6 Năm 1994, có hai lượt trận play-off liên lục địa. Đầu tiên, một đội châu Đại Dương đấu với một đội đến từ Bắc-Trung Mỹ và Caribe, và đội chiến thắng sau đó sẽ đấu với một đội Nam Mỹ.
7 Kể từ vòng loại năm 2006 trở đi, nhà ĐKVĐ không còn được trao một suất vào thẳng vòng chung kết.
Thể thức hiện tại[sửa | sửa mã nguồn]
Hiện tại, FIFA phân bổ 32 suất tham dự vòng chung kết cho đến hết giải năm 2022. Một trong số đó được dành cho quốc gia chủ nhà, nhưng nếu hai hoặc nhiều quốc gia đồng đăng cai giải đấu, mỗi quốc gia đăng cai sẽ được trao một suất.
Từ năm 1934 đến năm 2002, một suất tham dự được trao cho đội vô địch World Cup trước đó, nhưng vào tháng 11 năm 2001, FIFA thông báo rằng nhà đương kim vô địch sẽ không còn được vào thẳng các giải đấu tiếp theo, bắt đầu từ vòng chung kết năm 2006. Quyết định này được đưa ra nhằm giải quyết vấn đề các nhà đương kim vô địch gặp bất lợi về phong độ trước các đối thủ khác do đã không thi đấu một trận đấu chính thức nào trong hai năm trước đó.
Vấn đề đã được chứng minh tại World Cup 2002, khi đương kim vô địch là Pháp bị loại ngay từ vòng bảng, xếp cuối bảng mà không ghi được một bàn thắng nào. Nhà vô địch năm 2002 Brasil là đội đương kim vô địch đầu tiên phải thi đấu vòng loại, nơi họ vượt qua vòng loại giải năm 2006 với vị trí đầu bảng, sau đó tiến đến trận tứ kết khi tham dự vòng chung kết. Tuy nhiên, Ý, đương kim vô địch năm 2006, xếp cuối bảng khi tham dự vòng chung kết vào năm 2010, mặc dù đã chơi ở các trận đấu vòng loại. Năm 2014, nhà vô địch năm 2010 Tây Ban Nha chỉ cán đích thứ ba trong bảng của họ và không thể tiến vào vòng 16 đội, mặc dù đã đứng đầu bảng ở vòng loại trước đó. Nhà vô địch năm 2014 Đức cũng không thể vượt qua vòng bảng vào năm 2018, xếp cuối bảng, mặc dù đã thắng tất cả các trận đấu vòng loại. Họ là nhà vô địch World Cup thứ ba liên tiếp bị loại ngay từ vòng bảng tại giải đấu sau đó.
FIFA quyết định trước số suất tham dự được trao cho mỗi khu vực châu lục. Đối với World Cup 2022, những con số sau đã được sử dụng:
- UEFA [Châu Âu] - 13 suất
- CAF [Châu Phi] - 5 suất
- AFC [Châu Á] - 4 suất, cùng đội chủ nhà Qatar
- CONCACAF [Bắc Trung Mỹ và Caribe] - 3 suất
- COMMEBOL [Nam Mỹ] - 4 suất
- 2 suất dành cho đội chiến thắng các trận play-off liên lục địa giữa đội mạnh nhất OFC [Châu Đại Dương], cũng như các đội khác từ AFC, CONMEBOL và CONCACAF. Các cặp đấu cho các trận play-off này sẽ được xác định bằng hình thức bốc thăm.
Số lượng suất tham dự được phân bổ cho mỗi lục địa đang được tranh luận rộng rãi, với điểm tranh cãi chính là mức độ phân bổ bến cho các khu vực dựa trên dân số tuyệt đối so với tài năng. Một lục địa yếu hơn về mặt lịch sử, châu Phi đã kêu gọi nhiều địa điểm hơn, vì chúng chỉ được phân bổ năm so với của châu Âu là 13.
Vào đầu tháng 10 năm 2016, đã có thông báo rằng World Cup sẽ có 40 đội bắt đầu từ giải đấu năm 2026, khi đó Chủ tịch FIFA Gianni Infantino tuyên bố ủng hộ World Cup tăng lên 48 đội, chủ yếu là để giải quyết các mối quan tâm của châu Phi. Vào ngày 10 tháng 1 năm 2017, Hội đồng FIFA đã bỏ phiếu nhất trí mở rộng World Cup thành một giải đấu 48 đội sẽ mở màn với vòng bảng bao gồm 16 bảng, ba đội, với hai đội đi tiếp từ mỗi bảng vào một giải đấu loại trực tiếp bắt đầu bằng vòng 32 đội. Thể thức mới cho quá trình vòng loại vẫn chưa được xác nhận, ngoài một giải đấu play-off bao gồm một đội từ mỗi liên đoàn [ngoại trừ UEFA] và một đội bổ sung từ liên đoàn của nước chủ nhà cho hai suất World Cup cuối cùng.
Vòng loại ở tất cả các khu vực thường kết thúc vào khoảng cùng một thời điểm, vào tháng 9 đến tháng 11 của năm trước trận chung kết. Đối với năm 2022, do đây là lần đầu tiên giải đấu được tổ chức vào mùa đông và tác động của đại dịch COVID-19, vòng loại sẽ kết thúc vào tháng 6 năm 2022, năm tháng trước vòng chung kết tại Qatar.
Thể thức thi đấu của vòng loại World Cup khác nhau theo mỗi thời kỳ giữa liên đoàn các châu lục. Các hệ thống được sử dụng vào năm 2022 được trình bày dưới đây.
Châu Phi[sửa | sửa mã nguồn]
Quá trình vòng loại hiện tại của CAF bắt đầu được sử dụng cho vòng loại năm 2014, dù không được sử dụng cho năm 2018. Nó bắt đầu với một vòng sơ loại cho 28 đội yếu nhất liên đoàn tham gia, nhằm lấy 14 đội tham dự vòng hai.
Một vòng loại thứ hai bao gồm 10 bảng, mỗi bảng 4 đội, với 10 đội đứng đầu mỗi bảng tiến vào vòng 3. Ở vòng này, các đội được bốc thăm thành năm cặp đấu, nơi họ thi đấu hai lượt trận sân nhà và sân khách. Năm đội chiến thắng chung cuộc sẽ tham dự vòng chung kết World Cup.
Châu Á[sửa | sửa mã nguồn]
Vòng loại đã được thay đổi đáng kể so với phương thức năm 2014, với những thay đổi về cấu trúc của các vòng sơ loại - vốn được tổ chức trước lễ bốc thăm chính của AFC. Một vòng sơ loại theo thể thức sân nhà và sân khách cho 12 đội yếu nhất để chọn ra sáu đội tham dự vòng hai cùng với 34 đội còn lại. Vòng hai bao gồm tám bảng đấu với năm đội mỗi bảng thi đấu vòng tròn hai lượt để chọn ra tám đội đầu bảng và 4 đội hạng nhì có thành tích tốt nhất tiến vào vòng 3 [vòng cuối cùng].
Ở vòng cuối cùng, 12 đội được chia thành hai bảng 6 đội, thi đấu vòng tròn hai lượt. Đội đầu bảng và nhì bảng của hai bảng đấu sẽ giành vé tham dự vòng chung kết World Cup; trong khi hai đội đứng thứ ba mỗi bảng sẽ thi đấu với nhau theo thể thức hai lượt để chọn đội duy nhất vào chơi trận play-off liên lục địa. Hai vòng đấu đầu tiên cũng đóng vai trò là vòng loại của Cúp bóng đá châu Á 2023. Có tổng cộng 24 đội bị loại khỏi vòng loại World Cup ở vòng hai sẽ thi đấu ở vòng 3 của vòng loại Asian Cup [tách biệt với vòng 3 của vòng loại FIFA World Cup].
Vòng loại cuối cùng của AFC được xem là cuộc chiến khốc liệt giữa những "tinh hoa" của bóng đá châu Á với tỉ lệ một chọi ba, vì những đội lọt vào vòng này thường là những đại gia của khu vực. Vòng loại khu vực châu Á thường ít có bất ngờ. Trong năm kỳ vòng loại World Cup gần nhất, không có nhiều sự biến động về thành phần các đội tuyển vượt qua vòng loại, khi các suất tham dự luôn thuộc về Nhật Bản, Hàn Quốc, Úc, Ả Rập Xê Út và Iran; hai trường hợp ngoại lệ duy nhất là Trung Quốc năm 2002 và CHDCND Triều Tiên năm 2010.
Châu Âu[sửa | sửa mã nguồn]
Vòng loại khu vực châu Âu đã được thay đổi từ hệ thống năm 2010 sang năm 2018. Ở vòng 1, 55 đội tuyển quốc gia được chia thành 5 bảng có 6 đội và 5 bảng có 5 đội, với các đội đứng đầu trong 10 bảng này sẽ được tham dự vòng chung kết, trong khi 10 đội đứng nhì sẽ tham dự vòng hai [vòng play-off].
Sự ra đời của UEFA Nations League mới phần nào đã thay đổi thể thức vòng loại. Hai đội xếp thứ ba trong bảng đấu của họ ở vòng 1 nhưng có thứ hạng cao nhất theo bảng xếp hạng chung của Nations League cũng được tham dự vòng 2 cùng 10 đội nhì bảng. Các đội được bốc thăm chia thành ba nhánh, mỗi nhánh 4 đội, thi đấu hai lượt trận đấu đơn ở mỗi nhánh [bán kết và chung kết, với các đội chủ nhà được bốc thăm], cho ba suất tham dự vòng chung kết còn lại.
Bắc Trung Mỹ và Caribe[sửa | sửa mã nguồn]
Quy trình vòng loại của CONCACAF năm 2022 đã thay đổi đáng kể so với năm 2018. Có hai vòng sơ bộ riêng biệt, một vòng gồm năm đội có thứ hạng cao nhất và một vòng dành cho 29 đội có thứ hạng thấp nhất, dựa trên bảng xếp hạng FIFA tháng 7 năm 2020. Vòng đầu tiên sẽ có 29 đội còn lại được chia thành sáu bảng năm đội. Đội đứng đầu của mỗi bảng sẽ vào vòng loại trực tiếp theo thể thức hai lượt trận sân nhà - sân khách. Ba đội chiến thắng ở giai đoạn loại trực tiếp sẽ tiến vào vòng thứ ba, nơi có tám đội tham gia, để chơi các trận đấu vòng tròn hai lượt tính điểm trên sân nhà và sân khách. Ba đội đứng đầu sẽ giành vé dự vòng chung kết World Cup, trong khi đội xếp thứ tư sẽ tham dự vòng play-off liên lục địa.
Nam Mỹ[sửa | sửa mã nguồn]
Như trong các kỳ vòng loại World Cup trước, vòng loại CONMEBOL bao gồm một bảng đấu duy nhất dành cho tất cả các đội trong liên đoàn tham gia. Không giống như các giải đấu vòng loại nơi các lịch thi đấu được xác định trước như được áp dụng cho đến vòng loại World Cup 2014, các trận đấu ở vòng loại năm 2022 được xác định bằng một lễ bốc thăm được tổ chức vào ngày 17 tháng 12 năm 2019.
10 đội thuộc liên đoàn sẽ thi đấu với nhau theo thể thức vòng tròn hai lượt trên sân nhà và sân khách. Bốn đội đứng đầu sẽ tham dự vòng chung kết World Cup, trong khi đội xếp thứ năm bước vào trận play-off liên lục địa.
Châu Đại Dương[sửa | sửa mã nguồn]
Giai đoạn đầu tiên sẽ diễn ra với hai bảng, một bảng có năm đội và bảng còn lại có sáu đội. Hai đội đứng đầu mỗi bảng tiến tới giai đoạn thứ hai, nơi bốn đội thi đấu loại trực tiếp, được thi đấu theo thể thức hai lượt trên sân nhà và sân khách. Hai đội thắng trận bán kết bước vào trận chung kết hai lượt. Đội chiến thắng trong trận chung kết này tiến tới trận play-off liên lục địa.
Play-off liên lục địa[sửa | sửa mã nguồn]
Giống như năm 2018 trước đó, các cặp đấu cho hai trận play-off sẽ được xác định bằng một lễ bốc thăm vào một ngày không xác định. Các trận play-off liên lục địa được diễn ra theo thể thức sân nhà và sân khách. Đây là cuộc cạnh tranh giữa 1 đội châu Á, 1 đội Nam Mỹ, 1 đội Bắc Trung Mỹ và 1 đội châu Đại Dương, cho hai tấm vé vớt tham dự vòng chung kết.
Luật tính điểm[sửa | sửa mã nguồn]
Vòng loại World Cup ở các liên đoàn châu lục thường bao gồm một số giai đoạn thi đấu theo bảng hoặc đấu loại trực tiếp.
Bảng[sửa | sửa mã nguồn]
Đối với thể thức thi đấu theo bảng, ba điểm được trao cho một trận thắng, một điểm cho một trận hòa và không có điểm nào cho một trận thua. FIFA đã thiết lập cách sắp thứ tự cho các đội bằng điểm nhau:
- Hiệu số bàn thắng thua
- Số bàn thắng ghi được
- Trong trường hợp hai tiêu chí trên bằng nhau, các tiêu chí tie-breaker sau đây sẽ được sử dụng:
- Số điểm thu được nhiều hơn trong các trận đấu giữa các đội bằng điểm
- Hiệu số bàn thắng bại trong các trận đấu giữa các đội bằng điểm
- Số bàn thắng ghi được nhiều hơn trong các trận đấu giữa các đội bằng điểm
- Bàn thắng được ghi trên sân khách trong các trận đấu giữa hai đội bằng điểm, nếu hai đội có tỷ số hòa trong tất cả các trận đối đầu nhau
Trường hợp các đội vẫn ngang bằng nhau ở các tiêu chí trên, thì một trận play-off trên sân trung lập, với hiệp phụ và loạt sút luân lưu nếu cần thiết sẽ được diễn ra nếu FIFA cho rằng trận play-off như vậy có thể được tổ chức trong lịch thi đấu quốc tế phối hợp. Nếu điều này được coi là không khả thi, thì kết quả sẽ được xác định bằng chỉ số fair-play và sau đó là bốc thăm.
Lưu ý rằng không phải lúc nào ứng dụng tie-breaker cũng được áp dụng. Trong khi nó được sử dụng ở vòng loại năm 2010, vòng loại World Cup 2006 áp dụng chỉ số đối đầu trước khi tính đến hiệu số bàn thắng bại [mặc dù hệ thống này - nếu có - được sử dụng trong chính vòng chung kết năm 2006]. Nếu những quy tắc này được áp dụng vào năm 2006, thì Nigeria sẽ giành vé dự World Cup chứ không phải là Angola.
Loại trực tiếp[sửa | sửa mã nguồn]
Hầu hết các cặp đấu loại trực tiếp [chẳng hạn như vòng play-off liên lục địa và nhiều trận sơ loại] đều được thi đấu theo thể thức hai lượt trên sân nhà và sân khách. Đội nào ghi được tổng số bàn thắng nhiều hơn sau hai lượt trận sẽ thắng chung cuộc. Luật bàn thắng trên sân khách được áp dụng nếu hai đội có số bàn thắng ghi được ngang nhau. Nếu những quy tắc này không phân định được đội thắng chung cuộc, hiệp phụ và loạt sút luân lưu sẽ được áp dụng.
Đôi khi - thường là khi một đội tham gia không có đủ cơ sở vật chất để tổ chức các trận đấu quốc tế, thì các trận đấu được diễn ra theo một lượt đi, trong trường hợp đó, các trận đấu chỉ diễn ra trong 90 phút theo dự kiến sẽ chuyển sang hiệp phụ và sau đó là đá luân lưu nếu cần.
Ngoài ra, các trận đấu "sân nhà" của một đội tuyển có thể được tổ chức ở các quốc gia trung lập, hoặc đôi khi một đội sẽ tổ chức cả hai lượt đấu trên sân của họ. Trong trường hợp thứ hai, đội khách sẽ vẫn được coi là đội "nhà" cho một trong hai lượt - điều này có thể quyết định đội nào thắng chung cuộc theo luật bàn thắng sân khách, như đã xảy ra ở vòng loại CONCACAF năm 2010.
Châu Á có bao nhiêu suất dự World Cup 2026?
Theo đó, bóng đá châu Á sẽ có 8,5 suất tham dự VCK World Cup 2026 tổ chức tại Mỹ, Canada và Mexico. Vòng loại thứ nhất World Cup 2026 khu vực châu Á sẽ gồm 20 - 22 đội tham dự, diễn từ 12 - 17/2023.
Việt Nam đá World Cup vào ngày nào?
Đội tuyển Việt Nam sẽ trở lại thi đấu ở vòng loại World Cup 2026 với 2 trận trong tháng 3.2024 và 2 trận trong tháng 6.2024. Quang Hải và các đồng đội sẽ gặp đội bóng nhiều duyên nợ là Indonesia đến 2 lần trong 5 ngày, vào ngày 21.3 và 26.3.2024.
Lễ khai mạc World Cup diễn ra khi nào?
Vậy là World Cup 2022 đã chính thức bắt đầu. Quốc vương Qatar phát biểu khai mạc. Pháo hoa rực rỡ báo hiệu World Cup 2022 chính thức bắt đầu. World Cup 2022 sẽ diễn ra từ ngày 20-11 đến 18-12 với 64 trận đấu.