Tại sao người ta phải ra công áp lực trên các khối kim loại dạng nóng độ
Show
Tiếp nối từ phần 4 Vật liệu phi kim và Công nghệ đúc. Gia công áp lực là 1 nguyên công sau khi chọn vật liệu trong chế tạo sản phẩm hay 1 chi tiết cơ khí. KHÁI NIỆM CHUNGThực chất, đặc điểm, phân loại và ứng dụng gia công áp lựcThực chất
Đặc điểm
Phân loại
Sản phẩm của gia công áp lực được dùng nhiều trong các xưởng cơ khí; chế tạo hoặc sửa chữa chi tiết máy; trong các ngành xây dựng, kiến trúc, cầu đường, đồ dùng hàng ngày … Ví dụ: Tính khối lượng chi tiết rèn, dập trong ngành chế tạo máy bay chiếm đến 90%, ngành ôtô chiếm 80%, ngành máy hơi nước chiếm 60%. BIẾN DẠNG CỦA KIM LOẠI VÀ HỢP KIM KHI GIA CÔNG ÁP LỰCKhi tác dụng ngoại lực vào kim loại thì kim loại bị biến dạng. Biến dạng của kim loại bao gồm: biến dạng đàn hồi, biến dạng dẻo và biến dạng phá hủy. Biến dạng đàn hồiKhi tác dụng lực, kim loại bị biến dạng. Khi bỏ lực, kim loại trở lại trạng thái ban đầu. Biến dạng đàn hồi là biến dạng mà biến dạng tỉ lệ thuận với lực. Đoạn OA: Biến dạng đàn hồi; Đoạn AC: Biến dạng dẻo; Đoạn CD: Biến dạng phá hủy. Biểu đồ hookeNguyên nhân của biến dạng đàn hồi: Do lực tác dụng tương hỗ của các nguyên tử. Khi ta kéo, các nguyên tử xuất hiện lực hút đưa nó về trạng thái ban đầu. Biến dạng dẻoBiến dạng dẻo là biến dạng khi tác dụng lực thì kim loại bị biến dạng. Khi bỏ lực còn tồn tại một đoạn biến dạng dư. Biến dạng dẻo gồm: Biến dạng của đơn tinh và biến dạng của đa tinh. Biến dạng của đơn tinhĐơn tinh là hạt kim loại có mạng tinh thể đồng nhất. Biến dạng của đơn tinh xảy ra dưới 2 hình thức:
Ứng suất tiếp Sự trượt Sự song tinh Biến dạng của đa tinh
Biến dạng phá hủyNếu lực tác dụng vượt quá giới hạn ban đầu của kim loại thì đến lúc đó lực không cần tăng nữa, biến dạng vẫn tiếp diễn và dẫn đến phá hủy kim loại. Ảnh hưởng của gia công kim loại đến tổ chức và tính chất của kim loại.Gia công nóng và gia công nguội
Ảnh hưởng của gia công kim loại đến tổ chức và cơ tínhGia công áp lực ảnh hưởng lớn đến tổ chức và cơ tính của kim loại. Gia công áp lực làm cho độ mịn chặt kim loại tăng lên. Biến tổ chức hạt thành tổ chức thớ. Có khả năng tạo các thớ uốn, xoắn. Làm cho cơ tính tăng. Chú ý: Vận dụng tính năng của tổ chức thớ, khi thiết kế chi tiết phải để lực kéo song song thớ, lực cắt thẳng góc với thớ. Tránh cắt đứt thớ khi gia công. VD: Chế tạo bu lông chịu lực dùng các phương pháp:
Ảnh hưởng của gia công áp lực đến lý hóa tính
NUNG NÓNG KIM LOẠIMục đíchNung nóng nhằm nâng cao tính dẻo của kim loại, giảm khả năng chống biến dạng tạo điều kiện cho quá trình gia công áp lực được dễ dàng nhằm nâng cao chất lượng và giảm giá thành sản phẩm. Các hiện tượng xảy ra khi nung, nguyên nhân và cách khắc phụcQuá nhiệtLà hiện tượng xảy ra khi nung quá nhiệt độ cho phép dẫn đến tổ chức hạt nhiệt độ làm giảm tính dẻo và giảm độ bền của kim loại, nếu tiếp tục gia công áp lực, kim loại sẽ bị nứt. Khắc phục hiện tượng này được bằng cách đem ủ. CháyKhi nung kim loại trên nhiệt độ quá nhiệt, phần tinh giới hạt bị ôxy hóa mãnh liệt làm mất tính liên tục của kim loại dẫn đến phá hỏng độ dẻo, độ bền của nó. Khi kim loại đã bị cháy thì không thể khắc phục được mà chỉ có thể đưa vào lò nấu lại. Ôxy hóaTrong quá trình nung bề mặt kim loại tiếp xúc với không khí nên bị ôxy hóa tạo nên lớp vẩy ôxyt kim loại làm hao tổn vật liệu, gây khó khăn cho quá trình gia công, giảm chất lượng sản phẩm và chóng mòn thiết bị. Để khắc phục hiện tượng này người ta cần xác định nhiệt độ và tốc độ nung thích hợp cho từng kim loại. Tốt nhất nung trong môi trường khí bảo vệ. Thoát cacbonLà hiện tượng làm giảm hàm lượng cacbon ở lớp bề mặt kim loại dẫn đến giảm độ bền của nó. Khắc phục hiện tượng này người ta tiến hành thấm than. NứtVết nứt bên ngoài hoặc bên trong vật rèn xuất hiện chủ yếu do nhiệt độ và tốc độ nung không hợp lý tạo nên ứng suất nhiệt trong vật nung vượt quá độ bền của nó. Đối với thép nứt thường xảy ra khi nhiệt độ nung dưới 800°C, vì ở nhiệt độ này thép có tính dẻo thấp, do đó ta cần hạn chế tốc độ nung ở nhiệt độ này. Mỗi loại kim loại, hợp kim có khoảng nhiệt độ nung riêng, ở nhiệt độ đó kim loại có độ dẻo cao, trở lực chống biến dạng nhỏ nhất, gia công áp lực thuận lợi nhất. Ví dụ, giới hạn trên của nhiệt độ đốt nóng đối với hợp kim đồng là 750 đến 850°C và giới hạn dưới là 600 – 700°C, đối với hợp kim nhôm thì giới hạn trên là 470 – 500°C và giới hạn dưới là 350 – 400°C, còn đối với thép cacbon có lượng cacbon dưới 0,3% thì giới hạn trên là 1150 – 1250°C và giới hạn dưới là 800 – 850°C. Chế độ nungThiết bị nungCó nhiều loại lò để nung nóng kim loại trước khi gia công như:
Sau đây là phần tiếp theo Phần 6-2. Qua bài viết trên phần nào sẽ giúp bạn đọc hiểu được các khái niệm và đặc điểm của gia công áp lực. Ngoài ra bạn đọc có thể tìm hiểu thêm qua các giáo trình tài liệu liên quan. ADP chúc các bạn thành công! Một số tài liệu liên quan khác tại đây |