Quyền sống, quyền được bảo đảm an toàn về tính mạng, sức khỏe, thân thể là một trong những quyền cơ bản của cá nhân, được ghi nhận tại Điều 33 Bộ luật dân sự hiện hành, theo đó cá nhân có quyền sống, quyền bất khả xâm phạm về tính mạng, thân thể, quyền được pháp luật bảo hộ về sức khỏe, không ai bị tước đoạt tính mạng trái luật.
Khi phát hiện người bị tai nạn, bệnh tật mà tính mạng bị đe dọa thì người phát hiện có trách nhiệm hoặc yêu cầu cá nhân, cơ quan, tổ chức khác có điều kiện . cần thiết đưa ngay đến cơ sở khám bệnh, chữa bệnh nơi gần nhất; cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có trách nhiệm thực hiện việc khám bệnh, chữa bệnh theo quy định của pháp luật về khám bệnh, chữa bệnh.
Việc gây mê, mổ, cắt bỏ, cấy ghép mô, bộ phận cơ thể người; thực hiện kỹ thuật, phương pháp khám, chữa bệnh mới trên cơ thể người, thử nghiệm y học, dược học, khoa học hay bất cứ hình thức thử nghiệm nào khác trên cơ thể người phải được sự đồng ý của người đó và phải được tổ chức có thẩm quyền thực hiện.
Trường hợp người được thử nghiệm là người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự, người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi hoặc là bệnh nhân bất tỉnh thì phải được cha, mẹ, vợ, chồng, con thành niên hoặc người giám hộ của người đó đồng ý; trường hợp có nguy cơ đe dọa đến tính mạng của bệnh nhân mà không chờ được ý kiến của những người nêu trên thì phải có quyết định của người có thẩm quyền của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh.
Việc khám nghiệm tử thi được thực hiện khi thuộc một trong các trường hợp sau đây:
– Có sự đồng ý của người đó trước khi chết;
– Có sự đồng ý của cha, mẹ, vợ, chồng, con thành niên hoặc người giám hộ nếu không có ý kiến của người đó trước khi chết;
– Theo quyết định của người đứng đầu cơ sở khám bệnh, chữa bệnh hoặc của cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong trường hợp luật quy định.
Tư vấn Quyền sống, quyền được bảo đảm an toàn về tính mạng, sức khỏe, thân thể
Tính mạng, sức khỏe, thân thể của cá nhân là những yếu tố quan trọng hàng đầu và vô giá đối với mỗi người. Do đó, quyền sống, quyền được bảo đảm an toàn về tính mạng, sức khỏe, thân thể của cá nhân là quyền nhân thân cơ bản, được ưu tiên quan tâm và bảo vệ từ phía Nhà nước và các cơ quan có thẩm quyền.
Quyền sống là một quyền nhân thân được ghi nhận lần đầu tiên trong BLDS năm 2015 so với các BLDS trước đó. Việc ghi nhận này nhằm tương thích với sự bổ sung trong Hiến pháp năm 2013 về quyền sống của cá nhân: “Mọi người có quyền sống. Tính mạng con người được pháp luật bảo hộ. Không ai bị tước đoạt tính mạng trái luật” [Điều 19].
Bên cạnh quyền sống, cá nhân có quyền bất khả xâm phạm về tính mạng, thân thể, quyền được pháp luật bảo hộ về sức khỏe. Giữa quyền sống và quyền bất khả xâm phạm về tính mạng có mối liên quan mật thiết với nhau. Một cá nhân có quyền sống thì đương nhiên loại trừ các hành vi xâm phạm đến tính mạng, vi phạm đến quyền sống của cá nhân; ngược lại, quyền bất khả xâm phạm về tính mạng là cơ sở, điều kiện quan trọng để cá nhân được bảo đảm quyền sống.
Mọi cá nhân trong xã hội, không phân biệt giới tính, giàu nghèo, địa vị xã hội đều được bình đằng trước pháp luật trong việc bảo vệ tính mạng, thân thể, sức khỏe của mình. Việc xâm phạm đến những yếu tố này gây ra thiệt hại cho người bị xâm phạm là cơ sở phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng của người có hành vi xâm phạm.
Ví dụ: Theo Điều 590, Điều 591 BLDS năm 2015, khi một người gây thiệt hại trái pháp luật đến sức khỏe, tính mạng của người khác thì có trách nhiệm phải bồi thường thiệt hại cho người bị thiệt hại. Trong trường hợp hành vi gây thiệt hại có tính chất nguy hiểm cho xã hội, đã cấu thành tội phạm thì người gây thiệt hại còn có thể phải chịu chế tài hình sự đối với hành vi của mình.
Quyền được bảo đảm an toàn tính mạng, sức khỏe, thân thể còn thể hiện trong trường hợp cá nhân bị tai nạn hoặc bệnh tật mà tính mạng bị đe dọa. Trong trường hợp này, người phát hiện ra cá nhân đang gặp nạn phải có trách nhiệm đưa cá nhân gặp nạn đến cơ sở khám bệnh, chữa bệnh hoặc yêu cầu cá nhân, cơ quan, tổ chức khác có điều kiện đưa nạn nhân đến cơ sở khám bệnh, chữa bệnh nơi gần nhất.
Cơ sở y tế có trách nhiệm tiếp nhận cá nhân gặp nạn và có trách nhiệm sử dụng mọi phương tiện và khả năng hiện có để thực hiện việc cứu chữa cho nạn nhân theo quy định của pháp luật về khám bệnh, chữa bệnh. Quy định này được đặt ra là hoàn toàn phù hợp trong bối cảnh hiện nay khi các giá trị đạo đức đang bị suy giảm nghiêm trọng và sự vô cảm trước tính mạng của người khác ngày càng gia tăng.
Trong hoạt động chữa bệnh, quyền sống, quyền được bảo đảm an toàn tính mạng, sức khỏe, thân thể thể hiện qua các yêu cầu:
1/ Nếu áp dụng phương pháp chữa bệnh mới trên cơ thể cá nhân thì phải được sự đồng ý của cá nhân đó. Với sự phát triển và hiện đại hóa của y học, ngày càng có nhiều các phương pháp chữa bệnh mới được áp dụng. Đồng thời với đó là các thử nghiệm y học cần thiết.
Phương pháp chữa bệnh mới là những phương pháp lần đầu hoặc chưa được áp dụng rộng rãi, kết quả của phương pháp chữa bệnh chưa được khẳng định qua thời gian, đó đó, việc áp dụng phương pháp chữa bệnh mới có thể gây nguy hiểm đến tính mạng, sức khỏe, thân thể người bệnh. Vì lẽ đó, việc áp dụng các phương pháp chữa bệnh mới hoặc các thử nghiệm y học phải được sự đồng ý của người bệnh.
2/ Nếu thực hiện việc gây mê, mổ, cắt bỏ, cấy ghép bộ phận của cơ thể phải được sự đồng ý của người đó. Đây là những hoạt động tác động trực tiếp lên cơ thể người, có thể gây ra nguy cơ thiệt hại lớn về tính mạng, sức khỏe, thân thể người bệnh, do đó, cần được sự đồng ý của người bệnh.
Trong những trường hợp cần có sự đồng ý của cá nhân nêu trên những cá nhân là người chưa thành niên, mất năng lực hành vi dân sự, người có khó khăn trong nhận thức và làm chủ hành vi hoặc là bệnh nhân bất tỉnh thì phải được cha, mẹ, vợ, chồng, con đã thành niên hoặc người giám hộ của cá nhân đó đồng ý.
Trường hợp đặc biệt, có nguy cơ đe dọa đến tính mạng của bệnh nhân mà không chờ được ý kiến của những người trên thì phải có quyết định của người có thẩm quyền của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh. Quy định này xuất phát từ lợi ích của chính người bệnh, đảm bảo được việc cứu chữa khẩn cấp, ngay tức thì cho nạn nhân.
Thân thể của một cá nhân được bảo đảm an toàn, toàn vẹn cả khi cá nhân còn sống hay đã chết. Nguyên tắc này xuất phát từ nhiều yếu tố khác nhau như: tâm linh, phong tục, tập quán và đồng thời xuất phát từ quyền của con người. Sự tôn trọng thi thể của cá nhân thể hiện ở việc thi thể của cá nhân được bảo đảm sự toàn vẹn thông qua các cơ chế bảo vệ của dân sự, hình sự.
Tử thi của cá nhân chỉ được khám nghiệm trong các trường hợp:
1/ Cá nhân đã đồng ý cho việc khám nghiệm tử thi của mình trước khi cá nhân đó chết. Đây là trường hợp không phổ biến trên thực tế vì không mấy cá nhân dự liệu được cái chết của mình có bất thường để làm yêu cầu khám nghiệm tử thi cho chính bản thân mình khi họ còn sống;
2/ Cha, mẹ, vợ, chồng, con đã thành niên hoặc người giám hộ của cá nhân đồng ý cho khám nghiệm tử thi của cá nhân khi không có ý người quá cố trước khi người đó chết;
3/ Trong trường hợp cần thiết, theo quy định của pháp luật, căn cứ trên quyết định của người đứng đầu cơ sở khám bệnh, chữa bệnh hoặc của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
Việc khám nghiệm tử thi đóng một vai trò quan trọng, đặc biệt trong lĩnh vực điều tra hình sự. Việc khám nghiệm tử thi giúp các cơ quan điều tra xác định thời điểm chết, nguyên nhân chết, thậm chí thu thập chứng cứ… Qua đó, nhằm xác định, tìm kiếm hung thủ cũng như hoàn thiện hồ sơ vụ án.
Quyền được pháp luật bảo hộ về tính mạng thân thể sức khỏe danh dự và nhân phẩm là một trong các quyền con người của công dân Việt Nam được pháp luật quy định rõ ràng trong các bộ luật. Tuy nhiên nhiều bạn đọc lại chưa biết cũng như nắm không rõ về các quyền lợi ích hợp pháp của mình.
Cùng chuyên viên của chúng tôi tìm hiểu về các Quyền được pháp luật bảo hộ về tính mạng thân thể sức khỏe danh dự và nhân phẩm trên qua nội dung bài viết sau.
Quyền được pháp luật bảo hộ về tính mạng thân thể sức khỏe danh dự và nhân phẩm là các quyền lợi hợp pháp và chính đáng của công dân Việt Nam được Nhà nước bảo đảm bằng các biện pháp sức mạnh của mình. Trước pháp luật mọi người đều bình đẳng.
Quyền được pháp luật bảo hộ về tính mạng, thân thể, sức khỏe, danh dự và nhân phẩm là quyền cơ bản của công dân. Hiện pháp luật nước ta quy định:
+ Công dân có quyền bất khả xâm phạm về thân thể. Không ai được xâm phạm thân thể của người khác. Việc bắt giữ người phải theo đúng quy định của pháp luật. + Công dân có quyền được pháp luật bảo hộ về tính mạng, sức khỏe, danh dự và nhân phẩm. Điều đó là mọi người phải tôn trọng tính mạng, sức khỏe, danh dự và nhân phẩm của người khác. Mọi việc làm xâm hại đến ính mạng, thân thể, sức khỏe danh dự và nhân phẩm của người khác đều bị pháp luật trừng phạt nghiêm khắc.
Pháp luật quy định về quyền được pháp luật bảo hộ về tính mạng thân thể sức khỏe danh dự và nhân phẩm
Tính mạng thân thể sức khỏe danh dự và nhân phẩm con người là những vấn đề hết sức quan trọng và được pháp luật quy định rõ ràng và có biện pháp xử lý nghiêm minh trước các hành vi xâm hại đến tính mạng thân thể sức khỏe danh dự và nhân phẩm con người. Con người có quyền bất khả xâm phạm về thân thể, danh dự, nhân phẩm và được đảm bảo về sức khỏe, bảo vệ khỏi bất cứ một hình thức nào có thể xâm hại đến tính mạng, thân thể, danh dự, nhân phẩm. Trên thực tế vẫn luôn tồn tại những hành vi vi phạm quy định của pháp luật, xâm hại đến quyền con người do đó pháp luật đã có những quy định chặt chẽ để bảo vệ quyền lợi của công dân.
Hiện nay các quyền được pháp luật bảo hộ về tính mạng thân thể sức khỏe danh dự và nhân phẩm được quy định chi tiết và cụ thể qua Hiến pháp 2013, Bộ luật Dân sự 2015 và Bộ luật Hình sự 2015 [sưả đổi bổ sung năm 2017], bộ luật tố tụng hình sự. Cụ thể:
+ Tại điều 19 Hiến pháp năm 2013 thì “ Mọi người có quyền sống. Tính mạng con người được pháp luật bảo hộ. Không ai bị tước đoạt tính mạng trái luật”. Khoản 1 điều 20 Luật Hiến pháp năm 2013 quy định: “1. Mọi người có quyền bất khả xâm phạm về thân thể, được pháp luật bảo hộ về sức khoẻ, danh dự và nhân phẩm; không bị tra tấn, bạo lực, truy bức, nhục hình hay bất kỳ hình thức đối xử nào khác xâm phạm thân thể, sức khỏe, xúc phạm danh dự, nhân phẩm”. Như vậy tất cả mọi cá nhân đều được đảm bảo quyền lợi về bất khả xâm phạm đến thân thể của mình, không có bất cứ ai có quyền được xâm hại các quyền lợi đến sức khỏe, danh dự, nhân phẩm của người khác dưới mọi hình thức.
+ Tại khoản 1 điều 32 Bộ luật dân sự năm 2015 cũng quy định về quyền được bảo đảm an toàn về tính mạng, sức khoẻ, thân thể công dân như sau: “ 1. Cá nhân có quyền được bảo đảm an toàn về tính mạng, sức khoẻ, thân thể”. Tính mạng con người vô cùng quan trọng, trong mọi hoàn cảnh, mọi lúc, mọi nơi, bất cứ cá nhân nào cũng có quyền được bảo hộ một cách tối đa nhất có thể, không ai có quyền xâm phạm, xâm hại đến tính mạng, thân thể hay về sức khỏe. Trên thực tế, dù là những hành vi do lỗi cố ý hay là lỗi vô ý mà gây ảnh hưởng xấu đến tính mạng, sức khỏe của con người đều sẽ phải chịu những trách nhiệm nhất định trước người bị thiệt hại và trước pháp luật.
+ Đặc biệt trong Bộ luật Hình sự năm 2015 dành riêng Chương XIV [từ Điều 123 đến Điều 156] quy định hình phạt đối với các tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con người.
+ Cũng theo quy định của pháp luật tại Điều 10 Bộ luật tố tụng hình sự 2015 về bảo đảm quyền bất khả xâm phạm về thân thể, liên quan đến trách nhiệm hình sự của một cá nhân có dấu hiệu tội phạm, khi xét thấy một cá nhân có yếu tố cấu thành dấu hiệu tội phạm, cơ quan có thẩm quyền có thể thực hiện việc giữ người khi vào hoàn cảnh khẩn cấp, toàn bộ quá trình bắt, tạm giam, tạm giữ bất cứ cá nhân nào cũng phải được thực hiện theo đúng trình tự, thủ tục luật định.
Trách nhiệm của công dân về quyền được pháp luật bảo hộ về tính mạng thân thể sức khỏe danh dự và nhân phẩm
Quyền được pháp luật bảo hộ về tính mạng thân thể sức khỏe danh dự và nhân phẩm là quyền và lợi ích hợp pháp của mỗi người do đó chúng ta phải biết tôn trọng tính mạng, thân thể, sức khoẻ, danh dự và nhân phẩm của người khác và chính bản thân mình. Bản thân mỗi người phải biết tự bảo vệ quyền của mình, tố cáo những việc làm sai trái với quy định của pháp luật. Ngoài ra khi có hành vi xâm hại đến tính mạng thân thể sức khỏe danh dự và nhân phẩm sẽ phải chịu trách nhiệm với hành vi của bản thân mình.
Trên đây là nội dung tư vấn của chúng tôi về vấn đề Quyền được pháp luật bảo hộ về tính mạng thân thể sức khỏe danh dự và nhân phẩm. Việc đưa ra ý kiến tư vấn nêu trên căn cứ vào các quy định của pháp luật. Mục đích đưa ra nội dung tư vấn này là để các cá nhân, tổ chức tham khảo. Trường hợp trong nội dung tư vấn có điều gì gây nhầm lẫn, chưa rõ ràng hoặc thông tin nêu trong nội dung tư vấn khiến quý khách chưa hiểu hết vấn đề hoặc/và có sự vướng ngại, thắc mắc, chúng tôi rất mong nhận được ý kiến phản hồi của quý khách hàng.