Cuộc chiến tranh Nam triều và Bắc triều xảy ra từ những năm 1537-1538, nhưng mãi tới năm 1546 khi Nam triều thành lập, cuộc chiến tranh mới trở nên ác liệt, kéo dài liên tục 47 năm mới chấm dứt bằng sự thắng lợi của Nam triều Trong khoảng thời gian từ 1546 – 1569 cuộc chiến tranh diễn ra chủ yếu bằng những cuộc tấn ...
Cùng Top lời giảitrả lời chính xác nhất cho câu hỏi trắc nghiệm: “Chiến tranh Nam Bắc triều diễn ra giữa các thế lực phong kiến nào?”kết hợp với những kiến thức mở rộng về chiến tranh Nam – Bắc triều là tài liệu hay dành cho các bạn học sinh trong quá trình luyện tập trắc nghiệm.
Trắc nghiệm: Chiến tranh Nam Bắc triều diễn ra giữa các thế lực phong kiến nào?
A. Nhà Mạc với nhà Nguyễn.
B. Nhà Mạc với nhà Lê.
C. Nhà Lê với nhà Nguyễn.
D. Nhà Trịnh với nhà Mạc.
Trả lời:
Đáp án đúng: A. Nhà Mạc với nhà Nguyễn.
- Chiến tranh nam bắc triều diễn ra giữa Nhà Mạc với nhà Nguyễn.
Kiến thức tham khảo về chiến tranh Nam – Bắc triều
1. Hình thành Nam – Bắc triều
- ThờiNam-Bắc triều[1533–1593] là khoảng thời giannhà Mạccầm quyền ở tạiThăng Long, gọi làBắc triềuvà nhàHậu Lêbắt đầu trung hưng, chiếm được vùng đất từThanh Hóatrở vào Nam, gọi làNam triều. Thời Nam – Bắc triều kéo dài từ năm1533khiNguyễn Kimmượn danh nghĩa phò vuaLê Trang Tôngchiếm đượcTây Giai[Thanh Hóa], cho tới năm1593khinhà Mạcmất.
- Tàn quân nhà Mạc chạy lên mạn Bắc và đượcnhà Minhcan thiệp cho ở đấtCao Bằng.
- Sang đầuthế kỷ 16,nhà Hậu Lêbắt đầu suy yếu. TướngMạc Đăng Dungđứng ra trấn áp các cuộc nổi dậy bên ngoài, nắm lấy quyền hành triều Lê. Sau đó, ông đánh dẹp các lực lượng chống đối và đến năm1527thì được phong làm Thái sư An Hưng vương. Không lâu sau, ông phế truấtLê Cung Hoàng, lập ranhà Mạc.
- Các lực lượng thân nhà Lê chưa bị loại bỏ hết. Sau khi Trịnh Ngung và Trịnh Ngang cầu việnnhà Minhkhông thành và hoàng thân Lê Ý khởi binh thất bại năm 1531, Hữu vệ điện tiền tướng quân An Thanh hầuNguyễn Kimtiếp tục tập hợp lực lượng chống Mạc.
- Năm1529,Nguyễn Kimbỏ chạy vào miền núiThanh Hóavà sangAi Lao[Lào]. Năm1533,Nguyễn Kimtìm lập một người dòng dõi nhà Lê làLê Ninhđưa lên ngôi trên đấtSầm Châu[Ai Lao], tức là vuaLê Trang Tông. Nhà vua lấy Nguyễn Kim làm Thái sư Hưng quốc công trông coi mọi việc trong nước.
- Từ khi Trang Tông lên ngôi, nhiều sĩ phu, tướng lĩnh bắt đầu tập hợp bên Nguyễn Kim để chống nhà Mạc.
- Sau nhiều lần tổ chức tấn công về Đại Việt không thành công, tới năm 1539, Thái sư Nguyễn Kim chiếm được huyện Lôi Dương ở Thanh Hóa; sang năm sau tiến vào Nghệ An. Nhà Hậu Lê bắt đầu xác lập chỗ đứng trở lại trên lãnh thổĐại Việt.
2. Nguyên nhân diễn ra cuộc chiến tranh Nam – Bắc triều
- Không chấp nhận chính quyền của họ Mạc, một số quan lại cũ của nhà Lê, đứng đầu là Nguyễn Kim đã họp quân, nêu danh nghĩa“Phù Lê diệt Mạc”nổi dậy ở vùng Thanh Hóa.
- Thành lập một nhà nước mới gọi làNam triềuđể đối lập với họ Mạc ở Thăng Long -Bắc triều.
⟹Năm 1545, chiến tranh Nam - Bắc triều bùng nổ
3. Diễn biến cuộc chiến tranh Nam – Bắc triều
- Một võ tướng nhà Lê là Mạc Đăng Dung đứng ra trấn áp các cuộc nổi dậy bên ngoài, nắm lấy quyển hành triều Lê. Sau dđó, ông đánh dẹp các lực lượng chống đối và đến năm 1527 thì phế truất Lê Cung Hoàng, lập ra nhà Mạc. Năm 1529, Nguyễn Kim, bỏ chạy vào miền núi Thanh Hoá và sang Ai Lao [Lào]. Năm 1533, Nguyễn Kim tìm lập một người dòng dõi nhà Lê lên làm vua.Năm 1545, Nguyễn Kim bị hàng tướng Dương Chấp Nhất đầu độc giết chết. Con rể Nguyễn Kim là Trịnh Kiểm lên thay cẩm quyển chỉ huy quân đội.
- Năm 1546, Mạc Đăng Dung chết, con là Phúc Nguyên còn nhỏ lên thay, tức là Mạc Tuyên Tông, chú là Khiêm Vương Mạc Kính Điển làm phụ chính. Bắc triều xảy ra biến loạn do bất đồng trong việc chọn người thừa kế nghiệp. Tướng Phạm Tử Nghi muốn lập con Mạc Thái Tổ là Hoằng Vương Mạc Chính Trung đã trưởng thành nhưng không dược nên cùng Chính Trung khởi binh nổi loạn. Mạc Kính Điển phải vất vả đối phó tới năm 1551 mới dẹp dược.
- Cùng lúc, do mâu thuẫn với sủng thần Phạm Dao, thái tể Lê Bá Ly cùng thông gia Nguyễn Thiến mang gia quyến gồm một loạt tướng sĩ vào Thanh Hóa hàng nhà Lê. Nhà Mạc chỉ còn dựa vào một số tướng lĩnh trung thành như Mạc Kính Điển, Nguyễn Kính và trụ vững trước các đợt tấn công của Nam triều. Nhân sự tổn thất lực lượng của Bắc triều, Nam triều chiếm lại được Thanh Hóa và Nghệ An. Năm 1572, sau khi tướng Nam triều là Nguyễn Hoàng chiếm được Thuận Hóa, nhà Mạc mất hẳn phía nam và chỉ còn kiểm soát Bắc Bộ.
- Sau đó Nam triều cũng xảy ra biến loạn. Trịnh Kiểm mất [1570], hai con Trịnh Cối và Trịnh Tùng tranh ngôi. Trịnh Cối yếu thế sang hàng nhà Mạc.
- Trong suốt những năm 1545-1580 là giai đoạn hai bên giảng co, chiến sự nổ ra chủ yếu tại Sơn Nam, Ninh Bình, Thanh Hóa - Nghệ An. Hai bên khi dược khi thua. Ngoài vai trò của người phụ chính như Mạc Kính Điển và cha con Trịnh Kiểm, Trịnh Tùng, cuộc chiến đã nổi lên tên tuổi các danh tướng Nguyễn Quyện phía Bắc triều và Hoàng Đình Ái, Nguyễn Hữu Liêu phía Nam triều.
- Tháng 10 năm 1580, Mạc Kính Điển mất, em là Mạc Đôn Nhượng lên thay làm phụ chính. Lực lượng quân đội nhà Mạc suy yếu đi nhiều vì thiếu đi người chỉ huy có tẩm cỡ và uy tín. Mạc Mậu Hợp từ nhỏ lên ngôi, khi lớn vẫn dựa vào các hoàng thân phụ chính, không chú trọng việc chính sự. Uy thế quân Mạc suy sút nhiều và thường bị thua trận.
- Đầu năm 1592, Trịnh Tùng thúc quân tổng tiến công ra bắc. Quân Mạc đại bại, chết rất nhiều. Cuối năm 1592, Trịnh Tùng lại tiến đánh Thăng Long. Cha con Mạc Mậu Hợp và Mạc Toàn thua chạy rồi lần lượt bị bắt và bị hành hình. Bắc triều chấm dứt. Nhà Hậu Lê chiếm lại được Thăng Long, việc trung hưng hoàn thành. Họ Mạc chạy lên Cao Bằng và cát cứ tới năm 1677.
4. Kết quả cuộc chiến tranh Nam – Bắc triều
- Chiến tranh Nam - Bắc triều [1533 - 1592] là một cuộc hỗn chiến tàn khốc nhằm tiêu diệt lẫn nhau giữa các tập đoàn phong kiến đối lập, lôi kéo nhân dân cả nước vào một cuộc tàn hại đau thương: hơn 50 năm chiến tranh, hàng vạn người bị bắt đi phu, đi lính, gia đình li tán, mùa màng bị tàn phá, nhân dân đói khổ.
câu 1 chiến tranh nam triều bắc triều kéo dài bao nhiêu năm
câu 2 nhà hộ trị vì đất nước bao nhiêu năm
Các câu hỏi tương tự
Chia đất nước thành các quận, huyện và trực tiếp cử quan lại để cai trị, ban hành một chế độ đo lường và tiền tệ thống nhất cho cả nước, gây chiến tranh, mở rộng lãnh thổ về phía Bắc và phía Nam. Đó là chímhh sách của triều đại nào ở Trung Quốc?
A. Nhà Tần [221-206 TCN].
B. Nhà Hán [206 TCN đến 220].
C. Nhà Tùy [589-618].
D. Nhà Đường [618-907]
Tóm tắt mục 1. Chiến tranh Nam - Bắc triều. Triều đình nhà Lê càng suy yếu thì sự tranh chấp giữa các phe phái phong kiến
Nguyễn Kim là con Nguyễn Hoằng Dụ [Nguyễn Văn Lưu] người Hà Trung, Thanh Hóa trước giữ chức Điện Tiền tướng quân của nhà Lê, được phong làm An Thanh hầu. Năm 1527, Nguyễn Kim đem quân chạy sang Lào liên kết với vua Lào. Cuối 1530, Nguyễn Kim về đánh chiếm Lôi Dương [Thọ Xuân], Đông Sơn bị thất bại phải rút về Sầm Nưa. Cuối 1532 tìm được tôn thất nhà Lê là Lê Duy Ninh lập làm vua, đó là vua Lê Trang Tông [1533-1548]. Sau đó Nguyễn Kim cho người sang tố cáo tội cướp ngôi nhà Lê của nhà Mạc với nhà Minh và xin quân cứu viện. Đầu 1539 Nguyễn Kim đánh chiếm huyện Lôi Dương [Thanh Hóa], cuối 1540 đánh Nghệ An. Cuối 1543, Nguyễn Kim đánh chiếm Tây Đô [Thanh Hóa]; từ đó từ Thanh Hóa trở vào thuộc quyền cai quản của Nhà Lê [gọi là Nam triều]. Năm 1545 Nguyễn Kim bị hàng tướng nhà Mạc là Dương Chấp Nhất giết chết ở Ninh Bình thì quyền hành vào tay Trịnh Kiểm.
Cuộc chiến tranh Nam Bắc triều đã xảy ra từ 1537-1538 nhưng tới 1546, khi Nam triều thành lập, mới trở nên ác liệt, kéo dài 47 năm mới chấm dứt bằng thắng lợi của Nam triều.
Từ 1546-1569 là thời kỳ có các cuộc tấn công của Nam triều, nhà Mạc có nhiều khó khăn, nội bộ mâu thuẫn, quan lại tướng tá chống lại nhà Mạc quay về với nhà Lê.
Từ 1570-1583, nội bộ Nam triều lại mâu thuẫn nhau, Bắc triều đã 13 lần tấn công vào Thanh Hóa. Năm 1570 Trịnh Kiểm chết, con là Trịnh Cối, Trịnh Tùng đánh giết nhau, vua Lê cũng tìm cách giành lại thực quyền. Nhà Mạc đã huy động 10 vạn quân, 700 chiến thuyền chia làm 6 cánh tiến vào. Quân Trịnh đã phá nhà cửa của dân để dựng luỹ cố thủ. Vùng ven biển từ Thanh Hóa đến Thuận Hóa, lưu vực sông Mã, sông Chu trở thành chiến địa.
Từ 1583-1592 hằng năm quân Nam triều đếu tiến ra Bắc đánh nhà Mạc.
Cuối 1591, Trịnh Tùng huy động 6 vạn quân chia làm 5 đạo tiến ra Bắc. Vua Mạc là Mạc Mậu Hợp điều động 10 vạn quân chống lại quân Trịnh. Đầu năm 1592 quân Trịnh tấn công Thăng Long, quân Mạc đại bại.
Bắc triều kiệt quệ. Cuối 1592, viên tướng trấn thủ Nam đạo Sơn của nhà Mạc là Bùi Văn Khuê lại chống lại Bắc triều. Tháng 11-1592 quân Trịnh tấn công ra Bắc, bắt được Mạc Mậu Hợp giết đi, nhà Mạc kết thúc.
Từ đầu thế kỷ XVII nhà Lê, với sự giúp đỡ của họ Trịnh đã được khôi phục nhưng đất nước không còn là một lãnh thổ bởi cuộc chiến Trịnh - Nguyễn.