Chuyển phôi ngày 5 đang là xu hướng của nhiều Trung tâm Hỗ trợ sinh sản hàng đầu Thế giới. Nhiều nghiên cứu cho thấy, phôi được nuôi cấy đến ngày 5 cho tỷ lệ thành công cao hơn do khả năng phôi làm tổ tốt hơn. Vậy chuyển phôi ngày 5 là gì? Cần lưu ý những gì để thành công ngay từ lần đầu tiên? Sau chuyển phôi bao nhiêu ngày thì biết có thai?
Chuyển phôi ngày 5 là trứng sau thụ tinh tạo thành hợp tử được nuôi cấy trong 5 ngày rồi mới chuyển vào buồng tử cung người mẹ.
Tương tự như thụ tinh nhân tạo, thụ tinh trong ống nghiệm [In vitro fertilization – IVF] đóng vai trò vô cùng quan trọng trong điều trị vô sinh – hiếm muộn, xóa bỏ rào cản chạm ngõ giấc mơ con yêu chính chủ của nhiều cặp vợ chồng. Trong IVF, trứng và tinh trùng được thụ tinh bên ngoài cơ thể, cụ thể là thụ tinh trong ống nghiệm để tạo thành phôi thai. Phôi thai sau khi hình thành sẽ được nuôi cấy đến thời điểm thích hợp rồi đưa trở lại buồng tử cung của người mẹ để tiếp tục phát triển thành thai nhi [chuyển phôi].
Việc tiến hành đánh giá chất lượng phôi được xem là bước quan trọng để xác định thời điểm chuyển phôi chính xác, tăng tỷ lệ chuyển phôi thành công và bắt đầu thai kỳ.
Trước đây, đa số các trung tâm IVF đều thực hiện chuyển phôi vào giai đoạn phôi ngày 2 hoặc ngày 3 [khi đó phôi có từ 4-8 tế bào]. Ngày nay, với kỹ thuật hỗ trợ sinh sản ngày càng phát triển, hệ thống nuôi cấy phôi hiện đại đã cho phép các trung tâm Hỗ trợ sinh sản kéo dài thời gian nuôi cấy lên giai đoạn phôi ngày 5 [phôi nang – blastocyst].
Việc kéo dài thời gian nuôi cấy đến giai đoạn phôi ngày 5 cho phép thu nhận các phôi có sức sống tốt nhất, giảm những phôi có bất thường về di truyền, giảm khả năng đa thai do chỉ chuyển 1-2 phôi. [1]
Chuyển phôi ngày 5 đã được áp dụng từ gần 20 năm qua, chủ yếu trên nhóm đối tượng bệnh nhân có tiên lượng tốt. Bên cạnh đó, phương pháp này cũng được áp dụng cho nhóm bệnh nhân thất bại làm tổ nhiều lần [Repeated Implantation Failure – RIF].
Khi phôi được nuôi cấy đến ngày thứ 5, các tế bào sẽ bắt đầu biến đổi phân chia thành 2 phần là khối nội phôi bào [inner cell mass – ICM] và khối ngoại bì lá nuôi [trophectoderm – TE]. Khối nội phôi bào sau đó sẽ phát triển thành bào thai, còn khối ngoại bì lá nuôi sẽ phát triển thành nhau thai.
Sau giai đoạn kích trứng, chọc hút trứng và thu nhận tinh trùng, trứng và tinh trùng được kết hợp với nhau trong phòng thí nghiệm để tạo thành phôi thai. Tại đây, phôi thai sẽ phát triển qua từng giai đoạn như sau:
Các chuyên viên phôi học tiến hành kiểm tra xem trứng và tinh trùng đã thụ tinh hay chưa bằng cách quan sát hình thái của các hạt nhân từ mỗi giao tử nằm cạnh nhau tạo thành tiền nhân [pronuclei] sau 16 – 18 giờ thụ tinh. Ngay sau đó, hai tiền nhân kết hợp với nhau tạo thành ADN của phôi.
Trong vài giờ tiếp theo, tế bào đầu tiên của phôi bắt đầu phân chia thành 2 tế bào và cứ tiếp tục phân chia như vậy. Sau khoảng 24 giờ có khoảng 4 tế bào, 8 tế bào,…
Ở giai đoạn này, chất lượng phôi sẽ được đánh giá qua hình thái, độ đồng đều, sự phân chia đồng bộ của phôi hoặc độ chiết quang, mật độ hay của bào tương phôi bào. Dựa vào kết quả đánh giá này để quyết định nên chuyển phôi hay nuôi phôi lên ngày 5.
Sau thụ tinh khoảng 3 – 4 ngày, các phân bào của phôi có hình cầu, phôi được gọi là phôi dâu. Ở giai đoạn này cũng bắt đầu xuất hiện các hốc dịch nhỏ ở phôi.
Giai đoạn này phôi nang đã mở rộng, dịch nang cũng lấp đầy thể tích phôi. Các tế bào của phôi bắt đầu biến đổi phân chia thành 2 khối nội phôi bào và ngoại bì lá nuôi. Khối nội phôi bào sau đó sẽ phát triển thành bào thai, còn khối ngoại bì lá nuôi sẽ phát triển thành nhau thai. [2]
Tiếp đó phôi thoát màng. Sau khi phôi thoát màng, phôi tiến hành làm tổ ở nội mạc tử cung của người mẹ để tiếp tục phát triển thành thai nhi.
Các giai đoạn hình thành và phát triển của phôi
Nhiều cặp vợ chồng đang làm IVF băn khoăn nên chuyển phôi ngày 5 hay chuyển phôi ngày 3 sẽ tốt hơn? Nhiều nghiên cứu được thực hiện cho thấy tỷ lệ có thai của nhóm chuyển phôi ngày 5 là 42,85%, và của nhóm chuyển phôi ngày 3 là 36,6% cao hơn so với nhóm chuyển phôi ngày 2 là 25,75%. Các chuyên gia khuyến nghị nên chuyển phôi ngày 5 hoặc ngày 3 để lựa chọn được phôi tốt. [3]
Việc chuyển phôi ngày 5 hiện cũng đang được xem là xu hướng của nhiều trung tâm hỗ trợ sinh sản trên Thế giới bởi nhiều ưu điểm vượt trội. Cụ thể là:
Kỹ thuật nuôi phôi ngày 5 là kỹ thuật tiên tiến, mang lại cơ hội có thai sau chuyển phôi cao. Tại BVĐK Tâm Anh, tỷ lệ thành công khi chuyển phôi ngày 5 đang ở con số rất cao, ít bị sảy thai do phôi được chọn lọc kỹ hơn.
Chuyển phôi ngày 5 giúp hạn chế khả năng đa thai vì mỗi lần chuyển phôi ngày 5, bác sĩ sẽ chỉ chuyển 1 – 2 phôi. Nhờ đó cũng hạn chế được những biến chứng thai kỳ do đa thai gây ra.
Việc sàng lọc di truyền tiền làm tổ giúp loại bỏ nguy cơ thai nhi bị dị tật bẩm sinh do di truyền. Các chuyên gia y tế khuyến cáo, tốt nhất nên thực hiện sàng lọc di truyền với các phôi ngày 5 – khi phôi đã có hàng trăm tế bào. Bởi để tiến hành sàng lọc cần sinh thiết lấy một vài tế bào của phôi, nên với những phôi ngày 2, ngày 3 chỉ có 7 – 8 tế bào, dẫn đến việc sàng lọc có khả năng ảnh hưởng đến phôi. Điều này đặc biệt ý nghĩa khi tỷ lệ thai nhi bị dị tật bẩm sinh ở các ca thụ tinh ống nghiệm cao hơn so với có thai tự nhiên.
Các chuyên gia y tế khuyến cáo nên sàng lọc di truyền phôi ngày 5 để có kết quả tốt nhất
Quá trình đông lạnh và rã đông đối với phôi ngày 5 trước khi chuyển sẽ không làm ảnh hưởng đến chất lượng của phôi, tỷ lệ sống sau rã đông phôi đạt gần 100%.
Không phải trường hợp nào cũng được khuyến cáo nuôi phôi đến ngày 5 bởi việc nuôi phôi dài ngày hơn [so với nuôi phôi ngày 2, ngày 3] có thể làm giảm số lượng phôi đạt tiêu chuẩn, thậm chí không còn phôi đủ tiêu chuẩn để chuyển phôi. Chỉ những phôi nào thật khỏe mới có thể phát triển được dài ngày.
Theo thống kê các ca làm IVF tại Việt Nam, bác sĩ chọc hút trứng trung bình được khoảng 10 trứng/phụ nữ. Từ số trứng này đem đi thụ tinh ống nghiệm sẽ có khoảng 5 – 6 phôi ngày 2, nuôi cấy tiếp đến ngày 3 thì còn khoảng 4 – 5 phôi, và đến ngày 5 thì còn khoảng 2 – 3 phôi. Tức là chỉ khoảng 50% phôi ngày 3 có thể tiếp tục phát triển thành phôi ngày 5. Một số phụ nữ do chất lượng phôi không tốt sẽ không còn phôi khi nuôi cấy càng kéo dài.
Tùy vào số lượng và chất lượng của phôi mà bác sĩ sẽ có tư vấn và chỉ định nuôi phôi tiếp tục hoặc chuyển phôi thích hợp
- Độ tuổi người phụ nữ: Chất lượng trứng hay chất lượng phôi đều bị tác động bởi tuổi của người phụ nữ. Nếu tuổi người phụ nữ càng cao thì tỷ lệ nuôi phôi ngày 5 càng thấp.
- Số lượng và chất lượng phôi: Nếu số trứng đem đi thụ tinh ống nghiệm có nhiều phôi ngày 3 thì số phôi phát triển lên ngày 5 sẽ càng cao và ngược lại. Do đó, tùy vào số lượng và chất lượng của phôi mà bác sĩ sẽ tư vấn người bệnh có nên nuôi phôi lên ngày 5 hay không.
- Chất lượng phòng Lab và kinh nghiệm của chuyên viên phôi học: Phôi là vật thể vô cùng nhạy cảm, do đó phôi cần được nuôi cấy trong môi trường ổn định, đủ các điều kiện cần thiết để nuôi sống phôi. Bên cạnh đó, trình độ chuyên môn cũng như kinh nghiệm của chuyên viên phôi học cũng tác động trực tiếp đến kết quả nuôi cấy phôi. Do đó, khuyến cáo bệnh nhân nên chọn làm IVF ở những đơn vị hỗ trợ sinh sản có hệ thống phòng Lab hiện đại và đội ngũ y bác sĩ, chuyên viên phôi học dày dặn kinh nghiệm để mang đến kết quả tốt nhất. [4]
Các cặp vợ chồng nên nuôi phôi ở những đơn vị hỗ trợ sinh sản có đội ngũ chuyên viên phôi học nhiều kinh nghiệm và hệ thống phòng Lab hiện đại
Như vậy, nuôi phôi ngày 5 mang lại hiệu quả điều trị cao, tuy nhiên sẽ chỉ phù hợp với trường hợp phụ nữ trẻ tuổi, có nhiều phôi ngày 2, ngày 3 tốt hoặc những trường hợp đã có nhiều lần chuyển phôi thất bại, hoặc cần thiết thực hiện sàng lọc trước chuyển phôi. Còn đối với phụ nữ lớn tuổi, có ít phôi ngày 2, ngày 3 thường được khuyến cáo chuyển phôi ngày 3 để tăng cơ hội có thai.
Nhiều phụ nữ thắc mắc rằng chuyển phôi ngày 5 bao nhiêu ngày thì biết có thai? Sau chuyển phôi ngày 5, thời điểm tốt nhất để dùng que thử thai là 14 ngày. Que thử thai là một trong những phương pháp kiểm tra cho độ chính xác tin cậy. Tuy nhiên, nếu sau chuyển phôi 5 ngày, thử que cho kết quả 1 vạch thì cũng đừng nên lo lắng vì kết quả có thể bị sai lệch. Bạn có thể đến ngay cơ sở y tế để được tiến hành xét nghiệm máu, đo chỉ số beta hCG để có kết quả chính xác.
Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh tự hào quy tụ đội ngũ y bác sĩ, chuyên viên phôi học là những chuyên gia hàng đầu Việt Nam trong điều trị vô sinh hiếm muộn, sở hữu phòng Lab hiện đại và lớn hàng đầu Đông Nam Á, cùng phòng labo siêu sạch chuẩn ISO 5 và hệ thống nuôi cấy phôi tích hợp trí tuệ nhân tạo giúp tối đa hóa cơ hội mang thai cho các cặp vợ chồng hiếm muộn.
Chuyên viên phôi học đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với một trung tâm hỗ trợ sinh sản. Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh tự hào quy tụ đội ngũ bác sĩ và chuyên viên phôi học có kinh nghiệm dày dặn, được đào tạo cả trong nước và quốc tế, có kiến thức chuyên ngành về phôi học của người, bao gồm giao tử [noãn, tinh trùng], hợp tử [phôi], đảm nhiệm trách nhiệm xử lý, theo dõi và thực hiện các kỹ thuật trong hỗ trợ sinh sản, chăm sóc và nuôi dưỡng cho “mầm sống” ngay từ giai đoạn khởi đầu.
Các nghiên cứu đã chỉ rõ, phôi được nuôi cấy trong điều kiện chuẩn càng cao thì càng thúc đẩy sự tăng trưởng tốt nhất, phôi phát triển tối ưu, tăng khả năng đậu thai trong thụ tinh ống nghiệm. Việc nuôi cấy ở tủ nuôi cấy thông thường, tiến hành đánh giá phôi theo hình thái sẽ cần mang phôi ra khỏi tủ, sau đó mới đem lại tủ nuôi cấy. Điều này có thể ảnh hưởng đến môi trường nuôi cấy và gây sốc cho phôi.
Sự ra đời của hệ thống tủ nuôi cấy phôi Time-lapse Geri Plus [Geri®+] được xem là phát minh mang tính đột phá, tạo nên điều kiện nuôi cấy hoàn hảo như bên trong cơ thể mẹ, cung cấp điều kiện nuôi cấy ổn định với môi trường tối ưu, cải thiện chất lượng phôi và nâng cao khả năng sống của phôi thai.
Tủ nuôi cấy phôi Time-lapse Geri Plus [Geri®+] tạo nên môi trường nuôi cấy như trong cơ thể người mẹ, nhờ đó nâng cao khả năng sống của phôi
Việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong đánh giá phôi tự động mở ra bước tiến vượt bậc trong IVF. Phần mềm AI được tích hợp vào tủ nuôi cấy giúp đánh giá tiềm năng của phôi ở giai đoạn đầu. Đây cũng là xét nghiệm IVF không xâm lấn đầu tiên và duy nhất trên thế giới đến thời điểm hiện tại giúp tăng độ chính xác trong lựa chọn phôi thai tiềm năng để nuôi đến giai đoạn phôi nang. Nhờ đó, các chuyên viên phôi học có thể chọn chính xác phôi tốt nhất để chuyển, tăng cơ hội mang thai.
Sự thành công của một đơn vị hỗ trợ sinh sản không thể không nhắc đến hệ thống phòng sạch đạt tiêu chuẩn ISO và các trang thiết bị hiện đại để tối ưu khả năng sống và phát triển của giao tử và phôi. Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh tự hào sở hữu phòng nuôi cấy phôi đạt chuẩn ISO 5 bên trong phòng thao tác giao tử và phôi ISO6. Với thiết kế phòng lab bên trong phòng lab giúp tách biệt khu vực thao tác với khu vực nuôi cấy, tăng khả năng ổn định của môi trường xung quanh, giúp phôi và giao tử được phát triển tốt nhất.
Khu vực thao tác và nuôi cấy phôi tại BVĐK Tâm Anh được tách biệt nhằm tạo điều kiện tối ưu cho phôi và giao tử phát triển tốt nhất
Để được tư vấn và đặt lịch hẹn với các chuyên gia hàng đầu tại Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, quý khách hàng vui lòng liên hệ đến:
Kỹ thuật nuôi cấy phôi và chuyển phôi ngày 5 là kỹ thuật cao, phụ thuộc nhiều vào trình độ chuyên môn, kinh nghiệm dày dặn của đội ngũ chuyên viên phôi học, cũng như trang thiết bị của cơ sở thực hiện. Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh hội tụ đầy đủ những tiêu chí kể trên, được đánh giá kiểm định nghiêm ngặt liên tục bởi các đơn vị kiểm định độc lập, đảm bảo hiệu quả cao nhất của kỹ thuật này.