tốt hay không.
...Trực giác mách bảo tôi rằng chiếc ô tô điện sẽ không bán được chạy.
Linh cảm trực giác như vậy có thể được nêu ra dựa trên những kiến thức về thị
trường, kinh
nghiệm có được từ những sản phẩm cùng loại và sự hiểu biết về sức mua với
mức giá đề xuất của sản phẩm.
Và chính sự "phán đoán kỹ càng" này là cách hiểu của cụm từ "khả năng trực
giác" mà tôi muốn đem phân tích ở đây.
Khả năng trực giác, linh cảm, và xúc cảm không có ranh giới phân biệt rõ ràng.
Linh cảm chính là những giả thuyết nhờ vào khả năng trực giác. Xúc cảm có thể
được sắp xếp theo thứ tự từ những xúc cảm về mặt thẩm mỹ [được đưa ra dựa
trên sở thích] tới những phán đoán rõ ràng.
...Tôi có cảm giác rằng anh ta đang quay lại khi tôi nghe thấy tiếng lạo xạo trên
đường.
...Tôi có cảm giác mãnh liệt rằng chiếc vé xe buýt này và chiếc xe đạp kia chính là
những đầu mối quan trọng để chúng ta tìm ra kẻ giết người.
...Tôi có cảm giác rằng đây có lẽ không phải là một học thuyết đúng đắn. Nó quá
phức tạp và lộn xộn. Những nhà khoa học lỗi lạc, những doanh nhân thành danh
và tất cả thành công mà mọi người đạt được đều nhờ có được những "cảm giác
mách bảo" cho những sự việc mà họ phải đối mặt. Với một doanh nhân, chúng ta
có thể nói rằng anh ta, hoặc cô ta "ngửi tiền tốt". Điều đó có nghĩa là không phải
bất cứ ai cũng có khả năng nhạy bén để nhận ra những cơ hội kinh doanh mang
lại nhiều lợi nhuận, nhưng với một doanh nhân có một khả năng đặc biệt về "mùi
của đồng tiền" sẽ khám phá ra chúng.
Tuy nhiên, không phải bất kỳ một cảm nhận trực giác nào cũng hoàn toàn chính
xác. Trong trò chơi cờ bạc thì khả năng trực giác lại thường xuyên đem đến
những thất bại. Nếu quân đỏ xuất hiện tám lần tại vị trí Rulet, thì khả năng trực
giác ngay lập tức sẽ chỉ ra rằng tiếp theo quân đen sẽ xuất hiện. Nhưng thật
không may là lần tiếp theo vẫn là quân đỏ. Chiếc bàn quay không hề có bộ nhớ.
VietHR
Page 48
Như vậy, chúng ta sẽ nhìn nhận khả năng trực giác và những xúc cảm có được
như thế nào?
Trước hết, chúng ta phải sử dụng chiếc mũ đỏ để đưa ra những xúc cảm chính
đáng. Chiếc mũ đỏ cho phép chúng ta yêu cầu người khác nêu lên xúc cảm của họ
và bộc lộ chúng như một bộ phận phù hợp của lối tư duy. Tất nhiên là chúng ta
nên sử dụng những chiếc mũ riêng biệt để thể hiện riêng xúc cảm và khả năng
trực giác, nhưng như vậy chỉ làm vấn đề thêm phức tạp. Tôi tin rằng chúng ta
hoàn toàn có thể xem xét chúng dưới cùng một chiếc mũ tư duy bằng ngôn ngữ
biểu đạt là cảm giác, mặc dầu chúng có bản chất khác nhau.
Chúng ta có thể cố gắng phân tích những lý do khởi nguồn của những phán đoán
trực giác, nhưng dường nhừ chúng ta không bao giờ làm được diều này. Nếu
chúng ta có thể nêu tên được những lý do, thì liệu chúng ta có tin vào những
phán đoán trực giác đó?
Nhưng cũng thật khó để tiến hành một vụ đầu tư lớn chỉ dựa vào những linh
cảm. Cách tốt nhất là chúng ta sử dựng khả năng trực giác như một phần của
chiếc bản đồ tư duy.
Khả năng trực giác nên được áp dụng giống như cách một người khi cần thiết thì
tìm đến một người cố vấn. Nếu vị cố vấn này đã từng đưa ra những chỉ dẫn chính
xác đối với những sự việc trước đây, thì chúng ta thường đặt nhiều tin tưởng vào
những lời khuyên vị này đưa ra. Nếu những mách bảo trực giác giúp chúng ta
hành động đúng trong nhiều việc, chúng ta sẽ có khuynh hướng lắng nghe và
hành động theo những mách bảo này.
...Tất cả những lý do đưa ra đều không tán thành với việc chúng ta sẽ hạ giá sản
phẩm. Tuy nhiên, trực giác của tôi mách bảo rằng đó là cách duy nhất để chúng ta
chiếm lĩnh lại thị trường.
Một người tích luỹ càng nhiều kinh nghiệm thì càng nắm bắt được cơ hội. Những
kinh nghiệm tích luỹ được khiến anh ta có một khả năng trực giác mách bảo anh
ta những vụ làm ăn nào mang lại thành công và những vụ làm ăn nào không nên
làm. Những khả năng trực giác như vậy trong lĩnh vực kinh doanh nhiều khi
đóng vai trò hết sức quan trọng bởi vì nó được đúc kết dựa trên kinh nghiệm.
Nhưng nếu đem khả năng trực giác của một doanh nhân để yêu cầu anh ta dự
đoán kết quả bầu cử thì đó có lẽ không phải là một phương án khả thi.
VietHR
Page 49
Khả năng trực giác cũng đóng góp một phần quan trọng trong những sự việc
không có ranh giới rõ ràng. Trực giác không phải lúc nào cũng chính xác nhưng
thông thường tỷ lệ chính xác của nó cao hơn so với tỷ lệ thất bại, và xét tổng thể,
khả năng trực giác thường là đúng.
Tuy nhiên, thật là nguy hiểm nếu chúng ta xem khả năng trực giác như là những
lời tiên tri thần bí không bao giờ sai lầm. Khả năng trực giác là một bộ phận của
tư duy. Nó tồn tại và góp phần giúp cho chúng ta có một quyết định đúng đắn.
...Liệu anh có thể sử dụng chiếc mũ đỏ và nêu lên những cảm nhận trực giác của
anh về việc sáp nhập này?
...Chiếc mũ đỏ trực giác cửa tôi mách bảo rằng giá nhà cửa sẽ sớm tăng nhanh.
...Chiếc mũ đỏ trực giác của tôi mách bảo rằng lời đề nghị này sẽ không được
chấp nhận.
Khi nào thì trực giác và quan điểm đồng nhất với nhau?
Chúng ta đã biết rằng lối tư duy chiếc mũ trắng không cho phép chúng ta bộc lộ
quan điểm cá nhân [chúng ta chỉ có thể tường thuật lại những quan điểm của
người khác]. Sỡ dĩ như vậy bởi quan điểm cá nhân được đưa ra thông qua sự
phán đoán, sự hiểu biết và cảm nhận trực giác. Đó có thể là những phán đoán
được đưa ra dựa trên những sự việc đã từng xảy ra hoặc những cảm giác dựa
trên những yếu tố chưa biết. Chúng ta có thể sử dụng chiếc mũ đỏ, đen và vàng
để biểu lộ quan điểm. Khi chúng ta sử dụng chiếc mũ đỏ, ý kiến chúng ta thể hiện
chính là những cảm xúc.
...Cảm nhận của tôi chỉ ra rằng sự buồn tẻ chính là nguyên nhân chính khiến cho
quá nhiều thanh thiếu niên có những hành động phạm pháp.
...Tôi có cảm nhận rằng rạp chiếu phim đó đang muốn thu hút sự chú ý của công
chúng.
TIẾN DẦN TỪNG BƯỚC
Phản bác và phản bác
Đó là tất cả những gì tôi cảm nhận về cuộc họp này.
Bày tỏ hay che dấu những xúc cảm.
VietHR
Page 50
Vào bất kỳ một thời điểm nào của một cuộc họp, hội nghị hoặc một buổi thảo
luận, chúng ta có thể nêu lên những cảm xúc chiếc mũ đỏ. Những cảm xúc này
không chỉ về vấn đề chúng ta đang bàn bạc, mà có thể đề cập tới cách mà chúng
ta đang tiến hành cuộc họp.
...Tôi sẽ sử dụng lối tư duy chiếc mũ đỏ và cảm xúc của tôi là tôi không thích cách
mà chúng ta đang tiến hành cuộc họp này.
...Tôi muốn nêu lên những cảm xúc mũ đỏ tư duy. Tôi có cảm giác rằng chúng ta
đang bị buộc đưa ra một thoả thuận mà chúng ta không muốn.
...Hooper này, quan điểm của tôi thông qua chiếc mũ đỏ chỉ ra rằng anh chẳng
bao giờ biết
lắng nghe người khác.
...Tôi đã sử dụng chiếc mũ đỏ tư duy để nói tất cả những gì tôi muốn nói..
Giờ chúng ta hãy làm một phép so sánh việc thông qua chiếc mũ đỏ tư duy để
biểu lộ cảm xúc với cách diễn đạt cảm xúc tự nhiên.
Nếu chúng ta có thể bộc lộ cảm xúc tự nhiên vào bất cứ lúc nào mà chúng ta
muốn khi đang tham gia một cuộc họp, thì liệu việc sử dụng chiếc mũ đỏ tư duy
có phải là một việc làm không cần thiết và mang tính nhân tạo. Liệu chúng ta có
thật sự cần thiết phải sử dụng chiếc mũ đỏ để biểu lộ cơn tức giận đang đè nén
ta? Liệu chúng ta có thể thể hiện sự tức giận đó tự nhiên thông qua cái nhìn và
giọng nói.
Tôi muốn khẳng định với các bạn một diều là giá trị của qui ước lối tư duy chiếc
mũ đỏ chính là tính nhân tạo của nó. Thông thường, chúng ta cần một khoảng
thòi gian để cảm nhận và biểu lộ cảm xúc, và để quên đi những cảm xúc đó,
chúng ta thậm chí còn cần một khoảng thời gian dài hơn. Do có thể là một sự oán
giận, hoặc một sự giận dỗi. Và tiếp đến là những biện minh nối tiếp với biện
minh.
Với chiếc mũ đỏ tư duy cho phép chúng ta biểu lộ ngay và cũng dừng ngay cảm
xúc cá nhân về sự việc đang xem xét. Chúng ta đội chiếc mũ đỏ lên, xong việc
chúng ta hạ mũ xuống. Những cảm xúc được thể hiện thông qua chiếc mũ đỏ
dường như mang ít tính cá nhân hơn cách bộc lộ cảm xúc tự nhiên, bởi vì mọi
người đã qui ước lắng nghe những cảm xúc như thế.
VietHR
Page 51