Theo đó, đối với hộ dân, trong 6 tháng cuối năm 2023, mức giá 10m3 nước đầu tiên [hộ/tháng] được điều chỉnh từ 5.973 đồng/m3 tăng lên 7.500 đồng/m3; từ trên 10-20m3 là 8.800 đồng; từ trên 20-30m3 là 12.000 đồng; từ trên 30m3 là 24.000 đồng.
Từ năm 2024 sẽ là 8.500 đồng/m3 đối với 10m3 đầu tiên; từ trên 10-20m3 là 9.900 đồng; từ trên 20-30m3 là 16.000 đồng; từ trên 30m3 là 27.000 đồng.
Đối với cơ quan hành chính sự nghiệp, đơn vị sự nghiệp, phục vụ công cộng, trong 6 tháng cuối năm 2023, mức giá được điều chỉnh từ 9.955 đồng/m3 tăng lên thành 12.000 đồng/m3. Từ năm 2024 sẽ là 13.500 đồng/m3.
Đối với đơn vị hoạt động sản xuất vật chất, trong 6 tháng cuối năm 2023, mức giá được điều chỉnh từ 11.615 đồng/m3 tăng lên thành 15.000 đồng/m3. Từ năm 2024 sẽ là 16.000 đồng/m3.
Đối với đơn vị kinh doanh dịch vụ, trong 6 tháng cuối năm 2023, mức giá được điều chỉnh từ 22.068 đồng/m3 tăng lên thành 27.000 đồng/m3; từ năm 2024 sẽ là 29.000 đồng/m3.
Đặc biệt, đối với hộ dân thuộc diện gia đình chính sách, hộ nghèo, hộ cận nghèo, mức giá nước sạch áp dụng tại mức sử dụng nước sạch 10m3 đầu tiên vẫn được giữ nguyên theo mức giá cũ là 5.973 đồng/m3.
Tăng giá nước sạch tác động thế nào đến đời sống, thu nhập người dân?
Theo Sở Tài chính Hà Nội, so với giá nước sạch của các tỉnh, thành phố khác, phương án giá điều chỉnh của thành phố Hà Nội tương đương hoặc thấp hơn.
Trong đó, giá nước cho mục đích sinh hoạt mức 1 của hộ gia đình sử dụng đến 10m3/tháng của Hà Nội là 75.000 đồng/hộ; Bình Dương là 101.500 đồng/hộ; Quảng Ninh là 82.000 đồng/hộ; Điện Biên là 80.000 đồng/hộ...
Ngoài ra, phương án điều chỉnh giá nước mới cơ bản không tác động nhiều đến đời sống và thu nhập của người dân.
Cụ thể, trong tổng thu nhập và chi tiêu của một hộ gia đình tại khu vực thành thị trong 1 tháng, tiền nước chỉ chiếm 0,72% [Theo kết quả khảo sát mức sống dân cư năm 2022 do Tổng cục Thống kê công bố, số nhân khẩu bình quân một hộ khu vực thành thị là 3,5 người; khu vực nông thôn là 3,7 người. Mức thu nhập bình quân của người lao động 9 tháng năm 2022 là 6,6 triệu đồng/người; 22,4 triệu đồng/hộ].
Đối với hộ gia đình, theo nhu cầu tiêu dùng nước thực tế tại Hà Nội ở khu vực nội thành [10-16m3/hộ/tháng], số tiền phải chi thêm là 15.000 - 26.000 đồng/tháng; khu vực nông thôn [6-8m3/hộ/tháng], số tiền phải chi thêm 10.000 - 13.000 đồng/tháng.
Đặc biệt, theo tính toán của tổ công tác thẩm định phương án giá nước sạch, phương án điều chỉnh giá nước tác động làm tăng chỉ số giá tiêu dùng khoảng 0,17%, không ảnh hưởng lớn đến giá các loại hàng hóa, dịch vụ có liên quan.
Đánh giá về phương án điều chỉnh giá nước sạch của Hà Nội, Chủ tịch Hội Cấp thoát nước Việt Nam Nguyễn Ngọc Điệp cho rằng, nếu tính về cơ cấu chi tiêu, chi tiêu cho nước sạch chiếm rất ít so với tiền điện, điện thoại...
Với nhu cầu sử dụng thực tế hiện nay, giá nước sau khi điều chỉnh có tăng nhưng cũng rất hợp lý. Mức tiền chi tăng thêm này không quá lớn so với chi tiêu tăng thêm của gia đình.
[Xây dựng] - Từ khi Công ty Cổ phần cấp nước Tân Hoà áp dụng đơn giá kinh doanh, dịch vụ cho mỗi m3 nước sinh hoạt sử dụng vượt định mức, thì hoá đơn tiền nước của các hộ dân đang kinh doanh, cho thuê phòng trọ tăng cao “chóng mặt”. Nhiều hộ dân bức xúc cho rằng, việc áp đơn giá kinh doanh như trên đối với các khu trọ là chưa phù hợp, sẽ tăng thêm gánh nặng đối với người thuê trọ là sinh viên, người lao động có thu nhập thấp trên địa bàn.
Gia tăng gánh nặng cho người thuê trọ
Ngày 26/4/2023, bà Trần Thị Tám [SN 1957, ngụ quận Tân Phú, Thành phố Hồ Chí Minh] là chủ một khu trọ tại địa chỉ số 499B Kênh Tân Hóa [thuộc phường Hòa Thạnh, quận Tân Phú] nhận được thông báo về việc điều chỉnh đơn giá nước sạch, giá dịch vụ thoát nước và xử lý nước thải từ Công ty Cổ phần cấp nước Tân Hoà. Theo đơn vị cấp nước, bắt đầu từ tháng 5/2023, khách hàng là đơn vị kinh doanh khi sử dụng nước sinh hoạt vượt định mức được cấp [tức trên 4m3/người/tháng] thì đơn vị cấp nước sẽ tính theo đơn giá kinh doanh, dịch vụ là 27.051đ/m3; còn sử dụng trong định mức được tính theo đơn giá sinh hoạt là 8.509đ/m3.
Bà Tám cho biết, khi nhận thông báo điều chỉnh giá nước bà cũng không quá để ý vì bà nghĩ việc điều chỉnh nếu có chênh lệch thì cũng sẽ không nhiều. Thế nhưng, sau khi nhận được hoá đơn tiền nước tháng 5/2023, bà Trần Thị Tám giật mình vì tiền nước tăng quá cao so với tháng trước.
Cụ thể, tháng 4/2023, khu trọ của bà Tám tiêu thụ hết 643m3 nước, tổng số tiền phải thanh toán là gần 6,7 triệu đồng. Trong khi đó, tháng 5/2023, khu trọ của bà Tám tiêu thụ hết 700m3 nước [tức chỉ nhiều hơn tháng 4 là 57m3] nhưng tổng số tiền phải thanh toán lại lên đến gần 12 triệu đồng.
Theo bà Tám, việc áp giá kinh doanh, dịch vụ như trên là không phù hợp. Bởi mục đích sử dụng nước của sinh viên, công nhân và người lao động thuê trọ là để sinh hoạt chứ không nhằm mục đích kinh doanh, sản xuất, sản sinh lợi nhuận trong việc sử dụng nước.
“Việc áp giá kinh doanh dịch vụ cho mỗi m3 sử dụng vượt định mức sẽ làm tăng chi phí sử dụng nước lên cao, chủ trọ như chúng tôi chỉ còn cách tăng giá nước đối với người thuê trọ. Vô hình gánh nặng vẫn sẽ rơi vào các đối tượng thuê trọ là không phù hợp”, bà Tám chia sẻ.
Còn ông Nguyễn Kim Khôi [SN 1992, ngụ quận 12] đang vận hành, quản lý một số khu trọ ở quận 12, thành phố Thủ Đức và quận Tân Phú cho biết, thông thường các chủ nhà trọ dựa trên lợi nhuận đầu tư kinh doanh là cho thuê phòng trọ, chứ không phải là lợi nhuận dịch vụ. Họ kinh doanh theo chủ trương kêu gọi xây dựng nhà trọ giá rẻ từ Chính phủ, từ UBND Thành phố nhằm tạo chỗ ở giá rẻ cho người có thu nhập thấp. Các chi phí dịch vụ điện, nước được tính theo quy định nhà nước.
“Thông thường người cho thuê trọ sẽ áp dụng mức giá điện, nước đối với người thuê trọ cao hơn từ 20-30% so với mức giá mua vào. Vì người cho thuê trọ còn chịu các chi phí cho các khoản khác như khu vực sinh hoạt chung, bảo trì thiết bị, đầu tư đường ống, dây điện và đồng hồ… Việc đưa các khu nhà trọ vào diện kinh doanh sẽ càng tăng thêm gánh nặng cho người thuê trọ”, ông Khôi nói thêm.
Đơn vị cấp nước làm theo chủ trương bù giá của thành phố
Liên quan đến việc áp dụng đơn giá kinh doanh, dịch vụ đối với số m3 nước sử dụng vượt định mức sinh hoạt tại các đơn vị kinh doanh [bao gồm cả những hộ dân cho thuê trọ] mà người dân phản ánh, ông Lê Trung Thành – Phó Giám đốc kinh doanh Công ty Cổ phần Cấp nước Tân Hoà cho biết, hiện Công ty Cổ phần Cấp nước Tân Hoà đang quản lý địa bàn hai quận là Tân Bình và Tân Phú. Đối với những địa chỉ là hộ kinh doanh, bất cứ loại hình kinh doanh gì chỉ cần địa phương xác nhận là đơn vị kinh doanh thì đơn vị cấp nước sẽ áp giá kinh doanh. Giá kinh doanh chỉ được tính khi sử dụng nước sinh hoạt vượt ra ngoài định mức được cấp. Nếu không phải là hộ kinh doanh thì người dân sử dụng nước vượt định mức sẽ được tính đơn giá nước sinh hoạt theo bậc.
Theo ông Thành, việc áp giá kinh doanh khi sử dụng nước sinh hoạt vượt định mức đối với các hộ kinh doanh là áp dụng cho cả thành phố chứ không riêng gì địa bàn mà Công ty Cổ phần Cấp nước Tân Hoà quản lý. Đây là cơ chế bù giá nhằm hỗ trợ cho người dân đang sinh sống trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh mà UBND Thành phố cho phép đơn vị cấp nước thực hiện.
“Thành phố ban hành Quyết định 25/2019/QĐ-UBND ngày 24/10/2019 là xác định giá nước sạch cho đối tượng sinh hoạt, nhưng chấp thuận cho đơn vị cấp nước ban hành bảng giá tại Quyết định 728/QĐ-TCT-KDDVKH ngày 5/11/2019 cho các đối tượng còn lại. Hiện tại đang tồn tại song song hai Quyết định này”, ông Thành cho biết.
Cũng theo ông Lê Trung Thành, hiện nay hộ khẩu chính thức bỏ, nên Công ty Cổ phần Cấp nước Tân Hoà đang yêu cầu khách hàng làm thủ tục đăng ký lại toàn bộ định mức nước theo mã định danh. Đối với những khách hàng kinh doanh phòng trọ, chúng tôi cũng yêu cầu khai báo số lượng nhân khẩu đăng ký ở trọ theo biểu mẫu để tiến hành cấp định mức nước sinh hoạt.
Ông Thành cho biết, nếu sinh viên, người lao động thường trú ở quận khác không thuộc địa bàn mà Công ty Cổ phần Cấp nước Tân Hoà quản lý thì Tân Hoà sẽ tự làm việc nội bộ với các đơn vị cấp nước khác để hoàn thành thủ tục cấp định mức nước sinh hoạt cho người dân. Bởi định mức nước chỉ cấp cho một người, một nơi và một địa chỉ. Nếu là người dân trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh đã được cấp định mức nước sinh hoạt ở nơi này thì sẽ không được cấp ở nơi khác.
Còn đối với những người dân ở tỉnh lên thì phải có xác nhận tạm trú dài hạn mới được cấp định mức. Thế nhưng, hiểu được khó khăn có thể có trong quá trình làm thủ tục xác nhận tạm trú, Công ty Cổ phần Cấp nước Tân Hoà vẫn có cơ chế hỗ trợ cho người dân, đó là chỉ cần chủ hộ khai báo thì sẽ được cấp định mức sử dụng nước 6 tháng đầu. Trong thời gian 6 tháng đủ để người dân đi làm thủ tục tạm trú.
Sẽ kiểm tra, cấp lại định mức nếu có thay đổi
Đối với hộ bà Trần Thị Tám đang kinh doanh phòng trọ tại địa chỉ số 499B Kênh Tân Hóa [thuộc phường Hòa Thạnh, quận Tân Phú, Thành phố Hồ Chí Minh] ông Thành cho biết, từ tháng 10/2020 trở về trước thì địa chỉ này không kinh doanh loại hình phòng trọ. Bắt đầu từ tháng 9/2020 trở về sau thì lượng nước tiêu thụ ở địa chỉ này tăng lên rất lớn. Sau khi tổng kiểm tra, Công ty Cổ phần Cấp nước Tân Hoà phát hiện nên mới có thông báo điều chỉnh giá sử dụng nước sinh hoạt, thông báo áp giá kinh doanh khi sử dụng nước vượt định mức đăng ký.
Theo ông Lê Trung Thành, mỗi nhân khẩu được cấp 4m3 nước sinh hoạt định mức là khá lớn, đảm bảo đáp ứng thoải mái nhu cầu sinh hoạt cho từng cá nhân. Đối với trường hợp phòng trọ sử dụng vượt định mức lớn có thể do quản lý nguồn nước không tốt như sử dụng lãng phí, đường ống hư hỏng, rò rỉ... Thực tế ở phòng trọ, sinh viên và người lao động được cấp 4m3/người/tháng là phù hợp.
Ông Lê Trung Thành cho biết thêm, đối với hộ kinh doanh phòng trọ của bà Trần Thị Tám, hiện tại Công ty Cổ phần Cấp nước Tân Hoà đang cấp định mức nước sinh hoạt cho 95 người đã đăng ký, với đơn giá nước trong sinh hoạt định mức. Đối với hộ bà Tám nói riêng, và các hộ kinh doanh phòng trọ nói chung, Công ty Cổ phần Cấp nước Tân Hoà sẽ kiểm tra thực tế, nhân khẩu đăng ký có thay đổi thì đơn vị sẽ điều chỉnh bổ sung cho đúng, bảo đảm quyền lợi cho sinh viên, người lao động ở trọ.
Ông thành cũng lưu ý, khi số lượng người ở trọ tăng giảm thì người cho thuê trọ phải báo ngay cho đơn vị cấp nước để cấp định mức đúng và phù hợp. Khi đơn vị cấp nước cấp định mức nước sinh hoạt cho người dân thì các chủ trọ phải lưu ý đảm bảo cho đối tượng sinh viên và người lao động được hưởng giá trong định mức sinh hoạt. Tránh trường hợp các chủ trọ được cấp định mức đăng ký nhưng lại tính giá nước cho người thuê trọ cao hơn thực tế.