Nguyên nhân cuộc phiêu lưu của ma-gi-lan
 Cách đây tròn năm thế kỷ, một đoàn thám hiểm đã ra khơi trên năm con tàu khởi hành từ Tây Ban Nha trong chuyến hành trình mà sau này đã đi vào lịch sử loài người như là chuyến đi đầu tiên vòng quanh thế giới bằng đường biển. Đó là một chuyến phiêu lưu đầy mạo hiểm, chết chóc và kéo theo nhiều tranh cãi còn lại cho đến ngày nay. Vua Tây Ban Nha Charles V là người đã chắp cánh cho chuyến đi lịch sử này sau khi nhà thám hiểm người Bồ Đào Nha Ferdinand Magellan không thể thuyết phục nhà vua ở quê hương ủng hộ hành trình tham vọng của mình. Vào ngày 10/8/1519, tổng cộng 237 người, dưới sự chỉ huy của nhà thám hiểm người Bồ Đào Nha Ferdinand Magellan, đã giương buồm ra khơi trong chuyến hải hành lịch sử khám phá tuyến đường mới tới quần đảo Moluccas của Indonesia (ngày nay là quần đảo Maluku). Tuy nhiên, không phải ai cũng đi đến cuối hành trình. Trước những sóng gió giữa biển khơi, các thủy thủ bắt đầu cảm thấy bi quan về chuyến đi phía trước và nhà thám hiểm Magellan đã phải đối mặt với sự chống đối của các thuyền trưởng người Tây Ban Nha. Chỉ trong vòng một năm kể từ ngày khởi hành, Magellan đã mất hai trong số năm tàu, trong đó một tàu bị chìm ở phía Nam châu Mỹ và tàu còn lại đã quay trở về Tây Ban Nha thay vì mạo hiểm đương đầu với những cơn bão lớn ở vùng biển phía Nam. Cuộc hải trình đầu tiên vòng quanh thế giới đã viết tên Magellan vào các cuốn sách lịch sử. Tuy nhiên, ít ai biết rằng vị chỉ huy đoàn thám hiểm này thậm chí đã không thể đi đến đích. Magellan đã bỏ mạng trong một cuộc chiến với người dân bản địa trên đảo Mactan của Philippines vào tháng 4/1521. Một nhà hàng hải người Tây Ban Nha có tên Sebastian Elcano đã thay Magellan cầm bánh lái và chỉ huy đoàn thám hiểm lúc này chỉ còn lại 18 thủy thủ thuộc đội tàu của Magellan. Họ đã kết thúc hành trình và trở về thành phố Seville, miền Nam Tây Ban Nha, vào tháng 9/1522 trên tàu Victoria, con tàu duy nhất còn sót lại. Đường tìm về nơi xuất phát của đoàn thám hiểm hoàn toàn không phải là lộ trình mà Vua Tây Ban Nha Charles V vẽ ra. Chỉ thị ban đầu của Vua Charles V là tìm đường đến "quần đảo gia vị" Moluccas và quay trở lại Tây Ban Nha bằng cách đi ngược về phía Đông, thay vì đi đúng một vòng Trái Đất. Hai con tàu đã đến được Moluccas, trong đó một tàu đã mạo hiểm vượt bão để quay lại Tây Ban Nha bằng cách băng qua Thái Bình Dương. Trong khi đó, tàu còn lại do Elcano làm thuyền trưởng, đã không tuân theo các chỉ thị của Vua Charles V và đã thành công trong chuyến đi đánh cược với số phận tới phía Tây và không đi qua vùng biển Bồ Đào Nha. Nhà thám hiểm Magellan được ví là người tiên phong trong "thời đại vàng khám phá" mà đã góp phần vào sự mở rộng thuộc địa của Bồ Đào Nha. Tuy nhiên, người Tây Ban Nha cho rằng vinh quang này thuộc về họ. Hồi tháng Ba vừa qua, Học viện Lịch sử Hoàng gia Tây Ban Nha tuyên bố chuyến đi đầu tiên vòng quanh thế giới bằng đường biển cách đây 500 năm là kế hoạch của riêng người Tây Ban Nha. Để dàn xếp tranh cãi mà đến nay vẫn chưa "hạ hồi phân giải," hai quốc gia láng giềng này đã nhất trí sẽ cùng tổ chức sự kiện kỷ niệm 500 năm ngày đoàn thám hiểm đi vòng quanh thế giới trong năm nay. Gác lại tranh cãi ai mới là người thực hiện thành công chuyến đi vòng quanh thế giới đầu tiên, câu chuyện này tự nó đã đi vào lịch sử. Ông Jose Manuel Marques, Trưởng ban tổ chức lễ kỷ niệm ở Bồ Đào Nha, cho rằng nhà thám hiểm Magellan đã lần đầu tiên mang đến một cái nhìn toàn diện về thế giới, qua đó cho chúng ta thấy rằng chỉ có duy nhất một đại dương và đại dương là thứ gắn kết các dân tộc. Nguồn: “Magellan sets out,” History.com (truy cập ngày 19/9/2015). Biên dịch & Hiệu đính: Nguyễn Huy Hoàng Vào ngày này năm 1519, nhà thám hiểm hàng hải người Bồ Đào Nha Ferdinand Magellan đã căng buồm ra khơi từ Tây Ban Nha trong một nỗ lực nhằm tìm kiếm tuyến đường biển phía Tây dẫn tới Quần đảo Gia vị (Spice Islands, tên tiếng Anh theo cách gọi “Hương liệu Quần đảo” của người Trung Hoa, nay là Quần đảo Maluku) trù phú của Indonesia. Chỉ huy năm con tàu cùng hải đoàn gồm 270 thủy thủ, Magellan căng buồm tới Tây Phi và sau đó tới Brazil, nơi ông đi dọc theo bờ biển Nam Mỹ để tìm một eo biển dẫn tới Thái Bình Dương. Ông đã tới Río de la Plata, một cửa sông lớn nằm ở miền Nam Brazil để tìm lối đi nhưng thất bại; sau đó ông tiếp tục tìm dọc theo bờ biển vùng Patagonia. Đến cuối tháng 3 năm 1520, đoàn thám hiểm thành lập một trạm nghỉ đông ở Cảng Saint Julian (ngày nay là Puerto San Julián). Đêm lễ Phục sinh, các thuyền trưởng người Tây Ban Nha trong hải đoàn đã nổi dậy chống lại chỉ huy người Bồ Đào Nha, nhưng Magellan đã dập tắt được cuộc nổi loạn, hành quyết một trong số những thuyền trưởng đó và để lại một người khi hải đoàn rời Saint Julian để tiếp tục cuộc hành trình vào tháng 8. Ngày 21 tháng 10, cuối cùng Magellan cũng tìm được eo biển ông vẫn hằng tìm kiếm. Eo biển Magellen, được đặt theo tên ông, nằm gần mũi Nam Mỹ, phân tách Tierra del Fuego (Quần đảo Đất Lửa) với phần lục địa. Chỉ có ba con tàu tiếp tục hành trình; một đã bị đắm và một bị bỏ lại. Mất 38 ngày mới qua được eo biển đầy bất trắc, và Magellan đã bật khóc vì vui sướng khi nhìn thấy bờ bên kia đại dương. Ông là nhà thám hiểu người châu Âu đầu tiên đặt chân đến Thái Bình Dương từ Đại Tây Dương. Hải đoàn của ông vượt qua đại dương về phía Tây trong 99 ngày, một vùng nước yên bình đến lạ thường, bởi vậy mà đại dương này được gọi là “Pacific” (Thái Bình Dương), xuất phát từ chữ Latinh pacificus, có nghĩa là “yên tĩnh.” Gần cuối hành trình, hải đoàn đã cạn kiệt thức ăn và phải nhai da thuộc để giữ mạng sống. Ngày 6 tháng 3 năm 1521, đoàn thám hiểm đổ bộ lên đảo Guam. Mười ngày sau đó, họ thả neo xuống đảo Cebú của Philippines—chỉ cách Quần đảo Gia vị gần 650 cây số. Magellan đã gặp tù trưởng Cebú, người sau khi cải đạo sang Thiên Chúa giáo đã thuyết phục những người châu Âu giúp đỡ ông trong trận chinh phạt một bộ lạc đối thủ trên đảo Mactan gần đó. Trong trận chiến diễn ra ngày 27 tháng 4, Magellan trúng một mũi tên tẩm độc và hy sinh trong khi những người đồng đội của ông rút lui. Sau cái chết của Magellan, những người sống sót còn lại, trên hai con tàu, căng buồm tới Maluku và chất đầy hương liệu thu được ở đây. Một con tàu đã cố gắng trở về theo con đường Thái Bình Dương, nhưng thất bại. Con tàu còn lại, Vittoria, tiếp tục đi về phía Tây dưới sự chỉ huy của nhà thám hiểm Juan Sebastián de Elcano người xứ Basque. Con tàu đi qua Ấn Độ Dương, men theo Mũi Hảo Vọng, và cập bến cảng Sanlúcar của Tây Ban Nha vào ngày mùng 6 tháng 9 năm 1522, trở thành con tàu đầu tiên đi vòng quanh thế giới. |
