Thế kỉ XVII ở Anh tài sao xuất hiện tầng lớp quý tộc tư sản

1. Sự phát triển của chủ nghĩa tư bản ở Anh.
Câu hỏi. Vài điểm về tình hình nước Anh trước cách mạng?

Vào đầu thế kỉ XVII, nước Anh có một nền kinh tế phát triển nhất châu Âu. Các công trường thủ công xuất hiện ngày càng nhiều. Kinh tế hàng hóa phát triển. Thành thị của Anh trở thành trung tâm công nghiệp, thương mại và tài chính bậc nhất châu Âu, kinh tế tư bản thâm nhập vào nông nghiệp... Xã hội dần dần phân hóa thành những giai cấp có địa vị kinh tế, chính trị khác nhau, chia thành hai phe đối lập: một bên là quý tộc phong kiến phản động, một bên là quý tộc mới, tư sản, nông dân và các tầng lớp lao động thành thị. Chính mâu thuẫn giữa hai phe này đã dẫn tới sự bùng nổ cách mạng tư sản Anh.

Câu hỏi. Vì sao nông dân phải rời bỏ quê hương đi nơi khác sinh sống?

Ở Anh, số đông địa chủ là quý tộc vừa và nhỏ chuyển sang kinh doanh theo lối tư bản. Họ đuổi tá điền, rào đất, biến ruộng thành đồng cỏ (hiện tượng rào đất cướp ruộng), thuê nhân công nuôi cừu, lấy lông cung cấp cho thị trường, cừu ăn thịt người. Họ trở thành tầng lớp quý tộc mới, có thế lực về kinh tế. Nông dân trở nên nghèo khổ, kéo ra thành thị làm thuê, hay di cư ra nước ngoài.

Câu hỏi. Quý tộc mới có vai trò như thế nào đối với cách mạng Anh?

Tầng lớp quý tộc mới có quyền lợi kinh tế gắn liền với giai cấp tư sản, muốn xoá bỏ những trở ngại của quan hệ sản xuất phong kiến, nhưng quyền lợi chính trị, thân phận xã hội lại gắn bó với chế độ phong kiến. Vì vậy tầng lớp này vừa tham gia lãnh đạo cách mạng, vừa tìm cách hạn chế cách mạng cho phù hợp với lợi ích của mình. Nó chi phối tiến trình, kết quả và tính chất của cách mạng. Quý tộc mới vừa muốn kinh doanh theo phương thức tư bản chủ nghĩa nhằm thu nhiều lợi nhuận, vừa muốn giữ lại quyền lợi quý tộc phong kiến nên không thể tiến hành cách mạng triệt để.

Câu hỏi. Trình bày sự phát triển của chủ nghĩa tư bản Anh và những hệ quả của nó?

+ Sự phát triển của chủ nghĩa tư bản Anh:
- Nhiều công trường thủ công: luyện kim, cơ khí, làm đồ sứ, dệt len dạ... ra đời, phục vụ cho tiêu dùng trong nước và xuất khẩu ra nước ngoài.
- Nhiều trung tâm lớn về công nghiệp, thương mại, tài chính được hình thành, tiêu biểu là Luân Đôn.
- Những phát minh về kĩ thuật, về các hình thức tổ chức lao động hợp lí làm cho năng suất lao động tăng nhanh.
- Số đông địa chủ là quý tộc vừa và nhỏ chuyển sang kinh doanh theo lối tư bản. Họ trở thành tầng lớp quý tộc mới.
+ Hệ quả: Sự thay đổi về kinh tế, những mâu thuẫn gay gắt giữa tư sản, quý tộc với chế độ quân chủ chuyên chế (bên cạnh mâu thuẫn cũ giữa nông dân và địa chủ, quý tộc) dẫn tới cuộc cách mạng lật đổ chế độ phong kiến, xác lập quan hệ sản xuất, tư bản chủ nghĩa.

2. Tiến trình cách mạng
Câu hỏi. Trình bày những nét chính về cuộc nội chiến ở Anh?

* Giai đoạn từ 1640 - 1648:
- 1640: Quốc hội được triệu tập.
- 8-1642: Nội chiến bùng nổ do Crôm-oen chỉ huy.
- 1648: nội chiến chấm dứt.
* Kết quả:
-Tố cáo chính sách cai trị độc đoán của nhà vua Sác-lơ I, yêu cầu vua không được đặt thuế mới.
- Đánh bại quân đội nhà vua.
- Kết thúc giai đoạn 1 nội chiến.

* Giai đoạn 1640 - 1688:
- 30-1 -1649, Sác-lơ I bị xử tử 12 - 1688, Quốc hội làm đảo chính.

* Kết quả:
- Đỉnh cao của Cách mạng: chế độ phong kiến bị sụp đổ, chế độ cộng hòa được thành lập.
- Chế độ quân chủ lập hiến ra đời.

Câu hỏi. Cách mạng tư sản Anh diễn ra dưới hình thức nào?

Cách mạng diễn ra dưới hình thức một cuộc nội chiến, giữa quân đội nhà vua Sác-lơ I - dựa vào địa chủ quý tộc phong kiến mộ lính đánh thuê với quân đội của Quốc hội - dựa vào giai cấp tư sản, quý tộc mới, nông dân, thợ thủ công, đứng đầu là Crôm-oen. Nó phản ánh cuộc đấu tranh giai cấp quyết liệt giữa hai thế hực đối lập: quý tộc, địa chủ phong kiến phản động với giai cấp tư sản và các tầng lóp nhân dân khác.

Câu hỏi. Sau khi vua Sác-lơ I bị xử tử, tại sao cách mạng Anh vẫn chưa chấm dứt ?

Sau khi vua Sác-lơ I bị xử tử, Anh trở thành nước Cộng hoà. Cách mạng đạt tới đỉnh cao. Song, cách mạng vẫn chưa chấm dút, bởi vì quần chúng, trước hết là nông dân, chưa được hưởng quyền lợi gì, muốn đẩy cách mạng đi xa hơn nữa và nêu ra những yêu sách riêng của mình. Nền cộng hòa đã đàn áp họ không thương tiếc. Để có một chính quyền mạnh mẽ hơn, tư sản và quý tộc mới đã đưa Crôm-oen lên cầm quyền với chức Bảo hộ công, thiết lập chế độ độc tài quân sự.

Câu hỏi. Vì sao nước Anh từ chế độ cộng hòa lại trở thành chế độ quân chủ lập hiến?

Quý tộc mới liên minh với tư sản lãnh đạo cách mạng, xử tử vua Sác-lơ I, lập nền cộng hòa, mọi quyền hành thuộc về quý tộc mới và tư sản. Nhân dân động lực chính của cách mạng không được hưởng một chút quyền lợi gì, nhân dân tiếp tục đấu tranh. Để bảo vệ quyền lợi của mình, quý tộc mới và tư sản lại chủ trương khôi phục chế độ quân chủ mà vẫn giữ thành quả cách mạng.

Câu hỏi. Chế độ quân chủ lập hiến là gì?

Là chế độ xã hội vua không có thực quyền, chỉ có Quốc hội, cơ quan (quyền lực của tư sản và quý tộc mới mới có quyền định đoạt các chính sách và ban hành các đạo luật.

Câu hỏi. Tại sao nói Cách mạng tư sản Anh là cuộc cách mạng tư sản không triệt để?

Lãnh đạo cách mạng là liên minh tư sản - quý tộc mới, nên nhiều tàn dư phong kiến không bị xoá bỏ. Nông dân không những không được ruộng đất mà còn tiếp tục bị chiếm ruộng đất và bị đẩy tới chỗ bị phá sản hoàn toàn.

Câu hỏi. Nêu ý nghĩa lịch sử của cách mạng tư sản Anh?

Đây là một cuộc tấn công quyết liệt vào thành trì của chế độ cũ để xay dựng xã hội mới, lật đổ quan hệ sản xuất phong kiến lạc hậu, mở đường cho sản xuất tư bản phát triển. Đây là cuộc cách mạng tư sản thứ hai trên thế giới nhưng là cuộc cách mạng đầu tiên có ý nghĩa to lớn đối với quá trình hình thành chủ nghĩa tư bản ở châu Âu và trên thế giới.

Câu hỏi. Em hiểu thế nào về câu nói của Mác: Thắng lợi của giai cấp tư sản có nghĩa là tháng lợi của chế độ xã hội mới, thắng lợi của chế độ tư hữu tư bản chủ nghĩa đối với chế độ phong kiến?

Thắng lợi của giai cấp tư sản và quý tộc mới trong cuộc đấu tranh lật đổ giai cấp phong kiến, lật đổ quan hệ sản xuất phong kiến lỗi thời lạc hậu đã xác lập chế độ tư bản chủ nghĩa (hình thức quân chu lập hiến), mở đường cho nền sản xuất mới: quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa phát triển và thoát khỏi sự thống trị của chế độ phong kiến.

Câu hỏi. Kết quả của cách mạng tư sản Anh?

Cách mạng tư sản Anh thành công mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển mạnh mẽ hơn, đem lại thắng lợi cho giai cấp tư sản và quý tộc mới. Nhưng quyền lợi của nhân dân lao động lại không được đáp ứng.

Câu hỏi. Lập bảng niên biểu các giai đoạn phát triển cua Cách mạng tư sản Anh (1640-1688).