Bệnh ung thư tụy sống được bao lâu là câu hỏi lớn luôn làm đau đầu cho bệnh nhân, người nhà và cả bác sĩ. Để hiểu thêm về vấn đề này và có cái nhìn rõ hơn về căn bệnh này, mời bạn đọc cùng tham khảo những thông tin bổ ích dưới đây.
Bệnh ung thư tụy là gì?
Ung thư tụy được hình thành từ những tế bào đột biến và phát triển bất thường ở tuyến tụy. Chúng tập hợp và tạo thành khối u ác tính có khả năng phát triển và lây lan đến các mô lành xung quanh và khu vực lân cận khác. Bệnh thường được phát hiện nhiều ở nam giới, nhiều nhất là ở độ tuổi 50, đặc biệt là những người người có thói quen hút thuốc lá, nghiện bia rượu và có triệu chứng của bệnh viêm tụy mãn tính, tiểu đường hoặc làm ở các môi trường độc hại trong thời gian lâu dài.
Người mắc bệnh ung thư tụy thường không có biểu hiện rõ ràng trong giai đoạn đầu của bệnh. Hoặc nếu có thì triệu chứng vẫn còn ở trạng thái mơ hồ, khó nhận biết thường chủ yếu mệt mỏi, đau bụng với mật độ không thường xuyên. Điều đó vô tình dẫn những suy nghĩ chủ quan của người bệnh, khiến người bệnh lầm tưởng và bỏ qua cơ hội chữa trị quan trọng của bệnh.
Sự nguy hiểm diễn ra chỉ xảy ra khi bệnh chuyển sang giai đoạn muộn, khi những triệu chứng biểu hiện rõ ràng cụ thể như: đau bụng thường xuyên, vàng da, mắt vàng không rõ lý do… Đến lúc này, việc khám và điều trị đã trở nên khó khắn hơn rất nhiều, đồng nghĩa với việc cứu chữa cũng như cơ hội sống cho người bệnh là không cao.
Chính vì thế, bệnh ung thư tụy còn được các bác sĩ đặt cho cái tên đó là: “kẻ giết người âm thầm” bởi khó đơn giản khó phát hiện nhưng tỷ lệ tử vong lại cực cao. Theo thống kê chỉ ra rằng bệnh nhân ung thư tụy chỉ có khoảng 4 – 7% cơ hội sống trên 5 năm còn lại hầu hết chỉ sống được khoảng 6 – 12 tháng – một tỷ lệ khá thấp trong số rất nhiều bệnh ung thư hay gặp khác trên cơ thể người.
Bệnh ung thư tụy sống được bao lâu?
Bệnh ung thư tụy sống được bao lâu? Thật sự là câu hỏi khó hầu hết các trường hợp khi phát hiện bệnh đều đã muộn hoặc quá muộn. Với bệnh ung thư tụy thì biện pháp ưu tiên hàng đầu của các bác sĩ là tiến hành phẫu thuật triệt căn, có nghĩa là cắt bỏ phần tụy bị ung thư và những bộ phận liên quan như dạ dày, thận, gan,… Điều đó có nghĩa bệnh nhân bắt buộc phải đối mặt với tình trạng bệnh tiểu đường trầm trọng hơn sau khi mổ và đáng ngại nhất đó là không có loại thuốc nào giúp điều trị triệt để bệnh lý này. Chữa trị bằng phẫu thuật triệt căn cũng chỉ thực hiện ở khoảng 15% bệnh nhân ung thư tụy bởi gần như không có người bệnh nào phát hiện bệnh sớm, vậy nên tỷ lệ tử vong sau mổ cũng rất thấp khoảng 10 – 15%, thời gian sống thêm trung bình của bệnh nhân là khoảng 16 – 20 tháng.
Ngược lại, với trường hợp bệnh nhân không có đủ sức khỏe để tiến hành phẫu thuật, các bác sĩ sẽ chỉ định xạ trị và hóa trị cho người bệnh nhưng tỷ lệ thành công cũng không cao hơn là mấy. Thời gian sống thêm của bệnh nhân trung bình cũng chỉ đạt khoảng 8 – 20 tháng. Hơn nữa, xạ trị và hóa trị có thể làm tủy sống bị tổn thương rất nặng nề cho nên có trường hợp bệnh nhân ung thư tụy sau hóa trị và xạ trị sẽ ngay lập tức bị ung thư tủy sống. Nếu áp dụng phương pháp điều trị này, các bác sĩ cho biết khả năng sống của người bệnh chỉ có thể được tính bằng tháng, thấp là 8 tháng và cao là 60 tháng chứ không còn nhiều cơ hội để chữa khỏi hoàn toàn.
1% là tỷ lệ sống 5 năm của bệnh nhân ung thư tụy. Tuy nhiên nếu được phát hiện thì các bác sĩ có thể thể tiến hành bằng phẫu thuật triệt căn đồng nghĩa với thời gian sống thêm 5 năm có thể lên tới 70%. Nhưng đáng buồn ở chỗ, có tới 80% bệnh nhân ung thư tụy không thể phẫu thuật triệt căn phải đối diện cơ hội sống rất mong manh.
Ngày 24/4, BS.CK2 Nguyễn Ngọc Anh - trưởng khoa Ung bướu và Y học hạt nhân, Bệnh viện Nhân dân 115 giải đáp các vấn đề về ung thư tụy, nguyên nhân mắc bệnh và phương pháp điều trị bệnh...
Ung thư tụy là một trong những căn bệnh ung thư khó chữa nhất, tỉ lệ tử vong cao. Một trong những người nổi tiếng trên thế giới đã bị đánh gục bởi bệnh ung thư tuyến tụy, đó là Steve Jobs - CEO của Apple, qua đó có thể thấy rằng ung thư tuyến tụy là một căn bệnh khủng khiếp.
Hãy cùng theo dõi những chia sẻ của BS.CK2 Nguyễn Ngọc Anh về căn bệnh này trong chương trình giao lưu trực tuyến với chủ đề "Ung thư tụy vì sao khó chữa?" được tường thuật sau đây.
NỘI DUNG TƯ VẤN
1. Ung thư tụy hay ung thư tuyến tụy được mệnh danh là “ung thư tử thần”, có thông tin là tỷ lệ sống sót chỉ 8,5%. Theo BS, điều này có đúng không?
BS.CK2 Nguyễn Ngọc Anh
Thưa quý bạn đọc,Ung thư tụy là căn bệnh ung thư khó phát hiện nhất do tuyến tụy nằm sau dạ dày, các triệu chứng lâm sàng cũng như cận lâm sàng như siêu âm, CT… rất khó phát hiện, chỉ khi khối u lớn lên mới phát hiện được.Khi phát hiện ung thư tụy, bệnh nhân thường đã ở giai đoạn 3, giai đoạn 4. Tỉ lệ sống sót 8,5% cũng đã là con số nhiều. Vấn đề quan trọng là 8,5% là sống sót của 1 năm, 5 năm sau hay bao nhiêu năm?Thông thường, bệnh nhân mắc ung thư tụy và đã có triệu chứng lâm sàng khi đến BV Nhân dân 115 thì tỉ lệ tử vong khoảng 95% trong những năm đầu tiên, tỉ lệ sống sót sau 5 năm chỉ 5%. Tuy nhiên, bệnh nhân phải trải qua một cuộc phẫu thuật lớn, cắt rất nhiều cơ quan ở trong ổ bụng khiến chất lượng sống rất kém.
Do đó, ý thức tầm soát bệnh sớm vô cùng quan trọng, đặc biệt đối với ung thư tụy.
2. Vì sao ung thư tụy lại nguy hiểm như vậy, thưa BS?
BS.CK2 Nguyễn Ngọc Anh
Đặc thù về vị trí giải phẫu học của tuyến tụy nằm sau dạ dày nên các triệu chứng phát hiện rất mơ hồ. Bệnh nhân chỉ đau âm ỉ vùng thượng vị, sụt cân, vàng da, vàng mắt hoặc xuất hiện cục bướu ở ổ bụng. Lúc đó, các triệu chứng đã rầm rộ và trễ, bệnh nhân đã ở trong giai đoạn 4 nên hết sức nguy hiểm.
Đặc biệt, tuyến tụy liên quan đến gan, mật, khi ung thư phát triển, nó sẽ chèn ép vào đường mật, gây tắc mật, dẫn đến gan ứ mật và suy gan. Bệnh nhân tử vong trong tình trạng suy gan trước khi ung thư tụy hoành hành. Do đó, ung thư tụy là bệnh rất nguy hiểm.
3. Thường thì bệnh nhân ung thư tụy ở Việt Nam được phát hiện ở giai đoạn nào, trong tình huống nào ạ?
BS.CK2 Nguyễn Ngọc Anh
Tổng kết, khoảng trên 200 ca ung thư tụy tiếp nhận tại bệnh viện Nhân dân 115, tỉ lệ bệnh nhân đến trong giai đoạn 4 [giai đoạn hầu như không thể phẫu thuật] là gần 80-85%. Điều trị lúc này chỉ mang tính điều trị triệu chứng, chăm sóc giảm nhẹ và giải quyết các biến cố do tắc mạch gây ra, chỉ có khoảng 10-15% là có thể can thiệp ngoại khoa. Bệnh nhân đến bệnh viện trong giai đoạn trễ nên vấn đề xử lý các triệu chứng trở nên khó khăn, thời gian sống còn của bệnh nhân cũng rất ngắn.
Đây cũng là hồi chuông cảnh báo đối với bệnh ung thư tụy. Mặc dù đây là bệnh hiếm gặp [theo bảng xếp hạng Globocan, ung thư tụy xếp hàng thứ 8, 9] nhưng rất nguy hiểm. Nhiều người thường ít nghĩ tới và bỏ qua các triệu chứng.
4. Khi đề cập đến các cơ quan tiêu hóa, người ta thường nghĩ đến dạ dày, ruột, gan, mật mà ít nghĩ đến tụy. Có phải tụy chưa được mọi người quan tâm đúng mức, dẫn tới ung thư tụy khi phát hiện đã ở giai đoạn trễ?
BS.CK2 Nguyễn Ngọc Anh
Khi có các bệnh lý trong ổ bụng, nhiều người thường nghĩ đến các cơ quan như: dạ dày, gan, lá lách mà ít ai nghĩ đến tụy.
Tụy là cơ quan nằm sau phúc mạc, có chức năng chủ yếu sản xuất ra dịch tụy. Cùng với dịch dạ dày, dịch tá tràng, dịch ruột, tụy tham gia vào quá trình điều tiết, tiêu hóa thức ăn.
Tụy còn giữ chức năng nội tiết. Người không may bị ung thư tụy, viêm tụy mãn tính hoặc viêm tụy cấp tính… sẽ ảnh hưởng đến đường huyết. Bệnh nhân viêm tụy mãn thì khả năng bị tiểu đường thường rất cao.
5. Trên mạng ghi: bệnh tiểu đường; đau bụng; xuất hiện cục máu đông không rõ nguyên nhân; tiêu chảy và phân nổi; vàng da; giảm cân không rõ nguyên nhân và thay đổi khẩu phần ăn chính là dấu hiệu nhận biết ung thư tuyến tụy, theo BS như vậy có đúng không?
Những dấu hiệu nhận biết ung thư tụy là gì, thưa BS?
BS.CK2 Nguyễn Ngọc Anh
Các triệu chứng như: bệnh tiểu đường; đau bụng; xuất hiện cục máu đông không rõ nguyên nhân; tiêu chảy và phân nổi; vàng da; giảm cân không rõ nguyên nhân và thay đổi khẩu phần ăn... là các triệu chứng khởi đầu của bệnh lý ác tính về ống tiêu hóa nói chung.
Tuyến tụy nói riêng và với những bệnh nhân tiểu đường, nếu không do vấn đề di truyền thì nguyên nhân viêm tụy mãn là do uống rượu, hóa chất bên ngoài. Đây lại là nguyên nhân khởi đầu của các bệnh lý tiểu đường.Lý do là tuyến tụy sản xuất ra isullin, isullin được đưa vào trong cơ thể để điều hòa lượng đường huyết mỗi khi ăn [vừa ăn uống xong, lượng đường huyết trong cơ thể tăng cao]. Nếu không có isullin được tiết ra từ nội tiết của tuyến tụy thì sẽ ảnh hưởng rất lớn tới các tạng xung quanh. Vì vậy, tụy giữ chức năng nội tiết là luôn sản xuất ra isullin để điều hòa lượng đường trong máu.
Những dấu hiệu khởi đầu này rất quý giá. Khi có những dấu hiệu này, cần đi tầm soát, kiểm tra để phát hiện sớm.
6. Khám sức khỏe tổng quát định kỳ có thể phát hiện ung thư tụy không? Việc tầnm soát ung thư tụy dựa vào những xét nghiệm nào ạ?
BS.CK2 Nguyễn Ngọc Anh
Khám sức khỏe tổng quát định kỳ không thể tầm soát được tất cả, bởi ung thư tụy đứng hàng thứ 8, thứ 9 trong bẳng xếp hạng các bệnh lý về ung thư.Thông thường, bệnh nhân khi đi khám, bác sĩ sẽ khai thác tiền sử bệnh lý, các triệu chứng lâm sàng và căn cứ vào đó để lên kế hoạch tầm soát, phát hiện các bệnh lý ung thư có liên quan.
Tầm soát ung thư tụy, chỉ cần chụp CT-scan có cản quang và kèm theo một số xét nghiệm máu cần thiết. Tuy nhiên, chỉ có thể chẩn đoán chính xác khi có giải phẫu bệnh lý, nghĩa là có kết quả về tế bào học thì mới chẩn đoán chính xác được là ung thư tụy hay không.
7. Các phương pháp điều trị ung thư tụy gồm những gì, thưa BS? Và bệnh nhân có thể sống thêm được bao lâu?
BS.CK2 Nguyễn Ngọc Anh
Điều trị ung thư tụy có thể kết hợp nhiều phương pháp khác nhau: có thể kết hợp giữa phẫu thuật, hóa trị, xạ trị với điều trị nhắm trúng đích, điều trị miễn dịch học, và có thể điều trị chăm sóc nâng đỡ bệnh nhân. Phương pháp điều trị tùy thuộc vào giai đoạn phát hiện ung thư tụy. Phát hiện ở giai đoạn sớm [giai đoạn 1, 2, thậm chí đầu giai đoạn 3] có thể xử lý triệt để bằng cách cắt bỏ những khối u ở vùng đầu tụy, thân tụy, đuôi tụy… Để làm được điều này, bệnh nhân phải tới sớm và phải đầy đủ sức khỏe để phẫu thuật.
Một ca phẫu thuật ung thư đầu tụy phải cắt rất nhiều cơ quan như: bao tử, túi mật, đường mật, tá tràng, ruột non... làm cho chất lượng cuộc sống của bệnh nhân bị ảnh hưởng rất nhiều.
Về vấn đề bệnh nhân tụy có sống lâu được không?
Nếu bệnh nhân mổ được chỉ 5% sống sót sau 5 năm, 95% sẽ mất trước 5 năm. Trường hợp không mổ được thì gần 60-70% bệnh nhân ra đi trong những năm đầu tiên. Tỷ lệ sống thêm rất thấp, do đó mới gọi ung thư tụy là ung thư tử thần.
8. Xin BS cho biết các tác dụng phụ bệnh nhân sẽ gặp trong khi điều trị ung thư tụy? Liệu có cách gì giúp giảm bớt những khó chịu này?
BS.CK2 Nguyễn Ngọc Anh
Tác dụng phụ trong quá trình điều trị ung thư tụy phụ thuộc vào phương pháp điều trị.Ví dụ, điều trị phẫu thuật sẽ làm ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống như sau: phải cắt bao tử, mật, rối loạn tiêu hóa, bao tử bé lại, ruột ngắn đi khiến cho hệ tiêu hóa gặp trục trặc.Một số loại thuốc điều trị có những tác dụng phụ thường gặp như rụng tóc, suy tụy, ói mửa, đi cầu chảy…Nếu phải điều trị bằng xạ trị, trong trường hợp khối u tụy quá lớn, chèn ép, không thể mổ được, kết hợp xạ trị sẽ gây viêm bao tử, viêm ruột, thủng ống tiêu hóa. Đây là thảm họa đối với bệnh nhân.Nói chung, biện pháp nào cũng đều có tác dụng phụ. Bác sĩ chúng tôi sẽ cố gắng sử dụng những phương pháp, những loại thuốc giảm bớt tác dụng phụ cho bệnh nhân.
9. Bệnh nhân ung thư tụy cần có chế độ ăn uống như thế nào, thưa BS?
BS.CK2 Nguyễn Ngọc Anh
Nguyên nhân ung thư tụy thường không thể biết chính xác, tuy nhiên những yếu tố sau đây có nguy cơ cao dẫn đến ung thư tụy:Thứ nhất, lạm dụng rượu bia, chất có cồn sẽ gây ra viêm tụy mãn. Những bệnh nhân viêm tụy mãn thì tỷ lệ ung thư tụy cao gấp 20 lần, ảnh hưởng đến vấn đề tiểu đường, các bệnh nội tiết khác…Bệnh nhân hút thuốc lá thì tỷ lệ ung thư tụy cao gấp 16 lần so với những người bình thường.Ăn quá mặn, quá nhiều chất béo cũng là những yếu tố cao gây ung thư.
Do vậy, cần có chế độ ăn uống hợp lý. Quan trọng nhất vẫn là đi tầm soát, thăm khám thường xuyên để phát hiện bệnh sớm.
10. Lời khuyên của BS dành cho những gia đình có người thân bị ung thư tụy?
BS.CK2 Nguyễn Ngọc Anh
Rất nhiều bệnh nhân khi đến BV Nhân dân 115 có chung thắc mắc và lo lắng là bệnh ung thư có lây hay không. Chúng tôi khẳng định, bệnh ung thư không lây.
Chính vì sự xa lánh của gia đình, của xã hội, của bạn bè đối với những người bị ung thư làm cho họ trở nên mặc cảm, tự ti. Đó cũng là nguyên nhân dẫn đến hiện tượng bệnh nhân bị bất lực với vấn đề điều trị, suy kiệt do yếu tố miễn dịch giảm, làm cho bệnh ung thư nặng hơn. Chính vì vậy, nên tạo điều kiện để bệnh nhân ung thư, đặc biệt là bệnh nhân ung thư tụy hòa nhập với cuộc sống, hòa nhập với gia đình.
Trong gia đình không may có ba, mẹ, anh, chị, em ruột bị ung thư tụy thì bạn đọc nên có ý thức đi tầm soát ung thư vì đây là bệnh lý có tính chất di truyền.
~~~~~~~~~
AloBacsi trân trọng cảm ơn BS.CK2 Nguyễn Ngọc Anh đã giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về bệnh ung thư tụy, nguyên nhân mắc bệnh cũng như phương pháp điều trị triệt để căn bệnh này. Xin hẹn gặp lại bác sĩ trong lần tư vấn tiếp theo.
Thực hiện: Mỹ Thi - Ảnh: Viết Hưởng
Cổng thông tin tư vấn sức khỏe AloBacsi.vn