Bởi Châu Sa Nguyễn Phương Văn
Giới thiệu về cuốn sách này
Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu:
Việc dám mạo hiểm từ bỏ hẳn công việc cũ để theo đuổi ước mơ giúp tôi có cơ hội được gặp gỡ nhiều con người thú vị. Chính tôi đã góp phần tạo ra sự khác biệt trong cuộc sống của họ thì đồng thời, rất nhiều người trong số họ cũng đã có những tác động đáng kể trở lại đối với cuộc đời tôi.
Khi nhìn lại những gì đã trải qua, những sự mạo hiểm của tôi dường như trở nên quá nhỏ bé khi so sánh với những phần thưởng lớn lao mà tôi đã nhận lại được. Nếu không dám mạo hiểm, tôi sẽ chẳng bao giờ tạo nên bước đột phá ngoạn mục trong cuộc đời mình.
Hãy quyết tâm hành động!
Trong “ván bài” của cuộc đời, một số người chỉ đứng xem thờ ơ, một số người khác thích thú reo hò, nhưng chỉ có một số ít người là thật sự tham gia cuộc chơi và điều đó đòi hỏi ở bạn một chút mạo hiểm, phải làm một điều mà trước đây bạn chưa từng làm.
Điều này cũng có nghĩa là bạn sắp phải dịch chuyển ra khỏi “vùng an toàn” lâu nay của mình. Ví dụ, bạn có thể phải xa rời người thân và bạn bè, căn nhà xinh xắn, hoặc là công việc hiện tại với mức lương hậu hĩnh… Mặc dù sẽ rất khó khăn lúc ban đầu, nhưng bạn phải chế ngự được nỗi sợ hãi đó để có thể vững lòng thẳng tiến trên con đường mình đã chọn.
Hãy đón nhận những cơ hội mới mẻ đang đến – dù chúng đòi hỏi ở bạn một sự mạo hiểm nhất định nào đó, hãy cân nhắc những điểm mạnh và yếu, phân tích những lợi thế, tính trước những phương án dự phòng để có thể sẵn sàng đối đầu và xử lý linh hoạt trước những điều bất ngờ không nằm trong hoạch định.
Muốn thành công nghĩa là phải mạo hiểm chấp nhận thất bại. Nếu bạn lúc nào cũng sợ hãi và chọn lấy cho mình phương án an toàn nhất, thì bạn khó có thể mang lại cho mình những cơ hội mới mẻ để khám phá con đường thành công của chính mình.
[Thay Thái Độ – Đổi Cuộc Đời 2 – Keith D. Harrell]
Câu 1. Xác định phương thức biểu đạt chính của đoạn trích. Xác định phong cách ngôn ngữ của văn bản.
Câu 2. Anh/chị hiểu ba chữ “vùng an toàn” được nhắc đến trong đoạn trích là gì?
Câu 3. Thái độ của tác giả trong đoạn trích?
Câu 4. Anh/chị có đồng tình với ý kiến: “Muốn thành công nghĩa là phải mạo hiểm chấp nhận thất bại.”? Vì sao?
ĐÁP ÁN
Câu 1. Xác định phương thức biểu đạt chính của đoạn trích. Xác định phong cách ngôn ngữ của văn bản.
– Phương thức biểu đạt chính của đoạn trích: nghị luận
– Phong cách ngôn ngữ của văn bản: chính luận
Câu 2. Anh/chị hiểu ba chữ “vùng an toàn” được nhắc đến trong đoạn trích là gì?
– Ba chữ “vùng an toàn” có thể hiểu là: những gì gần gũi, thân thuộc trong tầm kiểm soát của mình. Là nơi mà mình cảm thấy yên tâm, được bao bọc, chở che, không có những khó khăn, thử thách.
– Tác giả muốn nhắn nhủ rằng: hãy vượt qua vùng an toàn, dám mạo hiểm thì mới thành công, có trải nghiệm thì mới có sự trưởng thành.
Câu 3. Thái độ của tác giả trong đoạn trích?
– Thái độ tự tin, tự hào, hào hứng.
Câu 4. Anh/chị có đồng tình với ý kiến: “Muốn thành công nghĩa là phải mạo hiểm chấp nhận thất bại.”? Vì sao?
– Em đồng tình với ý kiến: “Muốn thành công nghĩa là phải mạo hiểm chấp nhận thất bại.”
– Vì:
+ Thành công không tự nhiên mà đến. Nó phải trải qua quá trình khổ luyện, tích lũy, trải nghiệm, thất bại…rồi mới đạt được. Bởi vậy bạn sẽ không bao giờ có được thành công nếu cứ núp mãi trong “vùng an toàn”.
+ Muốn thành công bạn phải từ bỏ vùng an toàn, phải mạo hiểm mở ra con đường mới cho mình, dấn thân vào những miền đất mới, thám hiểm những vùng chưa ai thám hiểm. Từ đó bạn mới có con đường riêng để đi. Billgate bỏ dở ĐH để dấn thân vào con đường khác – CNTT, và giờ nhân loại được sống trong chính kỷ nguyên do ông tạo ra.
+ Mạo hiểm có thể khiến ta thất bại, nhưng chính thất bại là môi trường để trau dồi cho ta kinh nghiệm, bản lĩnh, kỹ năng ứng biến. Những trải nghiệm chính là hành trang để bước tới thành công. Đúng như Helen Keller từng nói: “Cuộc đời là một cuộc phiêu lưu táo bạo hoặc không là gì cả”.
+ Những người cầu toàn thì luôn chấp nhận những bước đi an toàn và sẽ không bao giờ có được những phần thưởng lớn trong cuộc đời. Tất cả đối với họ chỉ dừng lại ở mức trung bình. Sự nghiệp của mỗi doanh nhân luôn đi kèm với mạo hiểm. Đó chính là lý do tại sao họ thành công. Hãy luôn nhớ rằng, mạo hiểm lớn thường đi kèm với phần thưởng lớn.
Tuy nhiên, muốn mạo hiểm thì cũng phải có kiến thức khoa học, có hiểu biết, có bản lĩnh chứ không phải cứ mạo hiểm là thành công.
Vui lòng ghi rõ nguồn
Thầy giáo Phan Danh Hiếu
Trường THPT Trấn Biên, Biên Hòa, Đồng Nai
Xem thêm: Đọc hiểu có đáp án
Câu 3: Vì sao tác giả cho rằng: Phải tìm được câu trả lời rõ ràng về nguyên nhân thất bại, bạn mới có thể trưởng thành hơn?
phân tích, lý giải
Câu 2: Theo tác giả, với bất cứ công việc nào dù lớn hay nhỏ thì nhiệm vụ của chúng ta là gì?
Đọc, tìm ý
Đọc đoạn văn bản sau và trả lời câu hỏi:
“Nếu bạn không thể là con cá lớn,
thì hãy là một chú cá pecca;
Nhưng là chú cá sống động nhất trong hồ!
Tất cả chúng ta không thể đều là thuyền trưởng,
Vậy hãy là thủy thủ,
Luôn có việc gì đó cho mỗi người trong cuộc đời này.
Có những việc lớn và những việc không lớn bằng
Và nhiệm vụ của chúng ta là làm hết khả năng của mình.
Nếu bạn không thể là một con đường lớn,
Vậy hãy là một con đường mòn;
Nếu bạn không thể là mặt trời, hãy là một ngôi sao;
Lớn hay nhỏ - điều đó không làm nên thắng bại.
Hãy luôn là chính mình và nỗ lực
Cho dù bạn là ai!”
[Theo Douglas Malloch, Quẳng gánh lo đi và vui sống, Dale Carnegie, NXB Trẻ.]
SỞ GD&ĐT CÀ MAU ĐỀ THI HỌC KÌ II, NĂM HỌC 2019 – 2020
TRƯỜNG THPT PHAN NGỌC HIỂN MÔN: NGỮ VĂN, KHỐI 12
THỜI GIAN: 90 PHÚT
[Không kể thời gian giao đề]
I. PHẦN ĐỌC HIỂU [3.0 điểm]
Đọc văn bản sau và trả lời các câu hỏi:
“…Nếu bạn không thể là con cá lớn,
thì hãy là một chú cá pecca;[*]
Nhưng là chú cá sống động nhất trong hồ!
Tất cả chúng ta không thể đều là thuyền trưởng,
Vậy hãy là thủy thủ,
Luôn có việc gì đó cho mỗi người trong cuộc đời này.
Có những việc lớn và những việc không lớn bằng
Và nhiệm vụ của chúng ta là làm hết khả năng của mình.
Nếu bạn không thể là một con đường lớn,
Vậy hãy là một con đường mòn;
Nếu bạn không thể là mặt trời, hãy là một ngôi sao;
Lớn hay nhỏ - điều đó không làm nên thắng bại.
Hãy luôn là chính mình và nỗ lực
Cho dù bạn là ai!”
[Theo Douglas Malloch, Quẳng gánh lo đi và vui sống, Dale Carnegie, NXB Trẻ.]
Câu 1. Đoạn trích trên được viết theo thể thơ gì?
Câu 2. Theo tác giả, với bất cứ công việc nào dù lớn hay nhỏ thì nhiệm vụ của chúng ta là gì?
Câu 3. Hãy rút ra ý nghĩa lời khuyên: “Nếu bạn không thể là mặt trời, hãy là một ngôi sao”.
Câu 4. Thông điệp nào của đoạn trích trên có ý nghĩa nhất đối với anh/chị?
II. LÀM VĂN [7.0 điểm]
Câu 1. [2.0 điểm]
Từ nội dung đoạn trích ở phần Đọc hiểu, hãy viết một đoạn văn [khoảng 200 chữ] trình bày suy nghĩ của anh/chị về ý nghĩa vấn đề từ câu thơ:
“Hãy luôn là chính mình và nỗ lực
Cho dù bạn là ai!”
Câu 2. [5.0 điểm]
Trong bài Cảm nghĩ về truyện “Vợ chồng A Phủ”, Tô Hoài viết:
“Nhưng điều kỳ diệu là dẫu trong cùng cực đến thế mọi thế lực của tội ác cũng không giết được sức sống con người. Lay lắt đói khổ, nhục nhã, Mị vẫn sống, âm thầm, tiềm tàng, mãnh liệt.”
[Tác phẩm văn học 1930 – 1975, Tập hai, NXB Khoa học Xã hội, 1990. tr.71]
Phân tích diễn biến tâm trạng và hành động của nhân vật Mị trong đêm Mị cắt dây trói, cứu A Phủ, cùng A Phủ chạy trốn khỏi Hồng Ngài [Trích truyện ngắn Vợ chồng A Phủ của Tô Hoài] để làm sáng tỏ nhận định trên.
----------Hết--------
[*] cá pecca là tên gọi chung cho các loài cá thuộc chi cá rô [tên khoa học là perca], gồm các loài cá câu thể thao thuộc họ Percidae.
SỞ GD & ĐT CÀ MAU ĐÁP ÁN, THANG ĐIỂM ĐỀ THI HỌC KÌ II
Trường THPT Phan Ngọc Hiển MÔN NGỮ VĂN – KHỐI 12
Phần | Câu | Nội dung | Điểm |
I | ĐỌC HIỂU | 3,0 | |
1 | Thể thơ: tự do | 0,5 | |
2 | Theo tác giả, với bất cứ công việc nào dù lớn hay nhỏ thì nhiệm vụ của chúng ta là làm hết khả năng của mình. | 1,0 | |
3 | Ý nghĩa lời khuyên: Nếu không thể làm điều vĩ đại thì hãy làm những việc có ý nghĩa - dù là việc nhỏ. Khẳng định được bản thân mình, không bị khuất lấp. | 1,0 | |
4 | Hs trình bày theo suy nghĩ của mình. Gợi ý những thông điệp có ý nghĩa: - Hãy sống nhiệt thành - Hãy làm những điều có ý nghĩa - Hãy luôn nỗ lực | 0,5 | |
II | LÀM VĂN | 7,0 | |
1 | Viết đoạn văn [200 chữ] trình bày suy nghĩ của anh/chị về ý nghĩa vấn đề từ câu thơ: “Hãy luôn là chính mình và nỗ lực Cho dù bạn là ai!” | 2,0 | |
a. Đảm bảo yêu cầu về hình thức đoạn văn Học sinh có thể trình bày đoạn theo cách diễn dịch, quy nạp, tổng – phân – hợp, móc xích hoặc song hành. | 0,25 | ||
b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận “Hãy luôn là chính mình và nỗ lực Cho dù bạn là ai!” | 0,25 | ||
c. Triển khai vấn đề nghị luận | 1,0 | ||
Học sinh lựa chọn các thao tác lập luận phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận theo nhiều cách nhưng phải trình bày suy nghĩ của bản thân về ý nghĩa vấn đề từ câu thơ: “Hãy luôn là chính mình và nỗ lực Cho dù bạn là ai!” Có thể theo hướng sau: *Giải thích vấn đề: “Hãy luôn là chính mình và nỗ lực Cho dù bạn là ai!” Hai câu thơ muốn khuyên con người luôn giữ vững lập trường và không ngừng cố gắng. *Phân tích, bàn luận vấn đề - Tại sao cần luôn giữ vững lập trường và không ngừng cố gắng? + Cuộc sống luôn có những khó khăn và thử thách. Việc giữ vững lập trường và cố gắng không ngừng có thể giúp chúng ta vượt qua những khó khăn, thử thách đó. + Việc kiên quyết giữ vững lập trường và không ngừng cố gắng có thể giúp con người có niềm tin và sức mạnh để theo đuổi những đam mê và ước mơ đến cùng. + Giữ vững lập trường thể hiện bản lĩnh của con người và việc cố gắng không ngừng sẽ giúp chúng ta nhận được những giá trị xứng đáng trong cuộc sống. + Người có lập trường và luôn cố gắng sẽ được mọi người yêu quý, tôn trọng. - Phê phán những con người sống thiếu lập trường và dễ bỏ cuộc *Liên hệ bản thân | |||
d. Chính tả, dùng từ, đặt câu Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ nghĩa, ngữ pháp tiếng Việt. | 0,25 | ||
e. Sáng tạo Có cách diễn đạt mới mẻ, thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề cần nghị luận. | 0,25 | ||
2 | Trong bài Cảm nghĩ về truyện “Vợ chồng A Phủ”, Tô Hoài viết: “Nhưng điều kỳ diệu là dẫu trong cùng cực đến thế mọi thế lực của tội ác cũng không giết được sức sống con người. Lay lắt đói khổ, nhục nhã, Mị vẫn sống, âm thầm, tiềm tàng, mãnh liệt.” [Tác phẩm văn học 1930 – 1975, Tập hai, NXB Khoa học Xã hội, 1990. tr.71] Phân tích diễn biến tâm trạng và hành động của nhân vật Mị trong đêm Mị cắt dây trói, cứu A Phủ, cùng A Phủ chạy trốn khỏi Hồng Ngài [Trích truyện ngắn Vợ chồng A Phủ của Tô Hoài] để làm sáng tỏ nhận định trên. | 5,0 | |
a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận Mở bài giới thiệu được vấn đề, Thân bài triển khai được vấn đề, Kết bài khái quát được vấn đề. | 0,25 | ||
b. Xác định vấn đề cần nghị luận Phân tích diễn biến tâm trạng và hành động của nhân vật Mị trong đêm Mị cắt dây trói, cứu A Phủ, cùng A Phủ chạy trốn khỏi Hồng Ngài [Trích truyện ngắn Vợ chồng A Phủ của Tô Hoài] để làm sáng tỏ nhận định của Tô Hoài. | 0,5 | ||
c. Triển khai vấn đề cần nghị luận Vận dụng tốt các thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng. | |||
Mở bài: Giới thiệu ngắn gọn về tác giả, tác phẩm, nhân vật Mị và nhận định của Tô Hoài. | 0,5 | ||
Thân bài: Phân tích nhân vật Mị để làm rõ nhận định của Tô Hoài: Nhưng điều kỳ diệu là dẫu trong cùng cực đến thế mọi thế lực của tội ác cũng không giết được sức sống con người. Lay lắt đói khổ, nhục nhã, Mị vẫn sống, âm thầm, tiềm tàng, mãnh liệt. Học sinh có thể phân tích theo nhiều cách nhưng cần đáp ứng các yêu cầu sau: * Giải thích nhận định của Tô Hoài: - Cùng cực, lay lắt đói khổ, nhục nhã: Cuộc sống tủi nhục của Mị [người dân vùng Tây Bắc] dưới ách thống trị của quan lang, chúa đất - Tiềm tàng, mãnh liệt: Khẳng định sức sống bất diệt của con người - Thế lực tội ác: Đó là sự tàn bạo, cường quyền của cha con nhà thống lí Pá tra đã biến Mị trở thành con dâu gạt nợ- một nô lệ sống “Lay lắt đói khổ, nhục nhã” trong gia đình. => Ca ngợi sức sống của con người → giá trị nhân đạo của tác phẩm. * Chứng minh nhận định của Tô Hoài - Hình tượng nhân vật Mị “Lay lắt đói khổ, nhục nhã”: + Thân phận con dâu gạt nợ. + Bị đọa đày, cực nhục cả về thể xác lẫn tinh thần. - Nhưng điều kì diệu là dẫu trong cùng cực đến thế, Mị vẫn ẩn chứa một sức sống tiềm tàng mãnh liệt, khát vọng tự do hạnh phúc, sức sống ấy bắt đầu trỗi dậy trong những đêm tình mùa xuân. + Những yếu tố ngoại cảnh tác động tới sự hồi sinh của Mị: Cảnh Hồng Ngài bắt đầu vào xuân - cỏ gianh vàng ửng, gió rét dữ dội….; Cảnh các làng Mèo đỏ với những chiếc váy hoa đem phơi ở các mỏm đá, tiếng trẻ con nô đùa trước sân. Đặc biệt là âm thanh tiếng sáo ở đầu núi rủ bạn đi chơi, Mị đã bắt đầu nhẩm theo bài hát của người thổi sáo => Đó là dấu hiện giúp Mị bừng tỉnh trong đêm tình mùa xuân. + Tiếng sáo đã dẫn đến hành động Mị “nổi loạn”. Mị lén lấy hủ rượu uống ực từng bát một →uống như nuốt cay đắng, phẫn uất vào lòng. Tiếng sáo, hơi rượu đã làm Mị nhớ về quá khứ êm đẹp của mình: Ngày trước Mị thổi sáo giỏi, có bao nhiêu người mê ngày đêm thổi sáo đi theo Mị. Mị thấy “phơi phới trở lại, trong lòng đột nhiên vui sướng như những đêm tết ngày trước” và Mị ý thức được rằng “Mị trẻ lắm. Mị vẫn còn trẻ. Mị muốn đi chơi”→ Mị khát khao được tự do, muốn được giống như những người phụ nữ khác. Nhưng hiện tại Mị đau đớn ê chề, tủi nhục, Mị muốn chết “Nếu có nắm lá ngón trong tay lúc này, Mị sẽ ăn cho chết ngay chứ không buồn nhớ lại nữa” → Mị muốn phản kháng lại hoàn cảnh, không chấp nhận cuộc sống trâu ngựa này nữa. Đó là khi sức sống tiềm tàng đã được đánh thức. + Mị đã đi đến một quyết định táo bạo: đi theo những cuộc chơi “lấy ống mỡ, xắn một miếng bỏ thêm vào đĩa đèn cho sáng…. Mị cũng sắp đi chơi… Mi quấn lại tóc, Mi với tay lấy cái váy hoa vắt ở trong vách…” → Mị làm trong lặng lẽ nhưng vô cùng mãnh liệt, khát vọng sống còn mạnh mẽ lớn hơn sự sợ hãi, Mị không còn là con trâu con ngựa nữa mà là một con người có quyền được sống. + Điều kì diệu là dẫu trong cùng cực đến thế, mọi thế lực của tội ác cũng không giết được sức sống của con người. Bởi dù bị A Sử trói nhưng vẫn “không biết mình đang bị trói”, tâm hồn của Mị đang đi theo những cuộc chơi cho đến khi “Mị vùng bước đi”. Hiện thực đã trở lại thay vào âm thanh của tiếng sáo là tiếng chân ngựa đạp vào vách, Mị còn lại với nỗi đau nghĩ “mình không bằng con ngựa”. Mị nhớ đến người đàn bà bị trói chết trong nhà ngày trước. Mị thấy sợ- sợ chết là biểu hiện cao nhất của sức sống tiềm tàng mãnh liệt. => Sự trỗi dậy của Mị trong đêm tình mùa xuân đã không làm thay đổi được cuộc đời Mị nhưng đã giúp Mị sống lại những khoảnh khắc tươi đẹp trong quá khứ. Khát vọng sống ấy như mạch sóng ngầm và sẽ trỗi dậy mạnh mẽ hơn vào đêm cởi trói cho A phủ→ Giá trị nhân đạo của tác phẩm. - Đánh giá nghệ thuật xây dựng nhân vật: Miêu tả tâm lí nhân vật sắc sảo với diễn biến tâm lí phức tạp của Mị trong đêm Mị cởi trói cho A Phủ. | 2,0 | ||
* Bình luận ý kiến Đây là một ý kiến đúng, nó đã thâu tóm được cả giá trị nội dung và nghệ thuật trong việc xây dựng nhân vật. | 0,5 | ||
Kết bài: Đánh giá khái quát Tô Hoài đã khẳng định sưc sống tiềm tàng và khát vọng hạnh phúc của những người phụ nữ Tây Bắc nói chung và nhân vật Mị nói riêng→ sức sống của tác phẩm. | 0,5 | ||
d. Chính tả, dùng từ, đặt câu Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ nghĩa, ngữ pháp tiếng Việt. | 0,25 | ||
e. Sáng tạo Có cách diễn đạt mới mẻ, thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề cần nghị luận. | 0,5 | ||
TỔNG ĐIỂM: 10,0 |
--------------------HẾT-------------------