Một trong những cơ quan chính của Liên hợp quốc được quy định trong Hiến chương (năm 1945)
Liên hợp quốc chính thức thành lập ngày 24/10/1945, khi Trung Quốc, Pháp, Liên Xô, Anh, Hoa Kỳ và đa số các quốc gia ký kết trước đó phê chuẩn Hiến chương Liên hợp quốc. Với những quyền hạn do Hiến chương đem lại và vị thế quốc tế đặc thù, Liên hợp quốc có thể đưa ra những quyết sách chung đối với những vấn đề toàn cầu như hòa bình và an ninh, biển đổi khí hậu, phát triển bền vững, các quyền con người, giải trừ quân bị, khủng hoảng nhân đạo và y tế, bình đẳng giới… Show
Liên hợp quốc cũng là diễn đàn để các nước thành viên thể hiện quan điểm tại Đại hội đồng, Hội đồng Kinh tế-Xã hội và các cơ quan, ủy ban trực thuộc khác. Thông qua việc thúc đẩy đối thoại, chủ trì thương lượng, Liên hợp quốc trở thành cơ chế để các quốc gia thành viên thúc đẩy các điểm đồng và cùng nhau giải quyết các vấn đề chung. Liên hợp quốc hiện có 193 quốc gia là thành viên của tổ chức. Hiến chương Liên Hợp Quốc được ký bởi 1 phái đoàn trong 1 buổi lễ được tổ chức tại toà nhà tưởng niệm cựu chiến binh chiến tranh vào ngày 26/6/1945.[1]
Hiến chương Liên Hợp Quốc là hiến pháp của Liên Hợp Quốc, được ký kết trong Hội nghị Liên Hợp Quốc về Tổ chức Quốc tế (United Nations Conference on International Organization) tại San Francisco, California ngày 26/6/1945 bởi 50 nước thành viên đầu tiên, có hiệu lực từ ngày 24/10/1945 sau khi được phê chuẩn bởi 5 nước thành viên sáng lập– Trung Hoa Dân Quốc, Liên Xô, Pháp, Anh, Hoa Kỳ– và phần đông các nước khác.[2] Bản Hiến chương được thảo luận bởi hội đồng lập pháp và các nước đã ký đều tuân theo các điều khoản của nó ( trong đó có Việt Nam ). Hiện nay, phần lớn các quốc gia trên thế giới đã thông qua Hiến chương. Thành Vatican là quan sát viên lâu dài nên không ký kết toàn bộ. Mục lục
Tóm tắt Hiến chươngSửa đổiBản Hiến chương gồm 1 phần mở đầu, mô hình khái quát như phần giới thiệu về Hiến pháp Hoa Kỳ, và một loạt các điều khoản phân chia vào trong các chương.
Nội dungSửa đổiPhần mở đầuSửa đổiLời mở đầu của hiến chương như sau:[3]
Mặc dù Lời mở đầu là một phần không tách rời của Hiến chương nhưng nó không đưa ra bất kỳ quyền hoặc nghĩa vụ nào của các quốc gia thành viên;mục đích của nó là để phục vụ như một hướng dẫn thông dịch cho các điều khoản của Hiến chương thông qua việc nêu bật một số động cơ cốt lõi của người sáng lập tổ chức.[4] Chương I: Mục đích và nguyên tắcSửa đổiĐiều 1:Sửa đổiMục đích của Liên Hợp Quốc là:[3]
Điều 2:Sửa đổiĐể đạt được những mục đích nêu ở Điều 1, Liên Hợp Quốc và các thành viên Liên Hợp Quốc hành động phù hợp với những nguyên tắc sau đây:[3]
Chương II: Thành viênSửa đổiChương II đề cập đến các thành viên và nghĩa vụ của các thành viên Liên Hợp Quốc. Chương III: Các cơ quanSửa đổiCác cơ quan chính của Liên Hợp Quốc là: Đại Hội đồng, Hội đồng Bảo an, Hội đồng Kinh tế và Xã hội, Hội đồng Quản thác, Toà án Quốc tế và Ban Thư ký. Chương IV: Đại hội đồngSửa đổiBài chi tiết: Đại Hội đồng Liên Hợp Quốc Là cơ quan duy nhất củaLiên Hợp Quốc có đại diện của tất cả thành viên,Đại Hội đồngcó chức năng của 1 diễn đàn để các thành viên để đạt sáng kiến trong những vấn đề về hòa bình, tiến bộ kinh tế vànhân quyền. Cũng có thể đề xuất các cuộcnghiên cứu, đưa ra những lời khuyên, cổ xúy chonhân quyền, soạn thảo và phát triểncông pháp quốc tếvà xúc tiến những chương trìnhkinh tế,xã hội,văn hóavàgiáo dục. Chương V: Hội đồng Bảo anSửa đổiBài chi tiết: Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc là cơ quan chính trị quan trọng nhất và hoạt động thường xuyên của Liên Hợp Quốc, chịu trách nhiệm chính về việc duy trìhòa bìnhvàan ninhquốc tế. Những nghị quyết của Hội đồng Bảo an được thông qua mà phù hợp vớiHiến chương Liên Hợp Quốcthì bắt buộc các nước hội viên củaLiên Hợp Quốc phải thi hành. Chương VI: Giải quyết hoà bình và các vụ tranh chấpSửa đổiYêu cầu các quốc gia có tranh chấp có thể dẫn đến chiến tranh trước hết cố gắng tìm kiếm các giải pháp thông qua các phương pháp hòa bình như đàm phán, điều tra, hòa giải, trọng tài, giải quyết tư pháp, sử dụng các cơ quan hoặc tổ chức khu vực, hoặc các phương tiện hòa bình khác tuỳ theo sự lựa chọn của từng quốc gia. Nếu những phương pháp giải quyết tranh chấp thay thế này thất bại, thì họ phải chuyển nó tới Hội đồng Bảo an. Theo Điều 35, bất kỳ quốc gia nào cũng được phép đưa tranh chấp lên sự chú ý của Hội đồng Bảo an hoặc Đại hội đồng. Chương này cho phép Hội đồng Bảo an ban hành các khuyến nghị nhưng không cho phép đưa ra các nghị quyết ràng buộc. Những quy định này được trình bày trong Chương VII. Chương VII: Hành động trong trường hợp hoà bình bị đe doạ, bị phá hoại hoặc có hành vi xâm lượcSửa đổiChương VIII: Những thoả thuận khu vựcSửa đổiỦy quyền cho các tổ chức khu vực (như ASEAN) và thậm chí cần có những nỗ lực để giải quyết tranh chấp thông qua các cơ quan đó (nếu có) trước khi Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc can thiệp. Tuy nhiên, Điều 53 quy định rằng "không một hành động cưỡng chế nào được thi hành chiếu theo những thỏa thuận hay do những tổ chức khu vực quy định, nếu không được Hội đồng bảo an khu vực thi hành một lần nữa chính sách xâm lược, cho đến khi Liên Hợp Quốc có thể, theo lời yêu cầu của các chính phủ hữu quan, được giao nhiệm vụ ngăn chặn một sự xâm lược mới của một quốc gia như thế" Chương IX: Hợp tác quốc tế về kinh tế, xã hộiSửa đổiChương X: Hội đồng Kinh tế và Xã hộiSửa đổiBài chi tiết: Hội đồng Kinh tế và Xã hội Liên Hợp Quốc Chương XI: Tuyên ngôn về những lãnh thổ không tự trịSửa đổiChương XII: Hệ thống Ủy thác Quốc tếSửa đổiChương XIII: Hội đồng Quản thácSửa đổiBài chi tiết: Hội đồng Quản thác Liên Hợp Quốc Chương XIV: Toà án Quốc tếSửa đổiBài chi tiết: Tòa án Công lý Quốc tế Chương XV: Ban Thư kýSửa đổiBài chi tiết: Ban Thư ký Liên Hợp Quốc
Chức năng của Ban Thư kýSửa đổi
Chương XVI: Các điều khoản khácSửa đổiCó các điều khoản khác nhau quy định về các điều ước quốc tế, thiết lập Hiến chương Liên Hợp Quốc là tối cao đối với bất kỳ điều ước nào khác, và quy định các đặc quyền và miễn trừ đối với các quan chức và đại diện của Liên Hợp Quốc. Chương XVII: Những biện pháp an ninh trong thời kì quá độSửa đổiThỏa thuận an ninh trong thời kì quá độ liên quan đến Thế chiến II, sắp kết thúc tại thời điểm ban hành của Hiến chương. Trong 1 ngoại lệ đối với hòa bình và an ninh quy định của Hiến chương, nó cho phép các quốc gia thành viên có thể tiếp tục tấn công Nhật Bản và các quốc gia thù địch cho đến khi chiến tranh kết thúc. Chương XVIII: Bổ sung, sửa đổi hiến chươngSửa đổiQuá trình này được mô hình hóa chủ yếu sau quá trình sửa đổiHiến pháp Hoa Kỳtrong đó:
Chương XIX: Phê chuẩn và Chữ kýSửa đổiHiến chương được mở ra để ký kết vào ngày 26 tháng 6 năm 1945 và có hiệu lực vào ngày 24 tháng 10 năm 1945. Quy định rằng Hiến chương này sẽ có hiệu lực sau khi được thông qua bởi 5 thành viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc và phần lớn các quốc gia ký kết khác. Tham khảoSửa đổi
Liên kết ngoàiSửa đổi
|