Suốt hơn một ngàn năm Bắc thuộc, các chính quyền phong kiến phương Bắc đã thi hành chính sách đồng hóa nhằm thủ tiêu quốc gia, dân tộc Việt. Người Việt đã làm gì để chống đồng hóa, bảo tồn và phát triển những giá trị văn hóa hình thành từ thời dựng nước?
I. ĐẤU TRANH BẢO TỒN VĂN HÓA DÂN TỘC
- Chính quyền đô hộ đã thi hành chính sách đồng hóa dân tộc ta bằng nhiều thủ đoạn khác nhau nhằm ép buộc người Việt Nam theo lễ nghi, phong tục Hán. Tuy nhiên, người Việt luôn có ý thức dòng giống Tiên Rồng và nền văn hóa của cha ông để lại.
+ Người Việt vẫn nghe – nói, truyền lại cho con cháu tiếng mẹ đẻ.
+ Những tín ngưỡng truyền thống như thờ cúng tổ tiên, thờ các vị thần tự nhiên… tiếp tục được duy trì.
- Ẩn mình sau những lũy tre, làng Việt là thành trì kiên cố bảo tồn phong tục, tập quán Việt như tục nhuộm răng, ăn trầu, búi tóc, xăm mình, làm bánh chưng, bánh giầy.
- Phong tục ăn trầu theo ghi chép của Lê Quý Đôn năm 304 thuộc thế kỉ thứ IV trong lịch sử Việt Nam. Hiện nay tục ăn trầu vẫn còn nhưng không phổ biến, trầu cau vẫn được gìn giữ như một nét văn hóa trong lễ cưới hỏi.
II. PHÁT TRIỂN VĂN HÓA DÂN TỘC
- Thời Bắc thuộc, người Việt vừa bảo tồn văn hóa truyền thống vừa chủ động tiếp thu có chọn lọc và sáng tạo những giá trị văn hóa bên ngoài để phát triển nền văn hóa dân tộc.
- Phật giáo, Đạo giáo du nhập vào nước ta thời kì này, hòa quyện cùng với tín ngưỡng dân gian.
- Người Việt chủ động tiếp thu chữ Hán nhưng vẫn sử dụng tiếng Việt, dùng âm Việt để đọc chữ Hán, tạo cơ sở hình thành vốn từ Hán – Việt ngày càng phong phú và đặc sắc.
- Người Việt đã tiếp thu một số kĩ thuật tiến bộ của Trung Quốc như làm giấy, dệt lựa, kĩ thuật bón phân bắc trong trồng trọt… Một số sản phẩm thủ công thời kì này thể hiện khá rõ dấu ấn của sự giao lưu với văn hóa Trung Quốc.
LUYỆN TẬP – VẬN DỤNG
Luyện tập
1. Tại sao khoảng thời gian từ năm 179 TCN đến năm 938 được gọi là thời Bắc thuộc?
Từ năm 179 TCN đến năm 938 được gọi là thời Bắc thuộc vì khoảng thời gian này, Việt Nam bị các triều đình Trung Quốc đô hộ [là thuộc địa của Trung Quốc].
2. Những phong tục tập quán nào của người Việt được bảo tồn suốt thời Bắc thuộc và vẫn có mặt trong đời sống văn hóa hằng ngày của chúng ta ngày nay?
Những phong tục tập quán của người Việt được bảo tồn suốt thời Bắc thuộc và vẫn có mặt trong đời sống văn hóa ngày nay gồm: Thờ cúng tổ tiên, tục ăn trầu, chôn người chết trong quan tài...
3. Quan sát hình 17.5 và 17.6 [SGK], cho biết yếu tố văn hóa nào du nhập từ bên ngoài đã được nhân dân ta tiếp thu có chọn lọc?
Ở hình 17.6, trên khay gốm Lạch Trường có tranh trí hoa văn Đông Sơn kết hợp với nghệ thuật tạo hình Trung Quốc thể hiện sự tiếp thu có chọn lọc văn hóa Trung Quốc để phát triển văn hóa Việt của người dân trong thời kì Bắc thuộc.
Vận dụng
4. Tiếng nói có vai trò như thế nào trong việc gìn giữ và phát triển bản sắc văn hóa dân tộc? Em có suy nghĩ gì về hiện tượng nhiều học sinh “pha” tiếng nước ngoài vào tiếng Việt khi giao tiếp?
- Tiếng nói, chữ viết tiếng Việt được cha ông ta sáng tạo, gìn giữ, cải tiến qua các triều đại lịch sử, qua những giai đoạn phát triển, tiếng Việt đã trở thành cốt lõi trong tâm hồn, lối sống, tư duy của con người Việt Nam.
- Bản thân em không phản đối việc sử dụng tiếng nước ngoài vào tiếng Việt khi giao tiếp. Tuy nhiên, em không đồng tình việc lạm dụng tiếng nước ngoài vì sẽ mất đi sự trong sáng của tiếng Việt.
Page 2
SureLRN
Giải bài tập SGK Lịch sử 6 trang 78, 79 sách Kết nối tri thức với cuộc sống giúp các em học sinh lớp 6 xem gợi ý giải các câu hỏi Bài 17: Cuộc đấu tranh bảo tồn và phát triển văn hóa dân tộc của người Việt của Chương 5: Việt Nam từ khoảng thế kỉ VII trước Công nguyên đến đầu thế kỉ X.
Thông qua đó, các em sẽ biết cách trả lời toàn bộ các câu hỏi của bài 17 chương 5 trong sách giáo khoa Lịch sử 6 Kết nối tri thức với cuộc sống, để chuẩn bị thật tốt bài trước khi tới lớp. Mời các em cùng theo dõi nội dung chi tiết trong bài viết dưới đây của Download.vn:
Bạn đang xem: Lịch sử 6 Bài 17: Cuộc đấu tranh bảo tồn và phát triển văn hóa dân tộc của người Việt
Phần Mở đầu
❓Sau khi chiếm được Âu Lạc, các triều đại phong kiến phương Bắc đã thực hiện nhiều biện pháp nhằm thủ tiêu văn hoá của người Việt. Trong cuộc đầu tranh sinh tồn, em có biết, người Việt đã làm gì để bảo vệ những giá trị văn hoá truyền thống của mình. Điều gì đã tạo nên sự kỳ diệu đó?
Trả lời:
– Để bảo vệ và phát triển văn hóa dân tộc trong hàng nhìn năm Bắc thuộc, người Việt đã:
+ Luôn có ý thức giữ gìn nền văn hóa bản địa của mình:
- Truyền dạy tiếng Việt cho con, cháu; nghe – nói hoàn toàn bằng tiếng mẹ đẻ.
- Duy trì các phong tục – tập quán, như: thờ cúng tổ tiên; thờ cúng anh hùng dân tộc; nhuộm răng đen, ăn trầu, xăm mình…
+ Tiếp thu có chọn lọc những yếu tố văn hóa Trung Hoa để phát triển văn hóa dân tộc.
– Tinh thần yêu nước, đoàn kết; ý chí bất khuất của nhân dân và sức sống bền bỉ của nền văn hóa bản địa là những yếu tố quan trọng nhất giúp người Việt không bị đồng hoá và vẫn luôn nuôi dưỡng ý chỉ giành lại độc lập sau hàng nghìn năm bị đô hộ.
Phần nội dung bài học
1. Sức sống của nền văn hóa bản địa
❓Hãy chỉ ra những phong tục tập quán được nhắc đến trong tư liệu:
“Dân ta vẽ mình…ưa tắm sông nên họ chèo đò và lội nước rất giỏi: ngày thường không đội mũ, đứng thì vòng hai tay,… Tiếp khách thì đãi trầu cau.”
[Theo Lê Tắc, An Nam chí lược [bản dịch], NXB Thuận Hóa và Trung tâm Văn hóa Ngôn ngữ Đông Tây, Huế, 2002, tr.70]
Trả lời:
Những phong tục của người Việt được nhắc đến trong tư liệu trên: xăm mình, têm trầu, ăn trầu, búi tóc, nhuộm răng đen,….
❓Hãy cho biết một số nét văn hóa của người Việt cổ vẫn được giữ trong thời Bắc thuộc
Trả lời:
Một số nét văn hóa của người Việt vẫn được duy trì trong thời Bắc thuộc: thờ cúng tổ tiên, tảo mộ, tưởng niệm thần thành hoàng ở đình làng, viết chữ Nho, xin chữ,…
2. Tiếp thu có chọn lọc Văn hóa Trung Hoa
❓Trong thời kì Bắc thuộc, nhân dân ta đã tiếp thu có chọn lọc văn hóa Trung Hoa như thế nào?
Trả lời:
Trong suốt thời Bắc thuộc, nhân dân ta đã tiếp thu có chọn lọc những yếu tố văn hoá Trung Hoa để phát triển văn hoá dân tộc:
- Học một số phát minh kỹ thuật như làm giấy, chế tao đó thuỷ tinh,…
- Tiếp thu một số là tết như tết Hàn thực, Đoan Ngọ, Trung thu nhưng đã có sự vận dụng cho phù hợp với văn hoà của người Việt
- Tiếp thu Đạo giáo, có sự hoà nhập với tín ngưỡng dân gian
- Tiếp thu chữ Hán, một số quy tắc lễ nghĩa, cách đặt tên họ giống người Hàn, tư tưởng gia trưởng, phụ quyền, nhưng vẫn giữ gìn truyền thống tôn trọng người già và phụ nữ
- Đón nhận một số dòng Phật giáo. xuất hiện nhiều vị cao tăng nối tiếng đã sang kinh đô nhà Đường để giảng kinh cho vua Đường.
Phần luyện tập và vận dụng
Câu 1
❓Nhân dân ta đã làm gì để bảo vệ và phát triển văn hóa dân tộc trong hàng nghìn năm Bắc thuộc?
Trả lời:
Người Việt luôn có ý thức giữ gìn văn hóa bản địa của mình.
Tiếng Việt vẫn được người Việt truyền dạy cho con cháu. Người Việt vẫn nghe và nói hoàn toàn bằng tiếng mẹ đẻ.
Những tín ngưỡng truyền thống tiếp tục được duy trì như: thờ cúng tổ tiên, thờ các vị thần tự nhiên,…
Trong các làng xã, những phong tục tập quán như búi tóc, xăm mình, nhuộm răng đen, ăn trầu, làm bánh chưng, bánh giày,… vẫn được lưu truyền từ đời này sang đời khác.
Như vậy, chứng tỏ sức sống của nền văn hóa bản địa của người Việt là vô cùng mạnh mẽ không dễ gì có thể bị đồng hóa và người Việt luôn biết cách để bảo tồn những giá trị văn hóa truyền thống của mình không những thế còn phát triển đến cả ngày nay.
Câu 2
❓Hãy chỉ ra những phong tục tập quán của người Việt trong thời kì Bắc thuộc vẫn được duy trì đến ngày nay.
Trả lời:
Những phong tục của người Việt trong thời kì Bắc thuộc vẫn được duy trì đến ngày nay: làm bánh chưng bánh giầy, xăm mình, ăn trầu ở một số vùng quê…
Đăng bởi: Monica.vn
Chuyên mục: Giáo dục Lớp 6