán phù hợp với doanh thu mà nó tạo ra. Hơn nữa, giá trị hàng tồn kho được phản ánh đúng theo giá trị thực tế của nó. Tuy nhiên, việc áp dụng phương pháp này đòi hỏi những điều kiện khắt khe, chỉ những doanh nghiệp kinh doanh có ít loại mặt hàng, hàng tồn kho có giá trị lớn, mặt hàng ổn định và loại hàng tồn kho nhận diện được thì mới có thể áp dụng được phương pháp này. Còn đối với những doanh nghiệp có nhiều loại hàng thì không thể áp dụng được phương pháp này. 4. Phương pháp giá bình quân

Theo phương pháp này giá trị của từng loại hàng tồn kho được tính theo giá trị trung bình của từng loại hàng tồn kho đầu kỳ và giá trị từng loại hàng tồn kho được mua hoặc sản xuất trong kỳ. Phương pháp bình quân có thể được tính theo thời kỳ hoặc vào mỗi khi nhập một lô hàng , phụ thuộc vào tình hình của doanh nghiệp.

Ưu nhược điểm của các phương pháp tính giá xuất kho

Kế toán kho

5. Phương pháp giá hạch toán Đối với các doanh nghiệp có nhiều loại hàng, giá cả thường xuyên biến động, nghiệp vụ nhập xuất hàng diễn ra thường xuyên thì việc hạch toán theo giá thực tế trở nên phức tạp, tốn nhiều công sức và nhiều khi không thực hiện được. Do đó việc hạch toán hàng ngày nên sử dụng giá hạch toán. Giá hạch toán là loại giá ổn định, doanh nghiệp có thể sử dụng trong thời gian dài để hạch toán nhập, xuất, tồn kho hàng trong khi chưa tính được giá thực tế của nó. Doanh nghiệp có thể sử dụng giá kế hoạch hoặc giá mua hàng hoá ở một thời điểm nào đó hay giá hàng bình quân tháng trước để làm giá hạch toán. Sử dụng giá hạch toán để giảm bớt khối lượng cho công tác kế toán nhập xuất hàng hàng ngày nhưng cuối tháng phải tính chuyển giá hạch toán của hàng xuất, tồn kho theo giá thực tế. Việc tính chuyển dựa trên cơ sở hệ số giữa giá thực tế và giá hạch toán.  6. Phương pháp hệ số giá cho phép kết hợp chặt chẽ hạch toán chi tiết và hạch toán tổng hợp về hàng trong công tác tính giá, nên công việc tính giá được tiến hành nhanh chóng do chỉ phải theo dõi biến động của hàng với cùng một mức giá và đến cuối kỳ mới điều chỉnh và không bị phụ thuộc vào số lượng danh điểm hàng , số lần nhập, xuất của mỗi loại nhiều hay ít. Phương pháp này phù hợp với các doanh nghiệp có nhiều chủng loại hàng và đội ngũ kế toán có trình độ chuyên môn cao. Tuy nhiên, trong điều kiện hiện nay, giá thực tế của hàng nhập kho luôn biến động phụ thuộc vào các yếu tố thị trường, các chính sách điều tiết vi mô và vĩ mô, cho nên việc sử dụng giá hạch toán cố định trong suốt kỳ kế toán là không còn phù hợp nữa. Tóm lại : Người học kế toán lên tìm hiểu và áp dụng một cách linh hoạt từng phương pháp

Các phương pháp khác nhau có ảnh hưởng khác nhau tới các chỉ tiêu trên các báo cáo tài chính

Lưu ý
Những suy nghĩ, ý kiến đóng góp của quý khách xin hãy chia sẻ phần “Viết đánh giá ” dưới đây. Cảm ơn quý khách đã chia sẻ và quan tâm đến sản phẩm dịch vụ của chúng tôi