Xung đột là phản ứng tâm lý và hành vi đối với nhận thức rằng một người khác đang ngăn bạn đạt được mục đích, lấy đi quyền hành xử của bạn theo một cách cụ thể. Hoặc vi phạm những kỳ vọng của mối quan hệ nào đó. Xung đột thường xảy ra là kết quả của việc một người hiểu sai về mục tiêu, ý định hoặc hành vi khác của một người khác. Mức độ xung đột xảy ra liên quan đến tầm quan trọng của mục tiêu, hành vi hoặc mối quan hệ nào đó. Cùng Edumall xem về tình huống xung độ và cách giải quyết vấn đề này như thế nào nhé.
Xung đột là gì?
Xung đột rối loạn chức năng tức thường xảy ra khi một hoặc cả hai bên đang mất kiểm soát do hành động từ phía bên kia và sẽ dễ ảnh hưởng lớn đến hiệu suất của nhóm khi nhiệm vụ được thực hiện là phức tạp.
Xung đột chức năng là mức độ xung đột vừa phải, vừa có thể kích thước các ý tưởng mới vừa tăng sự cạnh tranh thân thiện và tăng hiệu quả xung đột trong team.
Xung đột có thể hiểu là sự đối lập về những nhu cầu, giá trị và lợi ích. Xung đột có thể là nội tại cá nhân. Khái niệm xung đột có thể giúp giải thích nhiều mặt của xã hội như sự bất đồng xã hội, những xung đột về lợi ích, những cuộc đấu tranh giữa các cá nhân, nhóm và các tổ chức.
Tình huống xảy ra xung độtGợi ý cách giải quyết xung đột đạt hiệu quả
Sau đây là các bước giải quyết mâu thuẫn, xung đột thường gặp, các kỹ năng giải quyết xung đột trong trường học, kỹ năng giải quyết xung đột cho học sinh, kỹ năng giải quyết xung đột trong tổ chức nhóm,.. hiệu quả nhất nên áp dụng.
Giải quyết xung đột bằng phương pháp hòa bình
Xung đột có thể xảy ra ở bất kỳ nơi nào, là điều không thể tránh khỏi. Trong bất kỳ mối quan hệ nào, dù đó là gia đình, bạn bè hay đối tác. Bạn không thể làm biến mất những bất đồng giữa 2 bên đối tác. Nhưng chắc chắn bạn có thể giảm mức độ ảnh hưởng của nó xuống mức thấp nhất.
Hãy thử đặt mình vào hoàn cảnh của người khác
Đặt mình vào hoàn cảnh của người khác để suy nghĩ. Bởi vì con người luôn có tính ích kỷ, toan tính, lo nghĩ cho riêng mình. Dẫn đến nhiều hệ lũy khác không mong muốn. Nếu mỗi lần xảy ra tranh cãi. Mỗi người biết suy nghĩ đặt mình vào vị trí của nhau để cảm nhận thì chắc chắn sẽ không bao giờ xảy ra những mâu thuẫn, xung đột đáng tiếc.
Mỗi lần bạn tức giận hay than phiền ai đó. Bạn hãy thử bình tĩnh lại và cố gắng đặt mình vào vị trí của họ. Cảm nhận xem họ đang nghĩ gì và cảm thấy như thế nào. Chỉ cần bạn làm được điều đó, cả thế giới sẽ là của bạn.Đây là cách giải quyết xung đột mà ai cũng nên áp dụng vào những tình huống xung đột.
Không nên để bụng những chuyện đã xảy ra
Có những chuyện khi đã xảy ra thì chúng ta không nên để trong lòng. Đặc biệt là những mâu thuẫn hay tranh cãi với người khác. Vì như thế sẽ chỉ biến bạn thành những người chấp nhất chuyện nhỏ nhặt. Và đương nhiên sẽ làm cho những mối quan hệ trở nên tồi tệ thêm.
Khi bạn tức giận hay khó chịu một ai đó, thay vì cứ để trong lòng khiến tâm trạng xấu hơn thì hãy thử quên nó đi. Xem nó như một chuyện bình thường trong cuộc sống. Chắc hẳn bạn sẽ không bao giờ xảy ra mẫu thuẫn với người khác.
Đơn giản hóa mọi xung đột, mọi vấn đề
Làm đơn giản hóa vấn đề, xung độtĐôi khi những cơn tức giận hay mẫu thuẫn nhỏ cũng có thể làm cho mối quan hệ của bạn với người đó trở nên tồi tệ hơn rất nhiều. Và cách giải quyết những xung đột đó là hãy đơn giản hóa mọi mâu thuẫn đó. Xem nó như một chuyện bình thường. Bạn và họ vẫn là những người bạn tốt thực sự.
Học cách kiểm soát cơn tức giận
Những cơn tức giận giống như một cơn bão mạnh vậy. Sẵn sàng cuốn trôi hết mọi thứ, kể cả những gì quan trọng nhất đối với bạn. Vì thế, lại thêm một cách để giúp bạn giải quyết những mâu thuẫn một cách triệt để chính là học cách kiểm soát cơn giận dữ của mình.
Mỗi lần giận dữ chúng ta nên suy nghĩ đến những hệ lụy và hậu quả mà nó để lại. Từ đó, có thể tìm được cách khắc phúc chúng có hiệu quả nhất.
Kiểm soát được những cơn stress
Mỗi ngày chúng ta phải tiếp xúc với nhiều việc, tất bật với những gánh lo tài chính, áp lực cuộc sống, áp lực công việc sẽ khiến đầu ốc bạn trở nên căng thẳng. Và chính những cơn stress đó lại là nguyên nhân gây ra tình trạng mâu thuẫn trong tất cả các mối quan hệ của chúng ta.
Vì sự mệt mỏi, căng thẳng nên bạn nhìn mọi chuyện. Mọi đều sẽ cảm thấy căng thẳng theo. Do đó, mỗi khi bạn cảm thấy mình bị stress. Hãy cho bản thân thêm thời gian nghỉ ngơi và lấy lại cân bằng. Để có thể kiểm soát cơn stress tốt nhất, hiệu quả nhất.
Kiểm soát cơn stress của mìnhBiết điểm dừng và bình tĩnh suy nghĩ lại
Khi bạn cảm thấy sự mâu thuẫn đó của bạn với người khác đang đi đến cao trào. Thì việc chúng ta cần kiểm soát là bình tĩnh lại, kiềm chế lại cảm xúc của bản thân. Biết đâu đó là điểm dừng đúng lúc. Đừng để mọi chuyện đi quá xa rồi mới cảm thấy hối tiếc. Bạn sẽ đánh mất người bạn ấy cả đời.
Nếu bạn là một người thông minh thì hãy chọn cách cư xử sao cho đúng mực. Biết điểm dừng tại đâu và lựa lời mà ứng xử với nhau cho khôn khéo. Điểm dừng cho những mâu thuẫn đang xảy ra và dành thời gian tĩnh tâm lại. Điều này sẽ giúp ít cho việc giải quyết xung đột đó.
Rút kinh nghiệm cho bản thân
Sau nhiều lần bị mâu thuẫn trong các mối quan hệ thì việc tốt nhất để cải thiện. Giải quyết mâu thuẫn đó chính là tự suy ngẫm và rút kinh nghiệm cho bản thân. Bạn đã bao giờ suy nghĩ đến lý do gì mà xảy ra chưa? Thay vì để mâu thuẫn đó nối thiếp nhau. Bạn hãy học cách rút kinh nghiệm và suy nghĩ về những mâu thuẫn đó. Cho bản thân thời gian để tĩnh tâm, rút ra bài học về sau quý giá hơn. Để tránh khỏi các mâu thuẫn mọt cách triệt để.
Cách giải quyết xung đột
Cách giải quyết xung đột khá dễ dàng chỉ cần người dùng biết kiểm soát, nâng cao sự hiểu biết và tôn trọng lẫn nhau giữa mối quan hệ ban bè, thành viên trong nhóm, đồng nghiệp trong công ty… Nâng cao khả năng phối hợp nhóm thông qua việc thảo luận khi giải quyết các mâu thuẫn. Đồng thời, cũng cần nâng cao sự hiểu biết của từng thành viên, cá nhân về các mục tiêu của mình. Biết được đâu là những mục tiêu quan trọng nhất.
Ngược lại, sự xung đột không được xử lý tốt sẽ gây ra sức tàn phá lớn. Mâu thuẫn trong công việc dễ dàng chuyển thành mâu thuẫn cá nhân, tinh thần làm việc nhóm cũng như tình bạn bị tan rã. Chính vì thế, nhận thức đúng đắn và xử lý xung đột theo hướng có lợi là một kỹ năng mềm quan trọng đối với mọi nhà quản lý cũng như mỗi cá nhân nói chung. Bạn có thể tự rèn luyện cho mình kỹ năng giải quyết xung đột tốt để vượt qua điều này.
Trong cuộc sống mỗi người chúng ta, ai cũng có quan niệm riêng của mình, một tính cách riêng nên việc xảy ra mẫu thuẫn là điều không ai có thể tránh khỏi. Tuy nhiên, ở một mức độ nào đó, những mâu thuẫn sẽ làm cho mối quan hệ của chúng ta trở nên tồi tệ hơn, khi ấy chúng cần cần nhắc và xem lại hành vi cử chỉ của mình để hạn chế mức tối đa xảy ra xung đột với nhau. Qua bài viết trên, Edumall hy vọng sẽ mang lại cho các bạn những giải pháp tốt nhất để giải quyết mâu thuẫn, giúp bạn rèn luyện các kỹ năng giải quyết xung đột mâu thuẫn tốt nhất, phát triển bản thân một cách có lợi.
KĨ NĂNG NGĂN CHẶN VÀ GIẢI QUYẾT NHỮNG XUNG ĐỘT CỦA HỌC SINH, KĨ NĂNG GIÁO DỤC HỌC SINH CÁ BIỆT VÀ VẬN DỤNG PHƯƠNG PHÁP KỈ LUẬT TÍCH CỰC VÀO CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚPVai trò của GVCN trong nhà trường hết sức quan trọng. Ngoài chức năng nhiệm vụ của một GV bộ môn, GVCN còn là ngươi quản lý toàn bộ hoạt động GD của học sinh lớp mình, đặc biệt là việc chăm lo, hình thành, nuôi dưỡng, phát triển nhân cách của học sinh. Như chúng ta đã thấy, trong cuộc sống hiện đại ngày nay, đi cùng với sự phát trển không ngừng của xã hội và sự thay đổi về lối sống thời mở cửa là sự xuống cấp nghiêm trọng về đạo đức của một bộ phận giới trẻ. Rất nhiều những hành vi xử sự thiếu văn hoá giữa các học sinh trong cùng trường lớp với nhau đã dẫn đến những xung đột gay gắt thậm chí đã dẫn đến bạo lực, một hiện tượng xấu đang được nhắc đến rất nhiều trên các phương tiện thông tin đại chúng với cái tên “Bạo lực học đường”. Hiện tượng này đang trở thành một vấn nạn trong xã hội chúng ta. Không những thế, một số bộ phận học sinh cá biệt đến trường chỉ vì sự bắt buộc của cha mẹ hoặc chỉ với mục đích kết bè phái để có kẻ cùng hội cùng thuyền vui chơi, phá phách chứ không hề quan tâm đến việc học tập, tu rèn đạo đức bản thân. Đối mặt với thực tế trên đòi hỏi người đóng vai trò là GVCN lại càng phải thật sự có tâm với nghề, phải có sự tinh tế, khéo léo và nghệ thuật ứng xử cho phù hợp với học sinh. Cũng chính vì thế mà GVCN cần phải có những “KĨ NĂNG NGĂN CHẶN VÀ GIẢI QUYẾT NHỮNG XUNG ĐỘT CỦA HỌC SINH, KĨ NĂNG GIÁO DỤC HỌC SINH CÁ BIỆT VÀ VẬN DỤNG PHƯƠNG PHÁP KỈ LUẬT TÍCH CỰC VÀO CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP”.A- KĨ NĂNG NGĂN CHẶN VÀ GIẢI QUYẾT NHỮNG XUNG ĐỘT CỦA HỌC SINH:I- KĨ NĂNG NGĂN CHẶN XUNG ĐỘT CỦA HỌC SINH TRONG TẬP THỂ LỚP:1. Xây dựng tinh thần doàn kết, tương trợ lẫn nhau giữa các học sinh và không chấp nhận định kiến hay phân biệt đối xử trong lớp:Ngay từ buổi học đầu tiên, GVCN đã phải đưa ra một số nguyên tắc quy định rõ với học sinh về việc xây dựng tinh thần đoàn kết, tương trợ lẫn nhau giữa các thành viên trong tập thể lớp và đề ra những kỷ luật nghiêm khắc cho những học sinh có hành vi gây mất đoàn kết. GVCN cũng cần phải thể hiện rõ thái độ cương quyết không chấp nhận những lời nói và hành vi của HS thể hiện định kiến hoặc gây chia rẽ trong lớp nhằm tạo ra cho lớp học một môi trường an toàn và thân thiện giữa các em với nhau.Tình huống 1: Khi mới đón nhận lớp 10H [khóa 2009 - 2012], lúc đầu tôi không hiểu vì sao tôi cứ xếp em nào ngồi cạnh em Thanh Huyền thì học sinh cả lớp lại cười ồ lên. Sau đó tôi đã gặp em lớp trưởng để tìm hiểu nguyên nhân thì được biết chỉ vì em Huyền có ước da đen, ít nói và ngại giao tiếp với các bạn trong lớp [chắc cũng là do em nhận thấy sự kỳ thị của các bạn với mình]. Một hôm vào đầu giờ truy bài, tôi đã tế nhị nhờ em Huyền xuống thư viện mượn giúp tôi cuốn sách GV tiếng Anh 10. Khi đó tôi đã nói chuyện một cách nghiêm túc với tập thể lớp về thái độ khiếm nhã của các em với bạn mình. Tôi hỏi các em: “Nếu các em đặt địa vị mình là bạn và khi bị các bạn khác cười nhạo chỉ vì có một yếu điểm gì đó trên cơ thể thì các em sẽ nghĩ sao?”. Cả lớp im lặng, nín thở, không một em nào dám trả lời câu hỏi của tôi. Tôi tiếp tục nói: “Cô nghĩ các em chưa thật sự biết quý trọng bản thân mình vì khi giễu cợt người khác chính là các em đã tự giễu cợt mình. Cô thiết nghĩ các em nên yêu quý lẫn nhau, như vậy thì chúng ta mới có thể có được một lớp học giống như một ngôi nhà nơi mà hàng ngày chúng ta cùng chung vui học tập bên nhau”. Các em im lặng nhưng trên nét mặt tôi nhận thấy rõ sự hối hận, ăn năn. Ngay tiết sinh hoạt của tuần đó tôi đã xếp em Huyền ngồi cạnh em lớp trưởng cũng là học sinh nữ và trước đó tôi đã bảo em lớp trưởng hãy cố gắng gần gũi, chuyện trò để giúp bạn xóa đi mặc cảm và tự tin hơn trong giao tiếp với các bạn cùng lớp. Sau một thời gian học sinh lớp tôi hoàn toàn không còn xa cách với em Huyền nữa.2. Thể hiện vai trò và trách nhiệm của mình cả trong và ngoài lớp học:Một số giáo viên cho rằng những gì xảy ra trong lớp học mới là trách nhiệm của mình và ít quan tâm tới biểu hiện xảy ra bên ngoài lớp học. Tuy nhiên, điều đó là không tốt để có thể nắm bắt những gì đang xảy ra giữa các học sinh với nhau. Hãy dành sự quan tâm của mình không chỉ trong phạm vi lớp học, giờ học mà cả bên ngoài mặc dù điều đó là khó khăn và đòi hỏi chúng ta phải nỗ lực nhiều hơn. Một câu chửi thề hay trêu chọc giữa các học sinh cũng có thể là nguyên nhân của xung đột và bạo lực nếu ta không chú ý tới nó.Tình huống 2: Khi chủ nhiệm lớp 11H [khóa 2009 - 2012], một hôm trên đường tan trường về tôi đã bắt gặp một nhóm học sinh nam lớp tôi đang tụ tập ngoài đường Hồng Quang với một số thanh niên đi xe máy và có những khẩu ngữ không bình thường. Tôi đã yêu cầu nhóm học sinh nam lớp tôi lập tức giải tán và tôi đã gọi điện về cho PH hai em mà là học sinh cá biệt của lớp tôi trong nhóm đó để nhờ PH gọi con mình về nhà ngay. Hôm sau tôi gọi một em trong nhóm HS nam đó xuống [không phải là hai HS cá biệt] để hỏi chuyện và được biết một em HS cá biệt lớp tôi có xích mích với một thanh niên bên ngoài và đã chửi bới, xúc phạm nhau trên mạng. Thanh niên kia đe dọa sẽ đánh em HS lớp tôi nên em đó đã nhờ nhóm bạn bên ngoài đến để bảo vệ mình. Khi biết chuyện tôi đã gặp em HS lớp tôi và khuyên can , phân tích cho em hiểu hậu quả nghiên trọng nếu để xảy ra vụ đánh nhau này. Sau đó tôi đã gọi điện cho PH em đó để họ biết và kịp thời ngăn chặn vụ ẩu đả.3. Nghe học sinh “tán gẫu” với nhau ngoài giờ học:Khi có “thời gian chết” trong lớp như nghỉ giữa giờ các học sinh thường “tán gẫu” với nhau những câu chuyện riêng tư. Đây là lúc chúng ta có thể lắng nghe và “khai thác” thông tin của các em. Nếu bất chợt ta nắm được thông tin về khả năng có thể xảy ra xung đột giữa hai hay nhiều học sinh từ những lời tranh cãi giữa các em, chúng ta hãy gặp gỡ trao đổi để tháo gỡ và giúp các em tìm cách giải quyết những mâu thuẫn để tránh xảy ra xung đột. Nếu thấy khó có thể giải quyết được, hãy gọi điện cho PH các em và trao đổi để họ có trách nhiệm GD con mình và ngăn chặn xung đột xảy ra.4. Nâng cao khả năng nhận biết các dấu hiệu của sự xung đột và bạo lực:Trước khi có nguy cơ xảy ra xung đột gay gắt và hành động bạo lực, ở các học sinh sẽ có những biểu hiện bất thường và chúng ta nên nắm bắt những dấu hiệu này:- Đột nhiên có biểu hiện thiếu quan tâm, thờ ơ với xung quanh.- Không còn quan tâm, hứng thú đến việc học tập.- Trầm cảm và tính khí thất thường, không ổn định.- Không thể kiềm chế cảm xúc, sự tức giận của bản thân và cáu gắt với những bạn xung quanh một cách vô lý và có thể văng ra những câu chửi thề tục bậy.- Mang vũ khí đến trường.5. Thảo luận về phòng chống bạo lực với học sinh:Nếu có một vụ bạo lực học đường đang là tin tức được dư luận quan tâm, ta nên tận dụng điều này để đưa nó vào giờ sinh hoạt lớp của mình. GVCN có thể thảo luận với học sinh về những dấu hiệu cảnh báo của bạo lực, những việc nên làm khi phát hiện ra những dấu hiệu đó. Ví dụ, việc nên làm khi có người mang vũ khí đến lớp…[mật báo với GVCN để kịp thời phát hiện và ngăn chặn hành vi bạo lực có thể xảy ra]. Có thể nói, để chống bạo lực học đường chúng ta cũng nên kết hợp với cả học sinh trong tập thể lớp, phụ huynh và người quản lý nhà trường.6. Dạy cho học sinh cách thức giải quyết xung đột và kỹ năng làm chủ cảm xúc của bản thân mình:Nếu trong lớp của bạn có một học sinh thể hiện sự bất bình với bạn mình hoặc có thái độ khiêu khích, hãy gặp gỡ và trao đổi với em đó về cách giải quyết vấn đề mà không gây mâu thuẫn, xung đột. Chúng ta cũng nên tận dụng những lúc như vậy để nói về các kỹ năng làm chủ cảm xúc, kìm chế cơn giận của bản thân mình. Thông thường sau khi đã được “làm mát” cơn tức giận trong một vài phút, học sinh sẽ không tiếp tục có hành vi hay lời nói có thể dẫn đến xung đột hay là hành vi bạo lực nữa.Tình huống 3: Một hôm bước vào lớp đầu giờ ra chơi, tôi thấy em Long học sinh 11H do tôi chủ nhiệm [khóa 2006 - 2009] đang cãi vã với em Tuấn Anh, học sinh cùng lớp và có những câu chửi bới rất tục. Tay em Long chỉ vào mặt bạn, mặt đỏ tía tai. Còn em Tuấn anh thì cứ cười cợt, trêu đùa với thái độ khiêu khích em Long. Tôi lập tức gọi em Tuấn anh xuống phòng quản sinh nói chuyện và tìm hiểu vấn đề. Tôi yêu cầu em Tuấn Anh chấm dứt ngay thái độ khiêu khích em Long. Tôi cho em thấy nguy cơ có thể xảy ra ẩu đả giữa hai em và hậu quả có thể bị kỷ luật trước nhà trường. Sau đó tôi tiếp tục gọi em Long xuống để giúp hai em giải hòa và yêu cầu hai em cùng xin lỗi nhau. Tôi đã phân tích cho hai em thấy lỗi sai của mình trong chuyện này để các em rút kinh nghiệm. Với em Long tôi đã gặp riêng để dạy bảo em nên biết cách kìm chế cảm xúc bản thân, tránh cơn giận quá mất khôn dễ gây ra ẩu đả trong lớp. Vài buổi sau đó hai em đã vui vẻ trở lại với nhau.7. Cần kết hợp với phụ huynh trong việc GD và ngăn ngừa xung đột của học sinh: Giáo viên nên có sự liên hệ, tạo kênh thông tin để liên hệ, trao đổi một cách cởi mở với phụ huynh học sinh về vấn đề liên quan đến tâm lý lứa tuổi và những biểu hiện tiêu cực của của con họ trong lớp [nếu có] để kết hợp với PH trong việc GD và ngăn ngừa xung đột có thể xảy ra. Chúng ta càng giữ mối liên hệ thường xuyên với phụ huynh học sinh thì càng đạt được hiệu quả cao trong giải quyết vấn đề xung đột đối với các học sinh của mình. 8. Xây dựng đội ngũ cán bộ lớp có trách nhiệm và một nhóm học sinh tin cậy để làm công tác "mật báo" trong tập thể lớp:- Muốn ngăn ngừa và giải quyết những xung đột của học sinh, GVCN cần sát sao với lớp chủ nhiệm, cử đội ngũ cán bộ có trách nhiệm, nhiệt tình, gương mẫu, đặc biệt lớp trưởng phải đạt được sự tin tưởng cao của GVCN. Ngoài ra, GVCN còn cử thêm một hoặc hai học sinh đáng tin cậy chuyên làm công tác “mật báo” sẵn sàng cung cấp các thông tin khi GVCN cần. Bản thân các em cùng lớp và thường xuyên tiếp xúc với nhau nên chúng sẽ nhanh chóng nắm bắt thông tin và những vấn đề xảy ra trong lớp trước khi GVCN biết. Vậy nên GVCN cần kết hợp chặt chẽ với những em đáng tin cậy trong lớp để quản lý lớp tốt hơn.II- KĨ NĂNG GIẢI QUYẾT NHỮNG XUNG ĐỘT CỦA HỌC SINH TRONG LỚP:1. Cần biết kìm chế và kiểm soát cảm xúc của bản thân:Muốn giải quyết mâu thuẫn, xung đột giữa các học sinh với nhau, người làm GVCN cần phải biết kìm chế và kiểm soát được cảm xúc của bản thân. Khi giải quyết vấn đề, chúng ta cần phải bình tĩnh, suy xét để tìm ra cách giải quyết vậy nên tránh nóng giận, bực tức tạo áp lực tâm lý cho chính mình.2. Xây dựng cho mình các nguyên tắc giải quyết mâu thuẫn giữa các HS:- Chỉ bắt đầu giải quyết mâu thuẫn khi hai bên đã thực sự bình tĩnh.- Yêu cầu các em cần tập trung vào vấn đề cần giải quyết, thiện chí, không kích động nhau.- Khuyến khích cả hai bên nêu ý kiến và suy nghĩ, cảm xúc của mình.- Lắng nghe cẩn thận và lắng nghe tích cực từng HS nói.- Yêu cầu mỗi bên tự đặt mình vào vị thế của nhau để suy ngẫm, sau đó, yêu cầu đôi bên đưa ra một cách giải quyết sau khi cân nhắc đến suy nghĩ, quan điểm của bên kia.- Đóng vai trò làm trọng tài, tránh thiên vị, đứng về một phía.- Khuyến khích các em tìm ra những phương án hay giải quyết có thể chấp nhận được đối với cả đôi bên và cam kết thực hiện.- Tránh buộc tội, quở mắng, trách cứ, xem thường, làm rối trí, cho giải pháp, phê phán, giảng giải đạo đức, đồng tình.- Nếu một trong hai HS chưa thật sự đồng tình với cách giải quyết vấn đề, GVCN hãy yêu cầu các em suy nghĩ tiếp về những việc mà HS này muốn cả hai cùng làm để giải quyết vấn đề. Đề nghị các em suy nghĩ bằng những giải pháp có thể có cho tới khi cả hai đồng ý rằng họ đã chọn được một giải pháp phù hợp, thỏa mãn cả 2 bên và họ có thể thực hiện giải pháp này.B- KĨ NĂNG GIÁO DỤC HỌC SINH CÁ BIỆT VÀ VẬN DỤNG PHƯƠNG PHÁP KỶ LUẬT TÍCH CỰC VÀO CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP:I- KĨ NĂNG GIÁO DỤC HỌC SINH CÁ BIỆT:- GVCN cần tìm hiểu hoàn cảnh gia đình để hiểu nguyên nhân dẫn đến sự thiếu ý thức của học sinh, từ đó có biện pháp GD phù hợp. - GVCN cần gần gũi tâm sự, khuyên bảo nhẹ nhàng đối với học sinh cá biệt, không nên có thái độ kỳ thị, xa lánh hoặc khó chịu với em đó. Như vậy chúng ta sẽ tạo được tình cảm giữa thầy và trò, từ đó sẽ dễ dàng hơn cho chúng ta trong việc dạy bảo học sinh cá biệt vì dù ở sao lứa tuổi học trò các em vẫn chỉ là những đứa trẻ “ưa ngọt” chứ không thích bị mắng mỏ nặng lời.Tình huống 4: Khi chủ nhiệm lớp 10H [khóa 2009 - 2012], trong lớp tôi có em Duy Linh thường xuyên đi học muộn và hay nói tự do trong giờ học, ý thức học tập không tốt. Tôi đã thường xuyên nhắc nhở nhưng em rất khó thay đổi. Tôi đã gặp gỡ mẹ em Linh và tìm hiểu hoàn cảnh gia đình. Tôi được biết bố mẹ em bỏ nhau đã nhiều năm do bố em thường xuyên cờ bạc, rượu chè. Em ở nhà chỉ có một mình vì mẹ em đã tái hôn với người khác và sống trên Hà Nội, thỉnh thoảng có cô em qua lại để kiểm tra việc ăn ở, học hành của em. Tôi thật sự động lòng khi biết một đứa trẻ ở độ tuổi như em đáng lẽ phải được sự quan tâm chăm sóc của cha mẹ vậy mà em lại phải tự chăm sóc bản thân và sống thiếu hụt tình cảm gia đình như vậy. Từ đó tôi quan tâm em nhiều hơn và thường xuyên động viên em cố gắng học tập, rèn luyện bản thân và khích lệ em vì đã biết tự lập sớm như vậy. Em đã dần tiến bộ hơn và cuối lớp 12 khi viết bài tri ân với thầy cô cha mẹ, em đã viết về tôi với những cảm xúc và lời nói thật sự chân thành và xúc động. Em đã tự nhận ra mình bỏ phí quá nhiều thời gian chơi bời, không quan tâm đến học tập và thầm cảm ơn tôi đã quan tâm, gần gũi, giáo dục em.- Nếu những học sinh cá biệt mà có một chút tiến bộ, GVCN nên động viên, khen thưởng kịp thời để khích lệ các em tiến bộ hơn.Tình huống 5: Tôi vẫn nhớ đầu năm lớp 11 [khóa 2009 - 2012] do tôi chủ nhiệm, em Hải Ninh là học sinh đúp xuống lớp tôi từ lớp 10. Đây là một học sinh rất kém về ý thức [lười học, lười ghi chép bài, thường xuyên vi phạm nội quy nhà trường như hút thuốc trong lớp, đi học muộn, mặc sai đồng phục, thái độ thiếu lễ phép với giáo viên]. Khi tôi xếp hạnh kiểm hai tháng đầu năm cho em loại yếu, tôi gọi em ra nhắc nhở và khích lệ em nếu có cố gắng em sẽ được ghi nhận và có phần thưởng trong đợt thi đua chào mừng ngày Nhà giáo Việt Nam 20 - 11. Em hứa với tôi và em đã làm được thật dù em chỉ đạt 3 hoa điểm tốt trong tháng đó nhưng với hạnh kiểm xếp loại Tốt đã khiến tôi rất vui và tôi đã đưa em vào danh sách phát thưởng của lớp. Đến tháng sau đó em đạt hạnh kiểm khá và tôi vẫn nhớ câu nói của em trong giờ sinh hoạt cuối tháng: “Cô ơi hai tháng nay em toàn được xếp hạnh kiểm Tốt và Khá thôi đấy nhé!”. Lời nói dù nghe rất trẻ con nhưng lại khiến tôi thật sự xúc động và tôi nghĩ mình không nên mất niềm tin vào học sinh dù có những lúc các em rất hư và khiến chúng ta phải bực mình.- GVCN có thể sử dụng bài thuốc “Lấy độc trị độc” đối với học sinh cá biệt. Chúng ta có thể cử em học sinh cá biệt nhưng lại có thể làm thủ lĩnh dẫn đầu lớp và khiến học sinh khác có thể sợ mình để làm lớp trưởng. Cách làm này có vẻ hơi mạo hiểm nhưng chúng ta hãy thử làm xem có hiệu quả trong việc GD học sinh cá biệt hay không. Tôi thiết nghĩ khi ở cương vị người đứng đầu lớp, chính bản thân em đó sẽ phải tự điều chỉnh bản thân mình hạn chế những thói quen xấu của mình để còn lấy uy với các bạn trong lớp. Tuy nhiên trong thời gian này, GVCN cần phải liên tục có sự trợ giúp cho học sinh đó để làm tốt công việc của lớp và thường xuyên nhắc nhở cho em nhớ mình đang ở cương vị nào và mình cần phải làm gì cho xứng với cương vị đó? Đây cũng là một cách làm thay đổi ý thức chưa tốt của học sinh cá biệt. Tình huống 6: Khi chủ nhiệm lớp 11H [khóa 2009 -2012], tôi đã tiếp nhận em Hải, một học sinh cá biệt đúp xuống từ khóa trước. Vì tôi đã từng dạy em khi em học ở lớp 11H khóa trước nên tôi rất biết đay là một học sinh thật sự thiếu ý thức học tập, thường xuyên ngủ trong giờ và vi phạm nội quy. Nhưng em Hải lại có tướng mạo tương đối “đàn anh” và cũng hơn các em lớp tôi đang chủ nhiệm một tuổi. Sau hai tháng đầu theo dõi về ý thức, tôi thấy thật sự em chưa có nhiều thay đổi so với khi học ở lớp cũ và có vẻ ngang tàng, không sợ lớp trưởng của lớp. Tôi quyết định gọi em ra và đề nghị em làm lớp trưởng với cam kết phải thay đổi ý thức của bản thân và em đã đồng ý. Sau một thời gian làm lớp trưởng với sự trợ giúp của tôi, em đã tiến bộ khá nhiều về ý thức và cũng đã gần gũi với các bạn trong lớp hơn. - Hãy cố gắng khích lệ học sinh cá biệt tham gia vào các hoạt động tập thể để phát huy tính thần tập thể của các em và giúp các em hòa nhập vào hoạt động chung của lớp. Như vậy chúng ta có thể phát huy được tính tích cực, giảm bớt sự tiêu cực, thiếu ý thức của học sinh cá biệt, làm cho các em cảm nhận được trách nhiệm của mình với tập thể lớp trong việc xây dựng tập thể vững mạnh. GVCN cũng có thể nhờ em học sinh khác đáng tin cậy và có ảnh hưởng tốt tới em học sinh cá biệt đó để theo dõi, gần gũi và cảm hóa em đó giúp mình. Tình huống 7: Lớp đồng chí Ly trong trường ta chủ nhiệm đã từng có HS thường xuyên vi phạm nội quy nhà trường, vô lễ với GV, giấu sổ đầu bài của lớp và ham chơi điện tử. Đồng chí đã tìm hiểu qua các em khác trong lớp và biết em này rất thích tham gia các hoạt động văn nghệ. Đồng chí đã gặp gỡ và giao nhiệm vụ cho em phụ trách đội văn nghệ của lớp cùng một số em khác. Tiếp đó đồng chí đã tìm hiểu và biết trong lớp có một em khác rất có ảnh đến em này, có thể cảm hóa và kìm chế được những hành động bột phát của em. Đồng chí đã nói chuyện với em HS kia, giao nhiệm vụ cho em và xếp em ngồi cạnh em HS cá biệt để tiện theo dõi. Đồng chí đã thường xuyên hỏi han em HS được giao nhiệm vụ theo dõi và giúp đỡ em HS cá biệt xem có hành động gì tốt và chưa tốt hay không để kịp thời điều chỉnh và giáo dục. Sau một thời gian em HS cá biệt đã có tiến bộ hơn nhiều về ý thức. - Không nên mắng mỏ mạt sát HS trước tập thể lớp khi các em mắc lỗi đặc biệt là với đối tượng HS cá biệt. Như vậy rất dễ gây phản cảm với các em và tạo khoảng cách giữa thầy và trò khiến chúng ta càng khó GD các em hơn.- Không phải lúc nào cũng liên lạc ngay cho PH khi các em mắc lối vì nhiều PH rất nóng nảy trong việc GD con. Họ có thể chửi đánh con cái thậm tệ và như vậy sẽ gây ức chế cho HS và dẫn đến hiệu qủa GD ngược chiều. GVCN nên gặp riêng HS khuyên bảo nhẹ nhàng vài lần nếu không thay đổi khi đó mới cần thông báo cho PH.II- KĨ NĂNG VẬN DỤNG PHƯƠNG PHÁP KỈ LUẬT TÍCH CỰC TRONG CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM:1. Xây dựng nội quy lớp học và bảng chấm điểm thi đua cá nhân, xếp loại HK theo tuần và tháng:GVCN giao sổ tổ trưởng trong đó đã có sẵn nội quy lớp học và bảng chấm điểm thi đua cá nhân, xếp loại HK theo tuần và tháng, yêu cầu các tổ trưởng theo dõi các mặt của HS trong lớp theo quy định chấm điểm mà GVCN đã đưa ra. Vào các tiết sinh hoạt tổ trưởng các tổ sẽ tổng hợp điểm các tổ viên và kết quả xếp loại. Phần tổng kết hoa điểm tốt và các lỗi vi phạm, xếp loại hạnh kiểm trong tháng sẽ đưa về cuối sổ để các tổ trưởng tự tổng hợp. GVCN chỉ là người theo dõi và kiểm tra lại các thông tin đã ghi chép.2. Kết hợp với ban chi hội PH của lớp trong việc khen thưởng cho học sinh:GVCN cần nêu rõ trước cuộc họp PHHS đầu năm học về chế độ khen thưởng cho HS trong lớp. Quy định trong năm học sẽ có hình thức phát thưởng theo 4 lần: hai đợt thi đua lớn trong năm học [Ngày 26/ 3 và 20/ 11], cuối HKI và cuối năm học. Phát thưởng cho HS có nhiều hoa điểm tốt trong các đợt thi đua theo từng mức thưởng đối với học sinh đạt hạnh kiểm tốt. Cuối kì I và cuối năm sẽ phát thưởng cho những em đạt HS Tiên tiến, HS Giỏi và các cán bộ lớp. Đề nghị Ban chi hội trực tiếp phát thưởng cho HS để khích lệ các em học tập, rèn luyện tốt hơn.3. Tổ chức giờ sinh hoạt lớp đa dạng, nhiều nội dung:- Tổng kết, đánh giá các hoạt động chung của lớp [GVCN thực hiện].- Nhận xét, tổng kết điểm các cá nhân và xếp loại hạnh kiểm trong tuần [Tổ trưởng thực hiện].- Nêu kế hoạch cho tuần tới [GVCN thực hiện].- Tổ chức cho HS chơi trò chơi như: Đuổi hình bắt chữ, Hành trình tri thức [dùng máy chiếu].- Cho HS xem một số chương trình giảng đạo của khóa tu do chuyên gia tâm lý thuyết trình [lấy từ mạng Internet]. Đây là một chương trình mang tính GD rất cao, dạy cho các em đạo làm con, làm người.- Định hướng cho các em cách chọn nghề phù hợp trong tương lai. Nói chuyện với các em về những tin tức thời sự có liên quan đến thị trường việc làm hiện nay để các em hiểu những khó khăn sẽ phải đối mặt khi ra trường và có cách nhìn nhận thực tế hơn về cuộc sống cũng như định hướng nghề nghiệp.C- KẾT LUẬN:Để làm tốt cồng tác chủ nhiệm, người GV cần phải xây dựng cho mình một số nguyên tắc sau:- Chúng ta cần phải thay đổi quan niệm về vị thế của mình trong quan hệ với HS theo hướng coi mình là người bạn lớn tuổi của các em, trên cơ sở đó dần cải thiện quan hệ thầy trò theo hướng dân chủ hóa.- Chúng ta cũng nên đặt mình vào vị trí của học sinh để nhìn nhận vấn đề theo tâm lý lứa tuổi để thấu hiểu, hỗ trợ và giúp đỡ các em vượt qua những vấn đề khó khăn trong cuộc sống cũng như trong học tập, như vậy có thể GD các em hiệu quả hơn.- Chúng ta đừng bao giờ đánh mất niềm tin với học trò, thường xuyên lắng nghe và cố gắng thấu hiểu được những hành vi và tâm lý của lứa tuổi học trò.