Khoản 10 Điều 2 Luật Phòng, chống nhiễm vi rút gây ra hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải ở người [HIV/AIDS] 2006 [gọi tắt là Luật Phòng, chống HIV/AIDS 2006] quy định về tư vấn HIV/AIDS như sau:
“10. Tư vấn về HIV/AIDS là quá trình đối thoại, cung cấp các kiến thức, thông tin cần thiết về phòng, chống HIV/AIDS giữa người tư vấn và người được tư vấn nhằm giúp người được tư vấn tự quyết định, giải quyết các vấn đề liên quan đến dự phòng lây nhiễm HIV, chăm sóc và điều trị người nhiễm HIV.”
Ngoài ra, Điều 26 Luật Phòng, chống HIV/AIDS 2006 cũng quy định về hoạt động tư vấn trước và sau khi xét nghiệm HIV như sau:
“Điều 26. Tư vấn trước và sau khi xét nghiệm HIV
1. Các trường hợp xét nghiệm HIV đều phải được tư vấn trước và sau khi xét nghiệm HIV.
2. Cơ sở xét nghiệm HIV có trách nhiệm tổ chức việc tư vấn trước và sau khi xét nghiệm HIV.
3. Chỉ những người đã được tập huấn về tư vấn phòng, chống HIV/AIDS mới được thực hiện việc tư vấn trước và sau khi xét nghiệm HIV.”
Nội dung tư vấn trước và sau khi xét nghiệm HIV gồm những gì?
Điều 5 Thông tư 01/2015/TT-BYT quy định cụ thể về những nội dung tư vấn trước và sau khi xét nghiệm HIV như sau:
[1] Tư vấn trước xét nghiệm:
- Giới thiệu, thảo luận lý do tư vấn, xét nghiệm HIV;
- Thảo luận các nguy cơ có khả năng lây nhiễm HIV;
- Trao đổi, giải thích về ý nghĩa và lợi ích của việc xét nghiệm HIV và biết kết quả xét nghiệm HIV.
[2] Tư vấn sau xét nghiệm HIV:
- Tư vấn cho người có kết quả xét nghiệm HIV âm tính:
- Giải thích kết quả xét nghiệm và ý nghĩa của giai đoạn cửa sổ;
- Hướng dẫn, trao đổi các biện pháp giảm nguy cơ lây nhiễm HIV;
- Tư vấn sự cần thiết tham gia các dịch vụ hỗ trợ về tinh thần, tâm lý, xã hội, chăm sóc y tế, dự phòng lây nhiễm HIV.
- Tư vấn cho người có kết quả khẳng định HIV dương tính:
- Thông báo kết quả xét nghiệm HIV dương tính;
- Tư vấn hỗ trợ tinh thần, tâm lý;
- Hướng dẫn cách bộc lộ tình trạng nhiễm HIV với vợ, chồng, người có quan hệ tình dục hoặc sử dụng chung bơm kim tiêm với người được tư vấn và khuyến khích người được tư vấn giới thiệu các đối tượng này và con của người được tư vấn [nếu có] đến tư vấn và xét nghiệm HIV;
- Tư vấn về các biện pháp phòng lây nhiễm HIV cho người khác và trách nhiệm pháp lý đối với việc phòng lây nhiễm HIV cho người khác;
- Tư vấn về lợi ích và sự cần thiết tham gia dịch vụ chăm sóc, điều trị và dự phòng lây nhiễm HIV.
- Đối với người có kết quả xét nghiệm HIV không xác định:
- Giải thích ý nghĩa của kết quả xét nghiệm;
- Đánh giá lại thời gian có nguy cơ phơi nhiễm HIV gần nhất của khách hàng và tư vấn việc cần thiết xét nghiệm lại HIV sau 14 ngày.
Có thể thấy, đây là hoạt động cần thiết, có ý nghĩa vô cùng quan trọng, giúp người thực hiện quy trình xét nghiệm HIV có thể chuẩn bị kỹ càng về mặt tâm lý cũng như kiến thức, giúp họ nắm được một số thông tin cơ bản các biện pháp giảm nguy cơ lây nhiễm HIV, đảm bảo tinh thần lạc quan, ổn định để tham gia vào chu trình điều trị nếu có.
Vi phạm quy định về tư vấn xét nghiệm HIV thì xử lý như thế nào?
Điều 20 Nghị định 117/2020/NĐ-CP quy định một số mức phạt xử lý hành vi vi phạm pháp luật về tư vấn và xét nghiệm HIV như sau:
[1] Phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau đây:
- Cản trở quyền tiếp cận với dịch vụ tư vấn về phòng, chống HIV/AIDS của người khác;
- Thực hiện không đúng quy trình, nội dung tư vấn trước và sau khi xét nghiệm HIV;
- Tư vấn trước và sau khi xét nghiệm HIV khi chưa được tập huấn về tư vấn phòng, chống HIV/AIDS;
[2] Phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau đây:
- Không tư vấn trước và sau xét nghiệm HIV
- Theo đó, tùy từng trường hợp cụ thể mà cơ quan có thẩm quyền sẽ đưa ra mức xử phạt phù hợp với từng hành vi vi phạm về tư vấn trước và sau khi xét nghiệm HIV.
Ngoài ra, khoản 5 Điều 4 Nghị định 117/2020/NĐ-CP quy định mức phạt tiền trên áp dụng đối với cá nhân. Đối với cùng một hành vi vi phạm hành chính thì mức phạt tiền đối với tổ chức bằng 02 lần mức phạt tiền đối với cá nhân.
Theo đó, tùy từng thuộc vào từng trường hợp cụ thể và chủ thể vi phạm là cá nhân hay tổ chức mà cơ quan chức năng có thẩm quyền sẽ áp dụng những hình thức xử lý, mức phạt phù hợp đối với hành vi vi phạm quy định về tư vấn xét nghiệm HIV nói trên.
Bài viết trên đây cung cấp một số thông tin về tư vấn trước và sau khi xét nghiệm HIV như điều kiện tư vấn, nội dung tư vấn, mức xử phạt khi vi phạm quy định về tư vấn để bạn có thể chuẩn bị cho mình lượng kiến thức cần thiết trước khi thực hiện quy trình xét nghiệm HIV.
Xét nghiệm là cách duy nhất để biết tình trạng nhiễm HIV hay không.
Phát hiện xác định các trường hợp nhiễm mới HIV rất quan trọng trong dự phòng cắt đường lây truyền từ người nhiễm sang các nhóm bạn tình/bạn chích. Đồng thời giúp đưa ra các giải pháp giám sát dịch chủ động, tìm chùm lây nhiễm và cắt đứt đường lây truyền thống.
Từ năm 2018, ở nước ta đã triển khai thí điểm xét nghiệm nhiễm mới tại 11 tỉnh do PEPFAR tài trợ. Đến nay, chương trình đã được triển khai tại hơn 33 tỉnh, thành phố. Tính đến tháng 9/2022, đã có hơn 15.000 mẫu được thực hiện xét nghiệm nhiễm mới tại 28 tỉnh, thành phố trên cả nước.
Kết quả cho thấy có sự gia tăng các trường hợp phát hiện nhiễm mới ở các tỉnh, thành miền Nam, trong nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới [MSM] và ngày càng trẻ hóa.
Tại Hội thảo sơ kết chia sẻ kinh nghiệm triển khai xét nghiệm nhiễm mới [XNNM] do Dự án EPIC phối hợp với Cục Phòng chống HIV/AIDS và Trung tâm kiểm soát bệnh tật Hoa Kỳ [CDC Hoa Kỳ] tổ chức mới đây, PGS.TS Phạm Đức Mạnh, Phó Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS đã đánh giá cao việc các tỉnh/thành phố, đã triển khai mở rộng xét nghiệm nhiễm mới, giúp tăng cường phát hiện, giám sát dịch chủ động. Việc triển khai có sự đồng thuận của các cấp lãnh đạo cũng như việc thành lập được nhóm hỗ trợ kỹ thuật đa lĩnh vực từ Trung ương tới địa phương.
Tại Hội thảo, các đại biểu đã trao đổi về những vấn đề kỹ thuật trong quản lý chất lượng xét nghiệm, quy trình nội kiểm, ngoại kiểm cũng như các thuận lợi, khó khăn khi triển khai xét nghiệm nhiễm mới.
Trong thời gian tới, các tỉnh, thành phố cần tăng cường công tác giám sát, xét nghiệm HIV, đặc biệt là trong các nhóm có hành vi nguy cơ để tìm ra các trường hợp nhiễm mới HIV; tổ chức thực hiện nghiêm túc, đẩy đủ các quy định về giám sát dịch tễ học và xét nghiệm HIV tại Thông tư 04/2023/TT-BYT của Bộ Y tế về Quy trình thông báo kết quả xét nghiệm HIV dương tính và tiếp cận thông tin người nhiễm và Thông tư 07/2023/TT-BYT về quy trình, phương pháp giám sát dịch tễ học HIV/AIDS và các bệnh lây truyền qua đường tình dục nhằm giám sát dịch chủ động, cắt đứt đường lây truyền HIV, PGS.TS Phạm Đức Mạnh cho biết.
Tại Yên Bái, đến cuối tháng 3/2023, lũy tích số người nhiễm HIV có địa chỉ trên địa bàn là 4.558 người, chiếm 0.24% dân số. Con đường lây truyền HIV trong số người nhiễm HIV chủ yếu là đường máu 40,7%; lây qua đường tình dục 15,6 %; lây từ mẹ sang con 0,75%; lây qua đường khác 42,95%.
Trước thực trạng này, tỉnh đã đẩy mạnh nhiều hoạt động nhằm giảm thiểu tác hại của HIV/AIDS trong cộng đồng, nổi bật là hoạt động truyền thông nâng cao nhận thức cho người dân với nhiều hình thức phong phú như: truyền thông trực tiếp hướng đến những người có hành vi nguy cơ lây nhiễm cao [người nghiện chích ma túy, người bán dâm và người có quan hệ tình dục đồng giới, người nhiễm HIV/AIDS và gia đình của họ]; đẩy mạnh tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng, trên hệ thống loa truyền thanh của xã, phường, thị trấn; tổ chức nói chuyện chuyên đề, hội thảo; tổ chức các cuộc thi tìm hiểu kiến thức phòng, chống HIV/AIDS; thực hiện tốt các hoạt động tuyên truyền, tư vấn xét nghiệm, giới thiệu các dịch vụ dự phòng, chăm sóc hỗ trợ, điều trị cho người nhiễm HIV/AIDS, tạo điều kiện cho người bệnh, người có nguy cơ mắc bệnh được tiếp cận với các dịch vụ y tế…
Quý I năm 2023, toàn tỉnh tổ chức 151 buổi truyền thông trực tiếp cho 3.245 lượt người.
3 tháng đầu năm, Yên Bái đã phát 98.267 bơm kim tiêm cho 1.262 người, phát 19.056 bao cao su cho đối tượng nguy cơ cao; điều trị ARV cho 1.834 bệnh nhân nhiễm HIV biết tình trạng nhiễm HIV; 100% các cơ sở điều trị HIV/AIDS triển khai điều trị thuốc ARV trong dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con; 100% các cơ sở sản khoa có sinh triển khai các can thiệp giảm lây truyền HIV từ mẹ sang con; điều trị dự phòng lao tiềm ẩn ở người nhiễm HIV cho 43 bệnh nhân đủ tiêu chuẩn điều trị.
Thời gian tới, để đảm bảo tính bền vững, làm tốt hơn nữa công tác phòng, chống HIV/AIDS, tỉnh tiếp tục đẩy mạnh duy trì ổn định hệ thống tổ chức phòng, chống HIV/AIDS các cấp; tập trung triển khai các hoạt động giám sát, can thiệp giảm tác hại trong dự phòng lây nhiễm HIV; thường xuyên triển khai các hoạt động truyền thông thay đổi nhận thức, hành vi phòng, chống HIV/AIDS…
QT - SKĐS
Các tin khácMột con đường mới để "xóa sổ tận gốc" các khối u trong bệnh ung thư vừa được khám phá bởi các nhà khoa học Trung Quốc và Hàn Quốc.
Bệnh viện Đa khoa tỉnh Yên Bái vừa điều trị thành công một bệnh nhân đột quỵ não cấp do tắc động mạch não giữa trái.
Tổ chức Y tế Thế giới [WHO] dự đoán đến năm 2050, các trường hợp ung thư toàn cầu sẽ tăng hơn 75%.
80% người nhiễm ký sinh trùng giun đũa chó, mèo bị ngứa ngoài da... Có những biểu hiện của nhiễm ký sinh trùng nhưng người dân lại lầm tưởng do viêm da cơ địa, việc điều trị lòng vòng, thậm chí phải đối mặt với các biến chứng.