Bệnh thủy đậu do một loại siêu vi mang tên Varicella Zoster Virus [VZV] gây nên, thủy đậu là một bệnh rất dễ lây truyền:
Bệnh thủy đậu do một loại siêu vi mang tên Varicella Zoster Virus [VZV] gây nên, thủy đậu là một bệnh rất dễ lây truyền: Khi 1 người mang siêu vi thủy đậu nói, hắt hơi nhảy mũi] hoặc ho... thì các siêu vi đó theo nước bọt, nước mũi bắn ra ngoài tan thành bụi. Người khác hít phải bụi đó sẽ lây bệnh ngay. Bệnh xảy ra phần nhiều ở trẻ em, nhưng cũng không ít người lớn mắc bệnh này. Thông thường, từ lúc nhiễm phải siêu vi, đến lúc phát ra bệnh - được gọi là thời gian nung bệnh hoặc ủ bệnh - là khoảng 2-3 tuần.
I. TRIỆU CHỨNG CỦA BỆNH THỦY ĐẬU:
Bên cạnh mụn nước trẻ nhỏ thường kèm sốt nhẹ, biếng ăn nhưng ở người lớn hay trẻ lớn thường kèm sốt cao, đau đầu, đau cơ, nôn ói. Bệnh sẽ kéo dài từ 7 - 10 ngày nếu không có biến chứng, các nốt rạ sẽ khô dần, bong vảy, thâm da nơi nổi mụn nước, không để lại sẹo, nhưng nếu bị nhiễm thêm vi trùng mụn nước có thể để lại sẹo. Ban ngứa có thể là dấu hiệu đầu tiên của cơn bệnh.Sốt nhẹ, nhức đầu và mệt mỏi là điều thông thường.
Người bị nhiễm bệnh có thể bị từ chỉ vài mụn trái rạ cho đến hơn 500 mụn trên thân thể.
II. BỆNH THỦY ĐẬU LÂY LAN NHƯ THẾ NÀO?
Bệnh rất truyền nhiễm và lây lan qua sự đụng chạm đến ban ngứa từ người bị thuỷ đậu hoặc qua những giọt nước nhỏ trong không khí từ miệng hay mũi của một người bị nhiễm [ví dụ, khi một người bị nhiễm trái rạ hắt hơi nhảy mũi hoặc ho]. Bệnh cũng có thể lây lan qua sự tiếp xúc đến quần áo hoặc vải trải giường bị ô nhiễm bởi chất dịch từ ban ngứa hoặc từ miệng hay mũi của người bị bệnh. Bệnh phát triển trong vòng 10-21 ngày sau khi tiếp xúc với người bị nhiễm bệnh. Bệnh thuỷ đậu có thể lây từ 1-2 ngày trước khi nổi ban ngứa cho đến khi tất cả những vết phồng đã đóng vảy [thông thường trong vòng 5 ngày từ khi những vết phồng nổi lên]. Những người nào có hệ miễn dịch bị suy yếu mà bị trái rạ thì có thể phải mất một thời gian lâu hơn để những mụn thuỷ đậu của họ đóng vảy.
Khoảng 90% những nguời nào chưa từng bị thuỷ đậu trong gia đình thì sẽ bị nếu tiếp xúc với một nguời thân bị nhiễm bệnh.
III. BIẾN CHỨNG CỦA BỆNH THỦY ĐẬU:
Biến chứng của bệnh thủy đậu rất là nhiều, mặc dù đây là một bệnh lành tính, không có triệu chứng nặng nề ngoài những hồng ban mụn nước lan tràn. Tuy nhiên, bệnh có thể có những biến chứng rất quan trọng. Biến chứng nhẹ của bệnh là nhiễm trùng da nơi mụn nước, nặng hơn vi trùng có thể xâm nhập từ mụn nước vào máu gây nhiêm trùng huyết. Các biến chứng nặng như viêm phổi, vieêm não, viêm tiểu não... là các biến chứng có thể nguy hiểm đến tính mạng, hay để lại di chứng sau này.
Đặc biệt, thậm chí sau khi bệnh nhân đã khỏi bệnh, siêu vi thuỷ đậu vẫn còn tồn tại trong các hạch thần kinh dưới dạng bất hoạt [ngủ đông]. Nhiều năm sau đó, có thể là 10, 20, hay 30 năm sau, khi có điều kiện thuận tiện như sức đề kháng cơ thể kém hay có yếu tố gì khác, thì siêu vi này sẽ tái hoạt động trở lại và gây ra san thương của bệnh Zona, có người còn gọi là giời leo.
Phụ nữ mang thai nếu mắc bệnh thủy đậu sẽ rất nguy hiểm vì sẽ dễ bị biến chứng nặng, đặc biệt là viêm phổi. Khi phụ nữ mang thai bị thủy đậu ở 3 tháng đầu của thai kỳ, virus sẽ gây sẩy thai, hay khi sinh ra trẻ sẽ bị thủy đậu bẩm sinh với nhiều dị tật như đầu nhỏ, co gồng tay chân, bại não, sẹo bẩm sinh... Còn nếu bị trong những ngày sắp sinh hay sau sinh trẻ bị lây bệnh sẽ bệnh rất nặng với mụn nước nổi rất nhiều và dễ bị biến chứng viêm phổi.
IV. CÁCH PHÒNG NGỪA BỆNH:
Vaccine chống thuỷ đậu có hiệu quả cao và lâu dài, giúp cơthể tạo kháng thể chống lại virus thủy đậu, được áp dụng đối với các đối tượng sau:
- Tất cả trẻ em từ 12-18 tháng tuổi được tiêm 1 lần.
- Trẻ em từ 19 tháng tuổi đến 13 tuổi chưa từng bị thuỷ đậu lần nào cũng tiêm 1 lần.
- Trẻ em trên 13 tuổi và người lớn chưa từng bị thủy đậu lần nào thì nên tiêm 2 lần, nhắc lại cách nhau từ 4-8 tuần.
Hiệu quả bảo vệ của vaccine thủy đậu có tác dụng lâu bền.
Nếu đã được chủng ngừa vaccine thủy đậu thì đại đa số từ 80-90% có khả năng phòng bệnh tuyệt đối. Tuy nhiên, cũng còn khoảng 10% còn lại là có thể bị thủy đậu sau khi tiêm chủng, nhưng các trường hợp này cũng chỉ bị nhẹ, với rất ít nốt đậu, khoảng dưới 50 nốt, và thường là không bị biến chứng.
Thời gian ủ bệnh của thuỷ đậu là từ 1-2 tuần sau khi tiếp xúc với bệnh nhân, do đó, nếu một người chưa được tiêm phòng vaccine thuỷ đậu mà có tiếp xúc với bệnh nhân thuỷ đậu, trong vòng 3 ngày ta có thể tiêm ngừa thì vaccine có thể phát huy tác dụng bảo vệ ngay sau đó giúp phòng ngừa thủy đậu
Chuyên đề khác:
Viêm não Quai bị Phần lớn người Anh không tiêm vaccin cúm
Bệnh thủy đậu là một trong những bệnh dễ lây lan nhất, đặc biệt là với những người chưa từng mắc thủy đậu nếu chưa được tiêm phòng vắc - xin thủy đậu, nguy cơ lây nhiễm bệnh có thể lên tới hơn 90%.
Thủy đậu là bệnh do virus Varicella zoster [VZV] gây nên. Virus Varicella zoster virus có đặc tính phát ban các đợt liên tiếp với những đặc điểm đi kèm như: sốt, ngứa rát, nổi sẩn, mụn nước, mụn mủ, vảy tiết mọc lên trên bề mặt da, thường không để lại sẹo [sẹo khi bị bội nhiễm], thường kèm với triệu chứng toàn thân nhẹ.
Vậy thủy đậu ủ bệnh trong bao lâu? Theo đó, bệnh thủy đậu có thời gian ủ bệnh từ 2 đến 3 tuần, thông thường là từ 14 - 16 ngày.
Bệnh thủy đậu là một trong những bệnh dễ lây lan nhất, đặc biệt là với những người chưa từng mắc thủy đậu nếu chưa được tiêm phòng vắc-xin thủy đậu, nguy cơ lây nhiễm bệnh có thể lên tới hơn 90%. Vậy bệnh thủy đậu lây lan qua đường nào?
Phương thức lây truyền bệnh thủy đậu là từ người sang người bằng các con đường sau:
- Lây trực tiếp qua đường hô hấp: Virus gây bệnh thủy đậu tồn tại trong các giọt nước bọt rất nhỏ có trong không khí, phát ra từ người nhiễm bệnh khi người này nói chuyện, ho, hắt hơi. Phương thức lây truyền này có tên gọi là nhiễm trùng nhỏ giọt.
- Lây qua tiếp xúc trực tiếp hoặc gián tiếp với vật trung gian: Một trong những con đường lây nhiễm bệnh thủy đậu nhanh nhất chính là tiếp xúc trực tiếp với vùng da bị viêm nhiễm, mọc mụn nước của người bệnh. Ngoài ra, nếu tiếp xúc, chạm vào vật dụng cá nhân, sinh hoạt, giường chiếu của người bệnh thì nguy cơ lây nhiễm cũng khá cao.
Theo đó, virus thuỷ đậu sẽ xâm nhập vào niêm mạc đường hô hấp trên, miệng hầu sau đó nhân lên tại chỗ và gây nhiễm virus huyết tiên phát. Virus gây bệnh thủy đậu nhân lên trong tế bào hệ thống liên võng nội mô rồi gây nhiễm virus huyết thứ phát và lan tràn đến da và niêm mạc.
Tương tự như virus Herpes, virus gây bệnh thủy đậu có thể tiềm ẩn, trú tại hạch cảm giác, sau đó virus tái hoạt có thể gây nên bệnh zona.
Khả năng lây nhiễm thuỷ đậu mạnh nhất là khi người mắc bắt đầu xuất hiện các nốt mụn nước
Quá trình lây truyền bệnh thủy đậu có thể kéo dài hơn ở những người bị thay đổi miễn dịch. Tỷ lệ tấn công thứ phát ở những người cảm nhiễm sống trong một gia đình là từ 70 đến 90%. Đối với bệnh nhân zona có thể lan truyền bệnh cho người lành trong một tuần sau khi ban mọc. Cơ thể người bệnh cảm nhiễm có thể bị mắc bệnh sau khi phơi nhiễm trong 10 đến 21 ngày.
Vậy bệnh thủy đậu lây lúc nào là mạnh nhất? Theo đó, trong các giai đoạn phát bệnh, giai đoạn toàn phát khi người bệnh bắt đầu xuất hiện những nốt mụn nước khắp cơ thể, khả năng lây nhiễm sang người khác là cao nhất. Sau giai đoạn này, mức độ lây nhiễm sẽ giảm xuống, tuy nhiên nếu người bệnh không sớm hồi phục thì khả năng lây nhiễm vẫn có thể xảy ra.
Những người thân xung quanh người bệnh là đối tượng dễ bị lây nhiễm thủy đậu nhất. Do đó, để ngăn ngừa khả năng lây nhiễm thủy đậu, người bệnh cần có chế độ chăm sóc đặc biệt. Cụ thể như sau:
- Cách ly người bị nhiễm bệnh với những người xung quanh, tốt nhất nên để người bệnh ở trong phòng riêng, đặc biệt người bệnh không tới những chỗ đông người để hạn chế lây lan diện rộng.
- Không dùng chung đồ dùng cá nhân với người bệnh như: khăn mặt, cốc chén, quần áo...
- Vệ sinh thân thể cho người bệnh sạch sẽ hàng ngày, không nên kiêng nước, kiêng gió theo kinh nghiệm dân gian. Nên tắm bằng nước nóng và không sử dụng các loại xà phòng, sữa tắm có chứa hóa chất tẩy rửa mạnh để người bệnh nhanh khỏi bệnh, hạn chế lây lan bệnh.
- Sử dụng thuốc điều trị, phổ biến nhất hiện nay là Xanh Methylen bôi ngoài da. Bên cạnh đó, người bệnh không tự ý sử dụng thuốc kháng sinh, thuốc kháng virus cần có chỉ định của bác sĩ chuyên khoa. Ngoài ra người bệnh cần sử dụng thuốc hạ sốt khi có biểu hiện sốt cao trên 38,5 độ C.
- Để tránh thủy đậu lây nhiễm, người bệnh không tiếp xúc trực tiếp với nốt phỏng, tránh làm vỡ vì có thể gây bội nhiễm và thành sẹo.
- Bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng, uống nhiều nước lọc, ăn rau xanh, hoa quả tươi... đồng thời kiêng khem những thực phẩm không có lợi khiến cho mụn nước mưng mủ.
Trong trường hợp người nhà bệnh nhân nhận thấy các hiện tượng bất thường cần tới ngay cơ sở y tế để kiểm tra xem có khả năng bị lây nhiễm không, để có hướng điều trị kịp thời.
Hầu hết những người từng mắc bệnh thủy đậu thì trong cơ thể đã có sẵn miễn dịch và đa số sẽ không bị mắc lại nữa. Ngoài ra, nếu người chưa từng mắc bệnh nhưng được tiêm ngừa vắc-xin phòng thủy đậu thì nguy cơ bị lây nhiễm cũng thấp hơn.
Vì vậy, biện pháp phòng tránh lây nhiễm bệnh tốt nhất vẫn là tiêm vắc-xin phòng bệnh thủy đậu. Khi tiêm vắc-xin phòng bệnh, tỷ lệ miễn dịch tuyệt đối với những người tiêm có thể đến 90%. Tỷ lệ khoảng 10% còn lại vẫn có thể mắc bệnh nếu hệ miễn dịch quá yếu nhưng hầu hết các trường hợp này mắc với thể rất nhẹ và không có biến chứng.
Ngoài ra, nếu trong gia đình hoặc bạn bè có người mắc bệnh thì cần thực hiện những biện pháp sau để phòng tránh bệnh lây lan:
- Người bệnh cần được nghỉ ngơi tại chỗ từ 7-10 ngày kể từ khi phát hiện bệnh, tránh tới chỗ đông người để lây nhiễm cho những người xung quanh.
- Người mắc thủy đậu nên được cách ly tạm thời, hạn chế sinh hoạt chung phòng với người khác.
- Vệ sinh và sát khuẩn đồ dùng sinh hoạt của người bệnh thường xuyên. Đồng thời dọn vệ sinh nhà cửa cho sạch sẽ và thông thoáng.
- Rửa tay bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn, vệ sinh mũi họng bằng nước muối sinh lý khi có tiếp xúc gần với người nhiễm bệnh.
Giữ cho bàn tay sạch sẽ khi tiếp xúc gần với người nhiễm bệnh bằng cách rửa tay bằng xà phòng
- Người bị nhiễm bệnh thủy đậu không nên gãi, chà xát các nốt ban để tránh lây nhiễm cho người khác khi nốt ban bị vỡ ra.
- Thực hiện chế độ ăn uống và sinh hoạt đúng giờ để giúp cơ thể tăng cường sức đề kháng để chống lại virus.
Tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec đã và đang triển khai dịch vụ tiêm chủng với nhiều loại vắc-xin đa dạng cho hầu hết các nhóm độ tuổi, trong đó có vắc-xin phòng thuỷ đậu. Các ưu điểm khi tiêm vắc-xin tại Vinmec bao gồm:
- Khách hàng sẽ được thăm khám, sàng lọc đầy đủ các vấn đề về thể trạng và sức khỏe, tư vấn về vắc-xin phòng bệnh và phác đồ tiêm, cách theo dõi và chăm sóc trẻ sau tiêm chủng trước khi ra chỉ định tiêm vắc-xin theo khuyến cáo mới nhất của Bộ Y tế & Tổ chức Y tế thế giới.
- Đội ngũ bác sĩ và điều dưỡng nhi giàu kinh nghiệm, chuyên nghiệp, hiểu tâm lý trẻ và áp dụng cách giảm đau hiệu quả cho trẻ trong quá trình tiêm chủng.
- 100% trẻ tiêm chủng được theo dõi 30 phút sau tiêm và đánh giá lại sức khỏe trước khi ra về.
- Khách hàng theo dõi đa khoa trước, trong và sau tiêm chủng tại Hệ thống y tế Vinmec; ekip cấp cứu sẵn sàng phối hợp với phòng tiêm chủng xử trí các trường hợp sốc phản vệ, suy hô hấp - ngừng tuần hoàn, đảm bảo xử lý kịp thời, đúng phác đồ khi có sự cố xảy ra.
- Phòng tiêm chủng thoáng mát, có khu chơi, giúp trẻ có cảm giác thoải mái trước và sau khi tiêm chủng.
- Vắc-xin được nhập khẩu và bảo quản tại hệ thống kho lạnh hiện đại, với dây chuyền bảo quản lạnh [Cold chain] đạt tiêu chuẩn GSP, giữ vắc-xin trong điều kiện tốt nhất để đảm bảo chất lượng.
Để đăng ký tiêm phòng cho trẻ, Quý khách vui lòng liên hệ trực tiếp đến Hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc hoặc đặt hẹn TẠI ĐÂY.
XEM THÊM:
- Bệnh thủy đậu: Nguyên nhân, triệu chứng, biến chứng và cách điều trị
- Những điều cần biết về vắc-xin thủy đậu
- Bệnh thủy đậu ảnh hưởng thế nào đến sức khỏe mẹ và thai nhi?
Video đề xuất:
Vacxin thủy đậu cần tiêm mấy mũi?
Nguồn tham khảo: Bệnh viện Vinmec